به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ اقتصاد ایران در مهرماه ۱۴۰۴ با ۳۸ چالش ساختاری دستوپنجه نرم میکند: از تورم مزمن، تحریم، ناترازی بودجه، بانکی و انرژی تا رشد نقدینگی، تراز تجاری منفی و کاهش ارزش پول ملی. اما دولت چهاردهم با شعار «اقتصاد برای همه»، اصلاحات اساسی را در دستور کار قرار داده است.
تورم ۳۸.۹ درصدی؛ فشار بیشتر بر دهکهای پایین
مرکز آمار اعلام کرد:
- تورم سالیانه: ۳۸.۹ درصد
- تورم نقطهبهنقطه: ۴۸.۶ درصد
- تورم ماهانه: ۵ درصد
دهکهای پایینتر با تورم بالاتر مواجهاند و هزینههای معیشتی آنها بیش از دیگران افزایش یافته است. با این حال، بازار مسکن تنها ۹.۴ درصد تورم سالیانه داشته — کمترین رشد در ۷ سال اخیر.
بورس رکوردشکن؛ رشد ۱۷ درصدی در یک ماه
بازار سرمایه پس از نوسانات ناشی از جنگ ۱۲ روزه، در ۱۲ آبان ۱۴۰۴ با عبور از ۳,۲۶۵,۰۰۰ واحد، سقف تاریخی خود را شکست.
- رشد دو ماهه: از ۲.۴ میلیون به ۳.۲ میلیون واحد
- رشد هفتگی: ۴.۲ درصد
- رشد ماهانه: ۱۷.۶ درصد — بالاترین بازدهی بین بازارهای رقیب
رونق بورس، نشانهای از بهبود اعتماد سرمایهگذاران و کنترل نسبی نقدینگی است.
عادیسازی FATF پس از ۶ سال؛ پالرمو و CFT تصویب شد
با دستور مقام معظم رهبری، مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال ۱۴۰۴ دو کنوانسیون پالرمو و CFT را تأیید کرد. هادی خانی، رئیس گروه اقدام مالی ایران، گفت: «این تصویب، پایان لیست سیاه نیست، اما تعاملات برای حل چالشهای چندساله آغاز شده و گسترش خواهد یافت.»
این گام، زمینهساز کاهش هزینههای مبادلات بینالمللی و جذب سرمایه خارجی خواهد بود.
۱۰۰ روز نخست مدنیزاده؛ ۸ اولویت و ۶ ابرپروژه
علی مدنیزاده، وزیر اقتصاد از ۱۶ خرداد ۱۴۰۴، با شعار «اقتصاد برای همه»، در ۱۰۰ روز نخست بر موارد زیر تمرکز کرد:
- هوشمندسازی
- مولدسازی داراییها
- حمایت از اقشار کمدرآمد
- شفافیت و عدالت اقتصادی
- رونق کسبوکارهای کوچک
- تقویت سرمایهگذاری خارجی
وی ۸ اولویت راهبردی و ۶ ابرپروژه را ابلاغ کرد:
| اولویت | ابرپروژه |
|---|---|
| بهبود فضای کسبوکار | نوسازی گمرک |
| دیپلماسی مالی | طرح اعتبار ملی |
| مردمیسازی اقتصاد | طرح رویش (جاریسازی ثروت راکد) |
| پایداری مالی دولت | مولدسازی داراییها |
| حکمرانی اقتصادی | تأمین مالی ۲۰ طرح پیشران |
| اقتصاد دیجیتال | هوشمندسازی نظام مالیاتی |
انحلال بانکهای ناتراز؛ از آینده تا ملی
برنامه اصلاح نظام بانکی با افزایش سرمایه بانک ملی و انحلال بانک آینده آغاز شد. دولت قصد دارد این الگو را برای سایر بانکهای ناتراز اجرا کند تا ناترازی بانکی کاهش یابد.
تراز تجاری رو به بهبود؛ صادرات غیرنفتی ۲۶ میلیارد دلار
در شش ماهه نخست ۱۴۰۴:
- صادرات غیرنفتی: ۲۶ میلیارد دلار (رشد وزنی ۶ درصدی)
- واردات: ۲۸ میلیارد دلار (کاهش ارزشی ۱۵ درصدی)
این کاهش واردات، تراز تجاری را بهبود بخشیده است. همچنین صادرات نفت در شهریور به ۱.۸۱ میلیون بشکه در روز رسید — ۲۲ درصد بالاتر از متوسط ۲۰۲۴.
کوچکسازی دولت؛ بدون اخراج کارمند
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت: «کوچکسازی دولت برای ارتقای بهرهوری است. هیچ کارمندی اخراج یا تعدیل نمیشود، حقوق کاهش نمییابد و نیروی انسانی به جایگاه مناسب منتقل میشود.»
میانتیتر: سرمایهگذاری ۱۰۰ میلیارد دلاری در راه
وزارت اقتصاد ۱۰۰ میلیارد دلار پروژه سرمایهگذاری هدف را اعلام کرده است — همراستا با شعار سال «سرمایهگذاری برای تولید».
اقدامات ضدتورمی و حمایتی دولت
دولت چهاردهم اقدامات متعددی انجام داده است:
- حذف تدریجی ارز ترجیحی
- انضباط پولی و کنترل نقدینگی
- کاهش فشار مالیاتی بر تولید
- حمایت از صنایع و صادرکنندگان
- توسعه فازهای پارس جنوبی برای افزایش صادرات گاز
- تمرکزدایی از پایتخت و تفویض اختیارات به استانها
- تسهیل سرمایهگذاری و اصلاح مقررات
- هوشمندسازی مناطق آزاد
چالشها باقی است؛ اما امید به آینده
علیرغم پیشرفتها، تورم بالا، تحریم و ناترازیها همچنان اقتصاد را تهدید میکنند. کارشناسان میگویند:«دولت گامهای مثبتی برداشته، اما برای خروج کامل از بحران، نیاز به تداوم اصلاحات، اجرای دقیق ابرپروژهها و هماهنگی بیندستگاهی است.»