مجید گودرزی، کارشناس اقتصادی در گفتگو با راه دانا، گفت: «متأسفانه خبرهایی از واردات ذرت و برنج با ارز ترجیحی به گوش میرسد که نشاندهنده فساد عمیق در این حوزه است. واردکنندگان خاص با دریافت ارز ارزان دولتی، کالاها را وارد میکنند اما با قیمتهای نجومی در بازار آزاد میفروشند.»
وی افزود: «این رانتها نه تنها منابع ارزی کشور را به باد میدهد، بلکه مستقیماً به افزایش قیمت کالاهای اساسی منجر میشود و تورم را به سطوح غیرقابل کنترل میرساند. وقتی نهادههای دامی با ارز ترجیحی وارد میشود اما تا ۳۰۰ درصد گرانتر فروخته میشود، تولیدکنندگان دام و طیور نابود میشوند و مصرفکننده نهایی با قیمتهای سرسامآور روبهرو میگردد.»
واردات ذرت و برنج؛ نمونهای از فساد سیستماتیک
گودرزی تصریح کرد: «ذرت را با ارز ترجیحی کیلویی حدود ۱۰ هزار تومان وارد میکنند اما در بازار تا ۳۷ هزار تومان میفروشند. برنج هم با قیمت وارداتی حدود ۲۸,۵۰۰ تومان به بازار میآید اما تا ۲۲۰ هزار تومان قیمتگذاری میشود. این تفاوت قیمتها رانت عظیمی ایجاد میکند که به جیب عدهای خاص میرود.»
وی ادامه داد: «این رانتها تورم را تشدید میکند زیرا تولیدکنندگان مجبور به خرید نهادههای گران میشوند و هزینه تولید بالا میرود. نتیجه آن افزایش قیمت گوشت، لبنیات، تخممرغ و دیگر کالاهای اساسی است که مستقیماً سفره مردم را کوچکتر میکند.»
دستگاههای نظارتی کجا هستند؟
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: «در کشوری که وزارت اطلاعات، اطلاعات سپاه، قوه قضاییه، سازمان تعزیرات حکومتی، سازمان بازرسی، نیروی انتظامی و دهها نهاد نظارتی دیگر وجود دارد، چطور این فساد ادامه مییابد؟ فلسفه وجودی این نهادها چیست وقتی نمیتوانند جلوی این رانتها را بگیرند؟»
گودرزی گفت: «این وضعیت قابل درک نیست. با وجود این همه نیروی نظارتی، فساد در واردات نهادهها همچنان رو به رشد است و تورم ناشی از آن اقتصاد را فلج میکند. باید پرسید چرا این نهادها در برابر رانتخواران سکوت کردهاند؟»
تاثیر رانت بر تورم؛ چرخه معیوب افزایش قیمتها
گودرزی افزود: «رانت ارز ترجیحی مستقیماً به تورم دامن میزند. وقتی واردکنندگان خاص نهاده را ارزان وارد میکنند اما گران میفروشند، هزینه تولیدکنندگان بالا میرود و این هزینه به مصرفکننده منتقل میشود. نتیجه آن تورم لجامگسیخته در کالاهای اساسی است که قدرت خرید مردم را نابود میکند.»
وی ادامه داد: «این رانتها بازار سیاه ایجاد میکند و رقابت سالم را از بین میبرد. تولیدکنندگان داخلی قادر به رقابت با این قیمتهای مصنوعی نیستند و در نهایت بازار به دست دلالان میافتد، که این خود تورم را بیشتر میکند.»
فساد در واردات؛ تهدیدی برای امنیت غذایی
این کارشناس تصریح کرد: «فساد در واردات نهادهها با ارز ترجیحی امنیت غذایی کشور را تهدید میکند. وقتی عدهای خاص از این رانت بهره میبرند، تولید داخلی تضعیف میشود و وابستگی به واردات افزایش مییابد، که این خود فشار ارزی ایجاد میکند و تورم را تشدید مینماید.»
گودرزی گفت: «این وضعیت نه تنها اقتصاد را مختل میکند، بلکه عدالت اجتماعی را زیر سؤال میبرد. مردم عادی با قیمتهای بالا دست و پنجه نرم میکنند در حالی که رانتخواران ثروتاندوزی میکنند.»
راهکارها برای مقابله با رانت و تورم
گودرزی افزود: «برای مهار این رانتها و تورم ناشی از آن، باید ارز ترجیحی حذف شود و نظارتها تقویت گردد. دستگاههای نظارتی باید فعال شوند و واردکنندگان خاص پاسخگو باشند.»
وی ادامه داد: «سرمایهگذاری در تولید داخلی نهادهها ضروری است تا وابستگی کاهش یابد و تورم کنترل شود. بدون این تغییرات، رانت ادامه مییابد و اقتصاد بیشتر آسیب میبیند.»
پیامدهای اجتماعی رانت و تورم
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: «رانت ارز ترجیحی و تورم ناشی از آن، به شکاف طبقاتی دامن میزند. دهکهای پایین جامعه بیشترین آسیب را میبینند زیرا قیمت کالاهای اساسی بالا میرود و قدرت خریدشان کاهش مییابد.»
گودرزی گفت: «این وضعیت میتواند به ناآرامیهای اجتماعی منجر شود. وقتی مردم میبینند رانتخواران ثروتمندتر میشوند در حالی که زندگیشان سختتر میشود، اعتماد به سیستم از بین میرود.»
نقش دولت در تشدید رانت
گودرزی تصریح کرد: «سیاستهای دولت در تخصیص ارز ترجیحی به عدهای خاص، رانت را نهادینه کرده است. این سیاستها باید بازنگری شوند تا تورم کنترل شود و عدالت برقرار گردد.»
وی افزود: «بدون شفافیت در واردات و فروش، رانت ادامه مییابد و اقتصاد آسیب میبیند. دولت باید پاسخگو باشد و نهادهای نظارتی فعال شوند.»
این کارشناس ادامه داد: «رانت در واردات نهادهها تولید داخلی را تضعیف میکند. کشاورزان و دامداران قادر به رقابت نیستند و تولید کاهش مییابد، که این خود تورم را بیشتر میکند.»
گودرزی گفت: «برای حل این مشکل، باید تولید داخلی تقویت شود و رانتها حذف گردد. در غیر این صورت، تورم ادامه خواهد یافت و اقتصاد فلج میشود.»
گودرزی تأکید کرد: «ذرت با ارز ترجیحی وارد میشود اما ۳۰۰ درصد گرانتر فروخته میشود. برنج هم همین وضعیت را دارد. این رانتها تورم را شعلهور میکنند.»
وی افزود: «این وضعیت با وجود دستگاههای نظارتی متعدد رخ میدهد. باید پرسید چرا این فساد کنترل نمیشود؟»
راه پیش رو برای اقتصاد بدون رانت
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: «برای مقابله با رانت و تورم، باید ارز ترجیحی حذف شود و بازار آزاد با نظارت قوی حاکم گردد. تولید داخلی باید اولویت باشد.»
گودرزی گفت: «نهادهای نظارتی باید فعال شوند و فساد را ریشهکن کنند. بدون این اقدامات، اقتصاد ایران در بحران باقی خواهد ماند.»