محسن زنگنه، نماینده مجلس در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ با اشاره به گزارشهای مالی بانکها توضیح داد که بخش قابل توجهی از درآمد برخی بانکها در ترازنامههای منتشرشده، از عملیات ارزی به دست میآید. وی گفت که ورود مستقیم بانکها یا شرکتهای وابسته به آنها به خرید و فروش ارز، کاملاً مغایر با جایگاه بانکداری اسلامی است و حتی از نظر قانونی ممنوع محسوب میشود.
این نماینده مجلس افزود که چنین رفتارهایی نه تنها به ثبات بازار کمک نمیکند، بلکه به تشدید نوسانات دامن میزند و منابع مالی کشور را از مسیر درست خارج میسازد.
بنگاهداری مجاز، اما دلالی ارز ممنوع
زنگنه گفت که با اصل بنگاهداری بانکها مخالفتی ندارد و معتقد است آنها میتوانند در پروژههای بزرگ ملی و زیرساختی مشارکت کنند تا اقتصاد واقعی تقویت شود. وی افزود که اما دلالی مستقیم در بازار ارز به هیچ عنوان شایسته بانکها نیست و بانک مرکزی باید نظارت خود را به شدت افزایش دهد تا از این تخلفات جلوگیری کند.
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه تأکید کرد که اگر بانکها به جای حمایت از تولید، به معاملات سوداگرانه روی بیاورند، اعتماد عمومی به نظام بانکی آسیب جدی میبیند.
ساماندهی بازار مبادلات ارزی؛ اولویت کوتاهمدت دولت
محسن زنگنه در ادامه پیشنهاد داد که دولت برای کنترل وضعیت ارزی، دو اقدام فوری انجام دهد؛ نخست، سازماندهی دقیق بازار مبادلات ارزی. وی گفت که در کشورهای پیشرفته، بازار ارز مانند ایران پراکنده و بدون نظارت نیست و همه معاملات ثبتشده و شفاف هستند.
این نماینده مجلس افزود که تا زمانی که معاملات فیزیکی و فردایی اصلاح نشود، هیچ ثباتی در نرخ ارز ایجاد نخواهد شد و بیشتر مبادلات واقعی در بخش نیمایی یا حوالهای انجام میگیرد، در حالی که باید نرخ حواله تعیینکننده اصلی باشد، اما اکنون این نقش را بازارهای غیررسمی ایفا میکنند.
بازار فردایی مجازی؛ کنترلکننده واقعی نرخ ارز
زنگنه توضیح داد که امروزه بازارهای مجازی فردایی – جایی که هیچ ارز واقعی جابهجا نمیشود – نرخها را به سمت بالا میکشند و تلاش میکنند کل بازار ایران را تحت تأثیر قرار دهند. وی گفت که مشکلات ارزی ریشه در ضعف مدیریت مالی بازار دارد و کشور با کمبود ارز مواجه نیست، زیرا تراز تجاری مثبت است و ورودی ارز به اقتصاد مناسب ارزیابی میشود.
این سخنگوی کمیسیون تدوین آییننامه داخلی افزود که آنچه بازار را آشفته کرده، نبود نهادهای حرفهای برای مدیریت نوسانات است و نمیتوان بازار ارز را مانند یک خیابان بدون قانون رها کرد.
نیاز به بازارگردان و سبدگردان در بازار ارز
زنگنه تصریح کرد: همانطور که در بورس اوراق بهادار از بازارگردان و سبدگردان برای کنترل نوسانات استفاده میشود، در بازار ارز نیز باید نهادهای مالی تخصصی ایجاد گردد تا نرخها بر اساس عرضه و تقاضای واقعی تعیین شوند.
وی افزود که بدون این ساختارها، کانالهای مجازی مانند دلار فردایی هرات، تهران یا اربیل نرخها را دیکته میکنند و همه فعالان اقتصادی را مجبور به تبعیت مینمایند، که این وضعیت به شدت به تولید و تجارت آسیب میرساند.
محسن زنگنه در پایان گفت که اگر نظارت بر بانکها و ساماندهی بازار ارز جدی گرفته نشود، نوسانات ادامه خواهد یافت و فشار بر معیشت مردم بیشتر میشود، و انتظار دارد دولت و بانک مرکزی اقدامات عملی و سریع انجام دهند.