به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ در حالی که قیمت شیر خام در یک هفته از ۳۶,۵۰۰ تومان به ۴۵,۰۰۰ تومان جهش کرده و ماست به ۹۰,۰۰۰ تومان در کیلو رسیده و نان بربری که در تهران ۵,۳۰۰ تومان قیمت گذاری شده ولی در سکوت وزارت صمت و کشاورزی۱۶,۰۰۰ تومان فروخته میشود. این یعنی افزایش ۲۰۳ درصدی قیمت نان و جهش ۲۳ درصدی شیر در ۷ روز! کارشناسان هشدار میدهند که با ادامه این روند، نان و ماست، سادهترین وعده غذایی دهکهای پایین تا ۳ ماه آینده از سفره میلیونها خانوار حذف خواهد شد.
در دولت سیزدهم، اصلاحطلبانی که امروز مسئول شده اند برای گوشت ۵۰۰ هزار تومانی و لبنیات گران فریاد "گرسنگی"، "زرد شدن رنگ مردم" و "حذف پروتئین از سفره" سر میدادند. اما امروز که گوشت به بالای ۸۰۰ هزار تومان تا 1 میلیون و 400 هزار تومان رسیده، گوشت تنظیم بازاری ۳۰۰ هزار تومانی را متوقف کرده اند، شیر ۴۵ هزار تومانی و ماست ۹۰ هزار تومانی شده، همان مسئولان انگار گیاهخوار شدهاند و سکوت اختیار کردهاند، گویی دیگر نان و ماست نمیخورند و معیشت مردم برایشان بیاهمیت شده است.
محاسبه هزینه نان و ماست برای یک خانوار ۴ نفره (فقط ۳ وعده در روز)
تعداد نان بربری در روز: ۴ عدد (برای ۴ نفر) در هر وعده و روزانه ۱۲ عدد
قیمت هر نان بربری: ۱۶,۰۰۰ تومان
هزینه نان در وعده : ۴ × ۱۶,۰۰۰ = ۶۴,۰۰۰ تومان و در هر روز ۱۹۲ هزار تومان
هزینه نان در ماه (۳۰ روز): ۱۹۲,۰۰۰ × ۳۰ = ۵,۶۷۰,۰۰۰ تومان
ماست مصرفی در وعده: ۱ کیلوگرم
قیمت هر کیلو ماست: ۹۰,۰۰۰ تومان
هزینه ماست در روز: ۲۷۰,۰۰۰ تومان
هزینه ماست در ماه: ۲۷۰,۰۰۰ × ۳۰ = ۸,۱۰۰,۰۰۰ تومان
جمع کل هزینه ماهانه (نان و ماست): ۵,۶۰۰,۰۰۰ + ۸,۱۰۰,۰۰۰ = ۱۳,۷۰۰,۰۰۰ تومان
اگر حداقل دستمزد را 17 میلیون در نظر بگیریم که در واقعیت کمتر است این مبلغ معادل بیش از 70 درصد حداقل حقوق ماهانه است، فقط برای نان و ماست، بدون احتساب گوشت، مرغ، برنج، روغن، میوه، مسکن، حملونقل و.... با این حساب، دهکهای پایین حتی نان و ماست را هم نمیتوانند تأمین کنند و امنیت غذایی میلیونها ایرانی در خطر جدی است.
مجید میرلطیفی، کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی، در نشستی با مدیران وزارت جهاد کشاورزی، با ارائه آمار تکاندهنده، اعلام کرد: «دام پروار ۵۰۰ تا ۶۰۰ کیلویی که هفته پیش ۲۵۰ هزار تومان بود، این هفته به ۳۱۰ هزار تومان رسیده، یعنی ۲۴ درصد افزایش در ۷ روز! وقتی لاشه شود و استخوان جدا شود، قیمت گوشت به ۸۰۰ هزار تومان در کیلو میرسد. مردم از کجا بیاورند؟»
وی با محاسبه دقیق افزود: «شیر خام که هفته پیش ۳۶,۵۰۰ تومان بود، این هفته به ۴۵,۰۰۰ تومان رسید، ۲۳ درصد افزایش در یک هفته! ماست که دو برابر شیر است، ۹۰ هزار تومان میشود. دهکهای پایین که کالریشان از لبنیات تأمین میشد، حالا شیر هم نمیتوانند بخرند. تا ۳ ماه دیگر، نان و ماست هم از سفرهشان حذف میشود.»
جو و ذرت دولتی ۱۱,۳۰۰ تومان؛ بازار ۲۴,۰۰۰ تومان/ فساد آشکار در واردات نهاده
میرلطیفی با اشاره به انحصار واردات نهادههای دامی گفت: «نرخ دولتی جو و ذرت ۱۱,۳۰۰ تومان است، اما در بازار ۲۴,۰۰۰ تومان! هیچ شرکتی به نرخ دولتی عرضه نمیکند. وقتی وارد سایت میشوید، حتی یک کیلو نهاده دولتی پیدا نمیکنید. این یعنی فساد سیستماتیک. نماینده مجلس، حاکمیت، وزارت جهاد، همه باید جلوی این فساد را بگیرند، اما نمیگیرند.»
وی تأکید کرد: «تولیدکننده ورشکسته است، چون خوراک دام با دو برابر قیمت به دستش میرسد. مصرفکننده هم نابود شده، چون قیمت نهایی سه برابر شده. تولیدکننده و مصرفکننده هر دو قربانیاند، اما واردکننده انحصاری سود کلان میبرد."
وابستگی ۹۰ درصدی به واردات ذرت؛ ۱۷ میلیون تن نیاز، ۹۰۰ هزار تن تولید داخلی
آمار رسمی نشان میدهد:
- نیاز سالانه نهاده دامی: ۱۷ میلیون تن
- تولید داخلی ذرت: تنها ۹۰۰ هزار تن
- وابستگی به واردات ذرت: بیش از ۹۰ درصد
- کنجاله سویا و جو: بخش عمده از خارج
دولت سالانه ۸ میلیارد دلار از ۱۰ میلیارد دلار ارز وارداتی را صرف نهاده دامی میکند، اما هیچ نظارتی بر توزیع نیست. نتیجه؟ قیمت گوشت، مرغ و تخممرغ سر به فلک کشیده و امنیت غذایی در خطر است.
گوشت تنظیم بازاری ۳۰۰ هزار تومانی رئیسی متوقف شد؛ از امروز ۸۰۰ هزار تومان است!
در دولت سیزدهم، گوشت وارداتی تنظیم بازاری با قیمت ۳۰۰ هزار تومان در فروشگاههای زنجیرهای به وفور عرضه میشد و دهکهای متوسط و پایین میتوانستند خرید کنند. اما در دولت چهاردهم:
- عرضه متوقف شد
- اقشار کمدرآمد مجبور به خرید گوشت آزاد با قیمت نزدیک یک میلیون تومان شدند
- اکنون پس از یک سال وقفه، گوشت تنظیم بازاری با قیمت بالای ۸۰۰ هزار تومان عرضه میشود
این یعنی افزایش ۱۶۷ درصدی نسبت به تنظیم بازاری قبلی!
اصلاحطلبان در دولت رئیسی فریاد «گرسنگی» میزدند؛ حالا گیاهخوار شدهاند؟
در طول سه سال دولت شهید رئیسی، موضوع افزایش شدید قیمت گوشت قرمز به یکی از محورهای اصلی نقد اصلاحطلبان و رسانههای وابسته به آنان تبدیل شد. بسیاری از چهرههای سیاسی و مطبوعاتی با بیانهای مختلف، این وضعیت را نشانهای از بحران معیشتی مردم دانستند.
فیاض زاهد با اشاره به کاهش مصرف گوشت، هشدار داد که رنگ شهروندان به دلیل سوءتغذیه رو به زردی میرود. عبدالرضا داوری نیز با ارائه آمار، از جهش قیمت گوشت از ۱۲۰ هزار به ۵۰۰ هزار تومان سخن گفت و آن را معادل افزایش ۳۱۷ درصدی دانست. رسول منتجبنیا این وضعیت را رسوایی برای جمهوری اسلامی خواند و به قیمتهای ۴۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومانی اشاره کرد.
در همین راستا، مسیح مهاجری تأکید کرد که مردم تنها ۳۰ درصد از میزان مصرف سابق خود را حفظ کردهاند و سرانه مصرف سالانه به حدود ۷ کیلو کاهش یافته است. سیامک قاسمی نیز اظهار داشت که گوشت قرمز عملاً از سبد خانوار حذف شده است. عباس عبدی با انتقاد شدیدتر، قیمت ۶۵۰ هزار تومانی گوشت را نشانه سقوط آزاد اخلاقی کسانی دانست که در برابر این شرایط سکوت کردهاند.
رسانهها نیز در گزارشهای خود به ابعاد اجتماعی این بحران پرداختند. روزنامه شرق نوشت که مصرف گوشت برای دهک اول جامعه به یک کیلو در سال کاهش یافته و روزنامه جهان صنعت گزارش داد که مردم کمدرآمد حتی توان خرید همین مقدار اندک را نیز ندارند.
این مجموعه واکنشها نشان میدهد که افزایش قیمت گوشت در سالهای اخیر نه تنها یک مسئله اقتصادی، بلکه به موضوعی اجتماعی و سیاسی تبدیل شده و از سوی منتقدان دولت بهعنوان نمادی از فشار معیشتی بر اقشار مختلف جامعه مطرح شده است.
اما در دولت چهاردهم که گوشت به بالای ۸۰۰ هزار تومان رسیده و تنظیم بازاری ۳۰۰ هزار تومانی حذف شده، هیچ صدایی از همین آقایان و مسئولان و رسانه هایشان درنمیآید. آیا گیاهخوار شدهاند؟ یا فقط وقتی دولت شهید رئیسی بود، گوشت میخوردند؟
امنیت غذایی در خطر؛ مرغ و تخممرغ جایگزین گوشت شد، حالا آنها هم نجومی!
در سالهای اخیر، گوشت قرمز و لبنیات از سفره حذف شد و مردم به مرغ و تخممرغ روی آوردند. اما حالا:
- قیمت مرغ و تخممرغ هم جهش عجیب داشته
- مرغ با قیمت مصوب عرضه نمیشود
- صفهای طولانی برای مرغ تشکیل شده
میرلطیفی استاد دانشگاه و اقتصاد دان هشدار داد: «این یعنی بحران امنیت غذایی. اگر مسئولان سکوت کنند، فاجعه در راه است.»
انحصار، فساد، عدم نظارت؛ سه ضلع مثلث نابودی سفره مردم
مجید گودرزی، کارشناس اقتصادی، در گفتوگو با راه دانا سه عامل اصلی شکلگیری بحران کنونی را تشریح کرد. به گفته او، نخستین دلیل، وابستگی سنگین کشور به واردات نهادههای دامی است؛ بهگونهای که حدود ۹۰ درصد نیازها از خارج تأمین میشود و این وابستگی، اقتصاد را در برابر نوسانات جهانی آسیبپذیر کرده است. دومین عامل، تمرکز و انحصار واردات در دست چند شرکت بزرگ است که عملاً امکان رقابت و شفافیت را از بین برده و زمینهساز رانت و فساد شده است. سومین دلیل نیز نبود شفافیت در تخصیص ارز و نحوه توزیع نهادههاست؛ موضوعی که باعث بیاعتمادی و بیعدالتی در بازار شده و فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان و مصرفکنندگان وارد کرده است.
این مجموعه عوامل، در کنار یکدیگر، بحران موجود را تشدید کرده و به گفته گودرزی، تا زمانی که اصلاحات ساختاری در این حوزه صورت نگیرد، چشمانداز روشنی برای بهبود وضعیت دیده نمیشود.
دولت ۸ میلیارد دلار ارز ترجیحی میدهد، اما نهاده به دست تولیدکننده نمیرسد و قیمت نهایی ۳ برابر میشود.
میرلطیفی و سایر کارشناسان برای رفع مشکل پیشنهاد میدهند:
- شکستن انحصار واردات نهاده
- نظارت هوشمند بر زنجیره توزیع
- بازگشت فوری گوشت تنظیم بازاری ۳۰۰ هزار تومانی
- حمایت مستقیم از دامدار با پرداخت یارانه خوراک
- ایجاد سامانه شفاف فروش نهاده با نرخ دولتی
سفره مردم در حال سوختن است
به گزارش راه دانا، تا زمانی که فساد در واردات نهاده، انحصار و عدم نظارت ادامه داشته باشد، نان و ماست هم از سفره مردم حذف میشود. دولت چهاردهم به جای توقف تنظیم بازاری، باید فوراً وارد عمل شود وگرنه امنیت غذایی میلیونها ایرانی نابود خواهد شد.