به گزارش خبرنگار شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ نهم دیماه ۱۳۸۸ را میتوان لحظه بازگشت جامعه ایرانی به «نقطه تعادل» در یکی از پرتنشترین دورههای پس از انقلاب اسلامی دانست؛ روزی که مردم، نه بر پایه هیجان، بلکه با تشخیص و درک واقعبینانه از شرایط کشور، به صحنه آمدند و مسیر یک بحران فرسایشی را دگرگون کردند.
۹ دی فراتر از یک تجمع عمومی، پیامی روشن و عمیق در عرصه سیاسی و اجتماعی داشت.
پس از انتخابات ریاستجمهوری سال ۱۳۸۸، کشور وارد مرحلهای از التهاب شد که بهتدریج از چارچوب رقابت سیاسی فاصله گرفت. استمرار اعتراضها، شکلگیری دوگانههای ساختگی و تداوم فضای بیثباتی، نهتنها عرصه سیاست، بلکه زندگی روزمره مردم را نیز تحت تأثیر قرار داد و نگرانی از آینده را افزایش داد.
این روند زمانی به نقطه حساس خود رسید که در روز عاشورا، برخی رفتارهای هنجارشکنانه و تعرض به باورهای دینی، مرز میان اعتراض سیاسی و تقابل با مقدسات عمومی را درهم شکست. این رخداد شوکی اجتماعی ایجاد کرد و لایههای خاموش جامعه را به بازنگری در سکوت خود واداشت.
در چنین شرایطی، نهم دیماه شکل گرفت؛ روزی که مردم بدون سازماندهی رسمی دولتی و با تکیه بر ارتباطات عمومی و شبکههای مردمی، تصمیم گرفتند موضع خود را آشکار سازند. از ساعات نخست صبح، خیابانهای تهران و شهرهای مختلف کشور شاهد حضور میلیونی مردمی بود که برای پایان دادن به آشفتگی و بیثباتی وارد میدان شدند.
آنچه حماسه ۹ دی را متمایز میکند، گستره فراگیر اجتماعی و تنوع جمعیتی آن است. این حرکت، محدود به یک جریان سیاسی خاص نبود و از احساسات گذرا فراتر رفت؛ بلکه نمایانگر دغدغه مشترک اقشار مختلف مردم برای حفظ انسجام ملی و امنیت اجتماعی بود.
شعارها و مطالبات مردم در آن روز بر محور قانونگرایی، حمایت از نظام اسلامی و تبعیت از رهبری متمرکز بود. آنان با این پیام صریح اعلام کردند که نقد و اعتراض زمانی مشروع و اثربخش است که در چارچوب قانون و مصالح ملی صورت گیرد.
بازتاب گسترده این رخداد در رسانههای داخلی و خارجی نشان داد که افکار عمومی ایران قادر است در بزنگاههای تاریخی، ابتکار عمل را خود بهدست گیرد و معادلات مبتنی بر شکاف اجتماعی را به چالش بکشد.
در سالهای بعد، نهم دیماه به یک «نماد سیاسی» در ادبیات رسمی و عمومی کشور تبدیل شد؛ نشانهای از بصیرت اجتماعی و نقشآفرینی مردم در مهار بحرانها. استمرار بزرگداشت این روز، بازتابی از جایگاه آن در حافظه جمعی ملت ایران است.
مطالعه واکنشها در فضای مجازی نیز گواهی میدهد که ۹ دی همچنان محل گفتوگو و تحلیل است؛ اما حتی منتقدان نیز به وزن اجتماعی و اهمیت تاریخی آن اذعان دارند. این روز، فارغ از تفاوت دیدگاهها، واقعیتی انکارناپذیر در تاریخ معاصر ایران به شمار میرود.
حماسه نهم دی یادآور این حقیقت است که سرمایه اجتماعی، اصلیترین پشتوانه ثبات سیاسی کشور است. هرگاه جامعه احساس کند ارزشهای بنیادینش در معرض تهدید قرار گرفتهاند، توان بازسازی انسجام و اعمال اراده جمعی خود را دارد.
نهم دی نه پایان یک بحران، بلکه آغاز یک درس تاریخی بود؛ درسی که نشان داد مردم ایران در لحظات سرنوشتساز، مرز میان اعتراض و آشوب، نقد و تخریب، اختلاف و دشمنی را بهدرستی تشخیص میدهند و با حضور آگاهانه خود، مسیر تاریخ را اصلاح میکنند.