به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ دفاع، پیش از آنکه صرفاً واکنشی اجتماعی یا نظامی باشد، حقیقتی ریشهدار در نظام آفرینش است؛ نیرویی فطری و الهی که خداوند در وجود همه موجودات نهاده تا بقا و مسیر کمال آنان حفظ شود. قرآن کریم این اصل را یکی از ارکان حیات معنوی و اجتماعی انسان معرفی کرده و یادآور میشود که بدون دفاع، نه امنیت پایدار میماند، نه عدالت برپا میشود و نه راه سعادت گشوده خواهد بود.
دفاع مقدس؛ صحنه تحقق سنت الهی در عصر ما
در تاریخ معاصر ایران، جنگ هشتساله تنها یک نبرد نظامی نبود؛ بلکه میدان تجلی آموزههای قرآنی و باورهای توحیدی ملت ایران بود. مردمی که با ایمان، اراده و بصیرت در برابر تهاجم ایستادند، هم خاک خود را حفظ کردند و هم کرامت انسانی را پاس داشتند.
مبانی فطری و قرآنی دفاع
از نگاه قرآن، دفاع پیش از ورود به عرصه سیاست، حقیقتی الهی و فطری است. هر موجودی متناسب با ماهیت خود در برابر تهدید واکنش نشان میدهد. در انسان، این واکنش با آگاهی و مسئولیت همراه است و به همین دلیل، دفاع برای او تکلیف الهی محسوب میشود.
چنانکه در آیه 251 بقره آمده:
«وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ» این آیه، دفاع را سنتی الهی برای جلوگیری از گسترش ظلم و فساد میداند.
توحید و اراده انسانی؛ ستونهای دفاع مقدس
مبنای دفاع مقدس در قرآن بر دو اصل استوار است:
توحید؛ اعتقاد به یگانگی خداوند و حاکمیت مطلق او. آیه 38 حج میگوید: «إِنَّ اللَّهَ یُدَافِعُ عَنِ الَّذِینَ آمَنُوا»؛ پشتوانه دفاع مؤمنان، اراده الهی است.
اراده آگاهانه انسان؛ مأموریت مقابله با ظلم و تجاوز در همه عرصهها، از میدان نبرد تا جبهه فرهنگی.
دفاع مقدس ملت ایران نمونه روشن این پیوند بود؛ ایستادگی با ایمان و آگاهی در برابر دشمنی مسلح.
معنای دفاع در قرآن
«دفاع» در لغت به معنای دور کردن خطر و پاسداری از حق است. قرآن مشتقات «دفع» را هم در بُعد اخلاقی («ٱدۡفَعۡ بِٱلَّتِی هِیَ أَحۡسَنُ») و هم در بُعد نظامی مشروع به کار میبرد.
آیه 40 حج دفاع از اماکن مقدس و ارزشهای دینی را واجب میداند و هشدار میدهد که سکوت در برابر تجاوز، به نابودی دین و هویت میانجامد.
تجربه ایران در دفاع مقدس
تهاجم رژیم بعث عراق با حمایت قدرتهای استکباری، به قصد تصرف خاک و شکستن انقلاب اسلامی آغاز شد. پاسخ ملت ایران، اجرای عملی فرمان قرآنی «فَقَاتِلُوا الَّذِینَ یُقَاتِلُونَكُمْ» بود؛ نبردی برای حفظ سرزمین، دین، ناموس و کرامت انسان. همین نیت پاک باعث شد که این جنگ، «دفاع مقدس» نام گیرد. امام خمینی (ره) بارها تاکید کردند که دفاع نه تنها حق، بلکه وظیفهای الهی و عبادتی بزرگ است.