به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ در گذشته، بسیاری از فروشندگان — از مغازههای کوچک تا شرکتهای بزرگ — فروش واقعی خود را پنهان میکردند. چطور؟ با فاکتورهای دستی، دفترچههای غیررسمی، یا حتی عدم صدور فاکتور. نتیجه؟ ملیاردها تومان مالیات از دست میرفت — و بار آن روی دوش کسبوکارهای شفاف و مردم میافتاد.
اما از دی ماه ۱۴۰۴، این بازی تمام میشود.
قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان — که در سال ۱۳۹۸ تصویب شد — وارد فاز نهایی خود میشود. این یعنی:هیچ فروشی بدون ثبت در سامانه مودیان، معتبر نیست.
هیچ فاکتوری خارج از این سامانه، در محاسبه مالیات شناخته نمیشود.
هیچ کسبوکاری نمیتواند ادعا کند “فروش نداشتم” — چون همه چیز ثبت و پایش میشود.
چگونه این سامانه کار میکند؟
سازمان امور مالیاتی، با استفاده از فناوریهای نوین، یک سامانه هوشمند و یکپارچه ساخته است — به نام “مودیان”. هدف؟ همه فعالان اقتصادی — از دکهفروش کوچهبازار تا شرکتهای بورسی — را به این سامانه متصل کند.
ویژگیهای کلیدی:
🔹 صدور صورتحساب الکترونیکی الزامی است — هر فروش، باید در لحظه ثبت شود.
🔹 همه اظهارنامههای مالیاتی، بر اساس دادههای سامانه مودیان تنظیم میشوند — نه بر اساس “تخمین” یا “ادعا”.
🔹 سازمان مالیاتی، دیگر فقط “دریافتکننده” نیست — “پایشگر هوشمند” است.
🔹 هر فعالیت خارج از سامانه، با تمهیدات قانونی برخورد میشود — از جریمه تا پیگرد قضایی.
مسیر طیشده: از آزمایش تا اجبار
اجرای این قانون، مثل یک راکت، یکدفعه نبود — بهصورت تدریجی و مرحلهای پیش رفت:
- پاییز ۱۴۰۱: شرکتهای بورسی و دولتی، اولینهایی بودند که وارد سامانه شدند — بهصورت داوطلبانه.
- آبان ۱۴۰۱ تا دی ۱۴۰۲: مرحله آزمایشی — مؤدیان منتخب، شروع به صدور صورتحساب الکترونیک کردند.
- از دی ۱۴۰۲: الزام عمومی — همه اشخاص حقیقی و حقوقی ملزم به صدور صورتحساب الکترونیک شدند.
- اما...: تا الان، امکان ثبت فاکتورهای خارج از سامانه وجود داشت — بهعنوان “اظهارنامه پیشفرض”.
- از دی ۱۴۰۴: پایان خط — هیچ فاکتور خارج از سامانه، معتبر نیست.
مهدی موحدی بکنظر، سخنگوی سازمان امور مالیاتی، میگوید:“از دی ماه، وارد فاز نهایی میشویم — جایی که همه چیز باید در سامانه باشد. این نقطه عطفی در تاریخ مالیات ایران است.”
چرا این قانون، انقلابی است؟
چون سه مشکل بزرگ را هدف قرار میدهد:
۱. کاهش فرار مالیاتی — از میلیاردها تومان تا صفر!
قبل از این قانون، اقتصاد غیررسمی و فعالیتهای زیرزمینی، بخش عظیمی از اقتصاد ایران را تشکیل میدادند — چون نظارت وجود نداشت. حالا، هر فروش ثبت میشود — و هر فروش، مالیات دارد. نتیجه؟ درآمدهای پایدارتر برای دولت — و کاهش بار مالیاتی از دوش کسبوکارهای شفاف.
۲. حمایت از کسبوکارهای شفاف — پایان رقابت ناعادلانه
قبل از این، کسبوکارهایی که مالیات میپرداختند، با کسانی رقابت میکردند که مالیات نمیپرداختند — و قیمتهایشان پایینتر بود. این، رقابت ناعادلانه بود. حالا، همه باید مالیات بپردازند — پس رقابت بر اساس کیفیت و خدمات خواهد بود — نه فرار از مالیات.
۳. سادهسازی و هوشمندسازی — پایان دفترچههای کاغذی و صفهای طولانی
دیگر نیازی به پر کردن اظهارنامههای کاغذی، مراجعه حضوری به اداره مالیات، یا انتظار برای تأیید فاکتورها نیست. همه چیز آنلاین، خودکار و هوشمند است:
- صدور فاکتور → ثبت در سامانه → محاسبه خودکار مالیات → پرداخت آنلاین → دریافت استرداد (در صورت وجود)
قانون مکمل: وقتی پولشویی هم جواب نمیدهد
بعضیها فکر میکنند:“خب، فاکتور را در سامانه ثبت میکنم — اما پول را نقدی میگیرم و پولشویی میکنم.”
اما اینجا هم قانون مالیات بر سوداگری و سفتهبازی، دست سازمان مالیاتی را باز میکند.
اگر جریان مالی واقعی با فاکتور ثبتشده همخوانی نداشته باشد — سیستم هوشمند متوجه میشود. نتیجه؟ بررسی، جریمه، و در موارد جدی — پیگرد قضایی.
چه کسانی بیشتر از این قانون سود میبرند؟
🔹 کسبوکارهای شفاف: دیگر مجبور نیستند با کسانی رقابت کنند که مالیات نمیپردازند.
🔹 مردم: وقتی دولت درآمد مالیاتی بیشتری داشته باشد، کمتر به چاپ پول و تورم روی میآورد — و قدرت خرید مردم حفظ میشود.
🔹 اقتصاد کشور: شفافیت، اعتماد سرمایهگذاران داخلی و خارجی را افزایش میدهد — و رشد اقتصادی پایدارتر میشود.
🔹 خود مالیاتدهندگان: با سامانه هوشمند، هزینههای انطباق با قانون کاهش مییابد — و فرآیندها سادهتر میشوند.
چه کار باید کرد؟ راهنمای عمل برای کسبوکارها
اگر شما یک فعال اقتصادی هستید — چه صاحب مغازه، چه شرکت خدماتی، چه تولیدکننده — باید:
✅ تا پایان آذر ۱۴۰۴، سامانه مودیان را فعال کنید.
✅ نرمافزار صدور صورتحساب الکترونیک را نصب کنید — بسیاری از نرمافزارهای حسابداری امروزه این قابلیت را دارند.
✅ همه فروشهای خود — حتی کوچکترینها — را در سامانه ثبت کنید.
✅ با مشاور مالیاتی یا مشاور سازمان مالیاتی هماهنگ کنید — تا مطمئن شوید همه چیز درست پیش میرود.
✅ از دورههای آموزشی رایگان سازمان مالیاتی استفاده کنید — که در سایت و اپلیکیشنهای آنها موجود است.
نقد و نظر: “این قانون، برای کسبوکارهای کوچک سخت است!”
بله، برخی میگویند:“این قانون برای مغازههای کوچک و کسبوکارهای غیررسمی سخت است — چون تجهیزات و آموزش لازم را ندارند.”
اما پاسخ سازمان مالیاتی این است:“ما برای کسبوکارهای کوچک، راهکارهای سادهتر و ارزانتر ارائه دادهایم — از اپلیکیشنهای موبایلی تا پایانههای کمهزینه. هدف ما، سختگیری نیست — شفافیت است.”
همچنین، معافیتهای مالیاتی برای کسبوکارهای کوچک حفظ شده است — اما شرط آن، ثبت در سامانه و شفافیت در فروش است.
وقتی مالیات شفاف شود، اقتصاد سالم میشود
قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان، فقط یک “قانون مالیاتی” نیست — یک “پروژه ملیِ اصلاح اقتصاد” است.
این قانون میگوید:“دیگر نمیتوان از پرداخت حق مردم فرار کرد.”
“دیگر نمیتوان با فاکتور صوری، رقابت را ناعادلانه کرد.”
“دیگر نمیتوان ادعا کرد ‘من فروش نداشتم’ — وقتی سامانه همه چیز را ثبت کرده است.”
و این، بزرگترین هدیه به کسبوکارهای شفاف، به مردمِ مالیاتپرداز، و به اقتصادِ سالم کشور است.