به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ در هفتههای اخیر، موضوع فعالسازی مکانیزم ماشه دوباره به عنوان یک تهدید احتمالی علیه ایران مطرح شده است. این مکانیزم، که بخشی از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است، به کشورهای عضو برجام اجازه میدهد در صورت نقض توافق توسط ایران، تحریمهای لغو شده شورای امنیت را بازگردانند. اما آیا این تهدید، واقعاً خطری برای اقتصاد ایران دارد؟
یوسف کاووسی: «ماشه، ایران را برای جهان ناامن میکند»
یوسف کاووسی، تحلیلگر اقتصادی، گفت:«مکانیزم ماشه به این معناست که تحریمهای قدیمی شورای امنیت — مثل ممنوعیت فروش نفت، محدودیتهای مالی و تحریمهای تسلیحاتی — دوباره احیا شوند. این یعنی هر کشوری که با ایران معامله کند، تحت پوشش بند ۷ منشور ملل متحد قرار میگیرد و به عنوان یک تهدید امنیتی شناخته میشود.»
او افزود:«این موضوع، ریسک معاملات با ایران را به شدت بالا میبرد. اگرچه این تحریمها از قبل اجرا شدهاند، اما بازگشت رسمی آنها در فضای بینالمللی، تأثیر روانی قوی دارد. در نهایت، این فشار، به صورت گرانی کالا و نوسان ارز، به مصرفکننده داخلی منتقل میشود — مگر اینکه ایران بتواند از مسیرهای غیررسمی و جایگزین دور بزند.»
علی سعدوندی: «ترس سیاستگذاران، بیش از تحریم، آسیب میزند»
علی سعدوندی، کارشناس اقتصادی، معتقد است:«مکانیزم ماشه خودش تأثیر مستقیم چندانی بر اقتصاد ندارد، اما تأثیر غیرمستقیم آن از طریق رفتار سیاستگذاران بسیار خطرناک است.»
او توضیح داد:«وقتی سیاستگذاران از این موضوع ترسیده و واکنشهای اشتباه نشان دهند — مثل قیمتگذاری دستوری یا محدودیتهای بیجا — این تصمیمات، بیشتر از خود تحریم، باعث کاهش تولید، گرانی و بیثباتی میشوند. بنابراین، بزرگترین خطر، نه خود تحریم، بلکه واکنش نادرست به آن است.»
حسن حسنخانی: «ظرفیت تحریم به حد اشباع رسیده است»
حسن حسنخانی، کارشناس اقتصادی، تأکید کرد:«مکانیزم ماشه بیشتر به حوزه نظامی و هستهای مربوط میشود، در حالی که تحریمهای واقعی آمریکا، سالهاست که در بخشهای تجاری، مالی و بانکی فعال شدهاند.»
او افزود:«اقتصاد ایران از نظر ظرفیت تحریم، به نقطه اشباع رسیده است. یعنی تقریباً همه چیز تحریم شده است. اما مشکل اینجاست که تحمل مردم و بخش تولید کاهش یافته و اقتصاد ما شکنندهتر شده است.»
او هشدار داد:«حتی اگر تأثیر واقعی مکانیزم ماشه کم باشد، غفلت از آن و کوچکنمایی میتواند باعث شود که اروپاییها بیشتر فشار بیاورند و پریشانی در بازارهای تجاری و مالی گسترش یابد.»
عطا بهرامی: «تحریمهای آمریکا ده برابر ماشه است»
عطا بهرامی، کارشناس اقتصادی، مخالفت خود را با تأثیرگذاری مکانیزم ماشه بیان کرد و گفت:«تحریمهای آمریکا، ده برابر قویتر از تحریمهای شورای امنیت است. آنها نه فقط نفت و بانکها، بلکه تقریباً همه حوزههای اقتصادی را تحت فشار گرفتهاند. مکانیزم ماشه، فقط یک بازگشت به تحریمهای قدیمی است که اکثراً قبلاً اجرا شدهاند.
او افزود:«علاوه بر این، بخش نظامی و هستهای که تحت تأثیر قرار میگیرد، پنهانی است و تأثیر مستقیمی بر زندگی مردم ندارد. بنابراین، این مکانیزم بهعنوان یک تهدید اقتصادی، بیش از حد بزرگنمایی شده است.»
عبدالمجید شیخی: «ماشه یک جنگ رسانهای ضدامنیتی است
عبدالمجید شیخی، کارشناس حوزه اقتصاد هم به راه دانا، گفت:«تحریمهای شورای امنیت فقط یک بخش کوچک از تحریمهای موجود هستند. اما تحریمهای یکجانبه آمریکا، بسیار گستردهتر بوده و هیچ چیز باقی نمانده که تحریم نشده باشد.**
او تأکید کرد:«مکانیزم ماشه، بیش از آنکه ابزار اقتصادی باشد، یک ابزار جنگ روانی و رسانهای است. آمریکا و متحدانش میخواهند با بزرگنمایی این موضوع، مقاومت اقتصادی مردم را تضعیف کنند. متاسفانه، برخی رسانههای داخلی نیز به این جنگ رسانهای کمک میکنند.»
حسین گودرزی: «ما اکنون ساختارهای جایگزین داریم
حسین گودرزی، کارشناس اقتصادی، معتقد است:«شرایط امروز با ده سال پیش کاملاً متفاوت است. ما اکنون شبکههای مالی جایگزین داریم: از سیستم چین چینگ تا رمزارزها و معاملات غیردلاری. انتقال پول که قبلاً روزها طول میکشید، امروز در چند دقیقه انجام میشود.
او افزود:«این ساختارها، اثرگذاری تحریمها را به شدت کاهش داده است. بنابراین، تلاش اروپاییها برای فعالسازی مکانیزم ماشه، بیفایده است. اما نباید کوتاه آمد. کوتاه آمدن به بهانه ماشه، دریچهای برای حمله به توان نظامی و هستهای ایران باز میکند.
گودرزی هشدار داد:«بسیاری از مشکلات اقتصادی ما، ریشه داخلی دارند. وقتی بهره بانکی ۲۳ درصد است، چگونه میتوان انتظار جذب سرمایهگذاری بینالمللی داشت؟ باید اول مشکلات داخلی را حل کنیم، نه اینکه همه چیز را به تحریمها نسبت دهیم.
تهدید اقتصادی نیست، اما جنگ روانی است
به گزارش راه دانا، نظرات این شش کارشناس نشان میدهد که:
- مکانیزم ماشه تأثیر مستقیم محدودی بر اقتصاد دارد، چون تحریمهای اصلی از قبل اجرا شدهاند.
- اما تأثیر روانی و رسانهای آن بسیار قوی است و میتواند باعث نوسان ارز، سکه و گرانی کالا شود.
- سیاستگذاران نباید تحت تأثیر ترس قرار بگیرند و تصمیمات مخرب بگیرند.
- ایران اکنون شبکههای جایگزین مالی دارد که میتواند از تأثیر تحریمها دور بزند.
- و کوتاه آمدن به بهانه ماشه، به معنای تسلیم در برابر فشارهای سیاسی است.