به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ در حالی که دولت امروز چهارشنبه 8 مرداد 1404 دوباره با افزایش ۳۱ تا ۵۲ درصدی نان موافقت کرد و آن را به رسمیت شناخت، اکثر نانواییهای تهران و سایر شهرها از روزهای پیش از این تصمیم و از همین امروز که اولین روز اجرای قانون جدید قیمت نان است، نان را چندین برابر این ارقام به مردم میفروخته و هنوز این روند را ادامه می دهند. این در حالی است که نهادهای نظارتی نه تنها تاکنون در برابر این تخلفات گسترده عمل نکردهاند، بلکه سکوت آنها به معنای سیگنال سبز به سودجویان است. همین موجب شده یارانه نان به دست مردم نرسد و این یارانه به جیب عدهای کم از نانوایان میرود و بیتالمال میلیونی متحمل زیان میشود.
افزایش قیمت رسمی، آغاز فاجعه غیررسمی: نانوایان قیمت را خودشان تعیین میکنند
سخنگوی اتحادیه نانوایان سنتی تهران امروز اعلام کرد که قیمت نان بربری ساده با ۳۱ درصد افزایش به ۴,۶۰۰ تومان، نان تافتون با ۵۲ درصد رشد به ۲,۰۰۰ تومان و نان لواش با ۳۹ درصد افزایش به ۱,۲۵۰ تومان رسیده است. قیمت نان سنگک ساده نیز به ۷,۶۰۰ تومان و نان کنجدی به ۲,۰۰۰ تومان (به ازای هر واحد کنجد) افزایش یافت.
اما واقعیت در خیابانها بسیار تلختر است. همین افزایشهای رسمی، تنها نقطه شروع تخلفات بوده است. از همان روزهای اول، بسیاری از نانواییها بدون هیچ ترسی از قانون، نان را تا دو و سه برابر قیمت مصوب به فروش رساندهاند. این روند نه تنها عدالت اقتصادی را زیر پا گذاشته، بلکه یارانه ملی نان را به یک سیستم دستاندرکار و دستبرد تبدیل کرده است.
قیمت مصوب؟ فقط یک کاغذ بیمعنی!
مشاهدات خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاعرسانی راه دانا در بازدید میدانی از یکی از نانواییهای حاشیه میدان فردوسی تهران (کوچه پارس، جنب بیمارستان) نشان میدهد که نان ساده با قیمت ۱۰,۰۰۰ تومان و نان کنجدی تا ۱۵,۰۰۰ تومان به فروش میرسد. وقتی یک شهروند اعتراض میکند، فروشنده با اغراق میگوید:
«گزارش کنید، از هیچکس نمیترسم. نمیخواهی نخر!»
این واحد با ۱۲ تنور، روزانه حداقل ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان درآمد غیرقانونی از مردم دریافت میکند. علاوه بر گرانفروشی، به فروش غیرمجاز آرد یارانهای، تقلب در وزن و فروش نایلون با قیمت بالا متهم است. درآمد روزانه غیرقانونی این نانوایی به ۶ میلیون تومان میرسد.
شکایت فراوان، اما هیچ پاسخی نیست!
شکایتهای متعددی از این واحد در سامانه ۱۲۴ ثبت شده، اما تاکنون هیچ اقدام نظارتی یا تذکر رسمی صورت نگرفته است. این موضوع نشاندهنده بیکفایتی سیستم نظارتی و شکاف عمیق بین سیاستگذاری و اجرا است. وقتی شهروندان میبینند که گزارششان نادیده گرفته میشود، اعتماد آنها به دولت و نظام نظارتی از بین میرود.
نمونه دیگر: نان سنگک ۱۵ هزار تومانی در ولنجک!
در منطقه ولنجک، خیابان گلریزان، یک نانوایی دیگر هر نان سنگک ساده را ۱۵,۰۰۰ تومان میفروشد، در حالی که قیمت مصوب آن ۷,۶۰۰ تومان است. وقتی مشتری اعتراض میکند، نانوا مستقیم میگوید:
«اگر ناراضی هستی، از اینجا نخر!»
این رفتار نشاندهنده بیپروایی کامل نسبت به قانون و مردم است. نانوایان دیگر تنها در برابر مشتریان، بلکه در برابر اصلاحات اقتصادی، قیمتهای مصوب و نهادهای نظارتی نیز پاسخگو نیستند.
نان کنجدی؛ بزرگترین منبع سودجویی
وضعیت نان کنجدی بحرانیترین حالت را در بازار نشان میدهد. بر اساس دستورالعملها، حداکثر سود مجاز برای اضافه کنجد روی نان بربری ۳,۰۰۰ تومان و روی نان سنگک ۴,۵۰۰ تومان است. اما در عمل، نانوایان تا چهار برابر این مبالغ را از مردم میگیرند.
در خیابان سهروردی شمالی، یک نانوایی:
- نان سنگک یکرو کنجد: ۱۵,۰۰۰ تومان
- نان سنگک دو رو کنجد: ۳۰,۰۰۰ تومان
در حالی که هر واحد کنجد طبق قیمت مصوب فقط 2000 تومان ارزش دارد و حداکثر اجازه اضافه کردن ۳ واحد به نان سنگک وجود دارد. این یعنی تقلب صریح و سودجویی نظاممند.
شمال شرق تهران: نان با کیفیت پایین و قیمت بالا!
در منطقه رضویه، یک نانوایی قبل از افزایش قیمت رسمی، نان ساده را 5000 تومان میفروخت. پس از افزایش قیمت، همان نان را با کیفیت پایینتر و وزن کمتر، 7000 تومان عرضه میکند. این واحد هنوز هم با قیمت قدیمی، محصولی غیراستاندارد به مردم میفروشد. شکایتهای متعددی ثبت شده، اما هیچ برخوردی نشده است.
کارتخوان هوشمند؛ ابزار دستبرد، نه نظارت!
مسعود وحیدپور، بازرس بسیج اصناف شهرستان ری، در گفتوگو با خبرنگار راه دانا توضیح داد: «برخی نانواییها با استفاده از کارتخوان هوشمند، تعداد نان فروختهشده را دو برابر ثبت میکنند. این کار به آنها اجازه میدهد هم از مشتری مبلغ بیشتری بگیرند، هم سهمیه آرد بیشتری از دولت دریافت کنند.»
این روش، یک طرح سیستماتیک دستبرد است. نانوایان نه تنها از فروش نان سود میبرند، بلکه ۴۰ درصد یارانه دولتی را نیز به جیب میزنند. این یارانه که روزانه به حساب آنها واریز میشود، انگیزه اصلی تداوم تخلفات است.
آردشویی: فروش آرد یارانهای در بازار آزاد
یکی از تخلفات پیچیده، فروش آرد یارانهای در بازار آزاد است. نانوایان با ثبت تعداد بیشتری نان در سامانه، سهمیه آرد بیشتری دریافت میکنند، سپس این آرد را با قیمت بالاتر به فروش میرسانند یا آن را به نان تبدیل و از طریق کارتخوان غیرهوشمند به مشتریان نقدی میفروشند.
این روش باعث میشود در بازرسیهای فیزیکی، تناقضی بین مصرف آرد و تعداد نان فروختهشده دیده نشود. این عمل، که میتوان آن را "آردشویی" نامید، به دلیل اختلاف قیمت بالای آرد یارانهای و آزاد، بسیار سودآور است.
فروش اجباری: نان ساده نیست، فقط کنجدی!
بسیاری از شهروندان از فروش اجباری نان کنجدی شکایت دارند. برخی نانواییها فقط نان کنجدی تولید میکنند و به مشتریان اجازه نمیدهند نان ساده بخرند. این در حالی است که قیمت کنجدی بسیار بالاتر است.
نکته تلخ اینجاست که این نانوایان، نان کنجدی را در سامانه به عنوان نان ساده ثبت میکنند و هم از مشتری سود بیشتری میگیرند، هم سهمیه آرد کامل را دریافت میکنند.
ضعف نظارت؛ ریشه بحران
وحیدپور تأکید کرد: «سیستم هوشمندسازی برای کاهش تخلفات طراحی شده، اما به دلیل ضعف نظارت و عدم برخورد قاطع، تخلفات ادامه دارد. در بسیاری از موارد، حتی با تشکیل پرونده، به دلیل کمبود مستندات، اثبات تخلف ممکن نیست.»
او خواستار راهکارهای عملیاتی از سوی وزارت اقتصاد و نهادهای نظارتی شد تا بتوان این بحران را مدیریت کرد.
چه کسی مسئول است؟ و کی عمل خواهد کرد؟
طبق دستورالعمل، اصناف، تعزیرات حکومتی و نهادهای نظارتی موظف به:
- نظارت بر رعایت قیمتهای مصوب
- پیگیری شکایتهای مردم
- مقابله با فروش غیرمجاز آرد، نایلون و محصولات جانبی
اما در عمل، هیچ یک از این وظایف به درستی انجام نمیشود. این بیعملی، نه تنها فشار اقتصادی بر مردم را افزایش میدهد، بلکه ناامیدی عمومی را تشدید میکند.
پیشنهادات برای نجات نان از دست سودجویان
- تقویت گشتهای نظارتی در مناطق مختلف شهر با حضور فیزیکی و دورهای
- فعالسازی گزارشهای مردمی با پاسخگویی سریع و شفاف
- تعیین سقف قیمت برای نان کنجدی و سایر محصولات جانبی
- بازرسی دورهای و غیرقابل پیشبینی از نانواییها
- برخورد قاطع و نمایشی با متخلفان برای بازدارندگی
- ایجاد سامانه شفاف برای نمایش قیمتهای مصوب و گزارش تخلفات
نان، نان است، اما نانواییها دیگر نانوایی نیستند!
نان یکی از ضروریترین کالاهای زندگی مردم است. اما امروزه، این کالای اساسی به یک ابزار سیستماتیک سودجویی تبدیل شده است. نهادهای نظارتی نه تنها عمل نکردهاند، بلکه سکوت آنها به معنای تأیید تخلفات است.
این بحران تنها یک مسئله اقتصادی نیست، بلکه یک بحران اعتماد، عدالت و حکمرانی است. وقتی نان، نماد سادگی و عدالت، به کالایی برای دستبرد تبدیل میشود، مردم احساس میکنند که هیچ چیز مقدس نیست.
نانوایی، محل توزیع بیتالمال به مردم
- یارانه نان به دست مردم نمیرسد.
- بیتالمال میلیونی متحمل زیان میشود.
- عده کمی از نانوایان سودجو، بیشترین منتفع هستند.
- نهادهای نظارتی یا نمیبینند، یا نمیخواهند ببینند.
فراخوان به مسئولان: نان را نجات دهید!
به گزارش راه دانا؛ امروز در این خصوص نیاز به اقدام فوری، قاطع و شفاف داریم. نباید اجازه داد که ناموس نان به دست چند فرد بیحسابشمار شکسته شود. دولت، مجلس و نهادهای نظارتی موظفند قبل از از دست رفتن آخرین ذره اعتماد مردم، دست به اصلاح بزنند. مردم اکنون این موضوع را به صورت درخواستی عمومی در برابر مسئولان مطرح می کنند و انتظار دارند همه نهادها و مسئولی که در جنگ 12 روزه با هم متحد شدند و رژیم صهیونیستی را شکست دادند با همان توان و پشتکار در برابر سوداگران داخلی هم بایستند.
در آخر باید گفت:
نان نمیتواند کالای سودآوری برای چند نفر باشد و عامل فشار بر میلیونها خانواده مظلوم.