به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا  به نقل از طنین یاس، عفاف و حجاب امری فطری است که توجیه عقلی و منطقی دارد. تاریخچه آن به اندازه قدمت آفرینش اسنان بوده و از مسلمات و مؤکدات دین اسلام است. به گونه‌ای که قرآن کریم با تعابیری همچون ( خیرلهن) سوره نورآیه 16؛ ( اطهر لقلوبکم وقلوبهن) سوره احزاب آیه 53؛ ( ازکی لهم) سوره نور آیه 30 ؛ فلسفه و هدایت آن را در حفظ و مصونیت روانی – اجتماعی زنان و جامعه به روشنی بیان کرده است. اما منظور از حجاب، هر لباس یا پوششی است که تمام بدن زن به جزء گودی صورت و دست‌ها تا مچ را بپوشناند و نیز به گونه‌ای باشد که توجه نامحرم را به خود جلب نکرده و جلوه‌گری و خودنمایی نیز در آن نباشد. بنابراین، حجاب را به معنی پوشش اسلامی بانوان دارای بُعد ایجابی( پوشش بدن) و بُعد سلبی (حرام بودن تبرج و خودنمایی) است برای تحقق حجاب اسلامی این دو بُعد باید در کنار یکدگیر محقق شوند. حجاب در این اندازه یکی از احکام الهی و امری مشترک و ضروری باری همه ادیان به ویژه اسلام است و همه معتقدان به دین مقدس اسلام بر ضرورت آن اتفاق نظر دارند. اما عفاف به معنای حیا، پارسایی و پرهیز از کارهای حرام و ترک شهوت بوده است و عاملی است که به صیانت فرد و جامعه کمک می‌کند. عفاف و حجاب یکی از شخصه ای دینداری و ایمان مذهبی محسوب می‌شود گرچه اسلام واضع قانون حجاب نیست اما با قانون‌مند کردن و متعادل نمودن آن را با روحیه زن سازگار ساخت و با تبیین حدود و فلسفه پوشش زن مواردی همچون حفظ پاکی و قداست، صیانت شخصیت او از طمع و آزار بیماردلان را به عنوان منشاء این حکم قرار داد.

بطور کلی حجاب شامل نوع آرایش و پیرایش بدن و مدیریت تن در عرصه ارتباطات غیرکلامی را نیز شامل می‌شود با وجود آنکه موضوع عفاف و حجب در جامعه ما و جوامع دینی از حساسیت بالایی برخوردار است با این حال تحقیقات علمی اندکی در این خصوص صورت گرفته است.

در قرآن از انواع حجاب که در رفتار خارجی انسان تجلی می کند، نام برده شده است، مثل حجاب و پوشش نگاه که مردان و زنان در مواجهه با نامحرم به آن توصیه شده اند؛ نوع دیگر حجاب و پوشش قرآنی، حجاب در گفتار زنان در مقابل نامحرم است. از مجموع مباحث مطرح شده به روشنی معلوم است که مراد از حجاب اسلامی، پوشش و حریم قایل شدن در معاشرت زنان با مردان نامحرمدر انحای مختلف رفتار، مثل نحوه پوشش ، نگاه، حرف زدن و راه رفتن است.

بی‌شک، حجاب و پوشش، تأثیرات مثبتی بر روح و روان زن دارد، عفاف و پوشیدگی همچون سد و محافظی است که زن در سایه آن از هر لذت و تحقیری در امان می‌ماند. دین اسلام با واجب کردن حجاب، نمی‌خواهد زن بازیچه دست شهوت‌پرستان شود. اسلام خوشی‌های مشروع را برای زنان می‌پسندد و البته تأمین آن را در سایه عفاف نمی‌داند. عفاف عامل آرامش و سکون انسان و دورماندن از عوامل پرشانی و در نهایت باعث رضایت وجدان، احساس امنیت و شرف آدمی است.

حجاب مقدمه‌ای برای عفیف ماندن و آلوده نشدن به فحشاست و در نتیجه راهی برای رسیدن به سلامت قلبی می‌باشد. چنانچه در روایتی از حضرت علی(ع) می فرمایند: ( من عقل عف) کسی که عقل دارد، عفت می‌ورزد. این روایت نشان دهنده آن است که رعایت عفاف بیانگر سلامت روحی و روانی و غلبه عقل بر احساس می‌باشد زیرا صاحب قلب سلیم کسی است که از آلودگی‌های معنوی و اخلاقی پاک باشد و این زمانی است که او تعادل فکری و روانی کافی داشته باشد. در روانشناسی از این ویژگی‌‌ها به سلامت روانی تعبیر می‌شود البته ملاک‌های قلب سلیم از نظر اسلام بسیار ژرف‌تر بوده و ریشه آن ایمان و باور قلبی به خدا و آخرت می‌باشد. در هر حال، می‌توان گفت: که از نظر قرآن، رعایت حجاب و داشتن عفت راهی بسوی سلامت روانی بشمار می‌آید.

در پژوهشی که به بررسی رابطه عفاف و حجاب با سلامتی روانی و اجتماعی پرداختته حاکی از ان است که افرد با حجاب از سلامت روانی بیشتری نیسبت به افراد بدحجاب برخوردار دارند و همچنین تحقیقات نشان داده دینداری ضمن ایجاد مصونیت مخاطی و افزایش کارآیی دستگاه ایمنی سلامت جسمی  را در برابر بیماری‌های عفونی افزایش می‌دهد و با افزایش تعلقات گروهی و حمایت اجتماعی در بین افراد دین‌دار ایجاد خوش بینی، مثبت اندیشی و کاهش استرس، سلامت روانی افراد دیندار را هم تضمین می‌نمایند.

حجاب صرفا پدیده‌ای فردی نیست، بلکه مسئله‌ای اجتماعی محسوب می‌شود. حجاب و پوشش اسلامی، عرایز، التهاب‌های جسمی و معاشرت‌های بی‌بندوبار را کنترل نموده بر تحکیم نظام خانواده می‌افزاید. همچنین از انحلال کانون مستحکم و پایدار زناشویی جلوگیری نموده و امنیت اجتماعی را فراهم می‌سازد.

اسلام، حجاب را از مصادیق مهم تحقق امنیت اجتماعی معرفی کرده است، یکی از فسلفه‌های حقیقی وجوب حجاب، حفظ آرامش زنن، مموصنیت جامعه از فساد و عمق بخشیدن به امنیت اجتماعی  با توسعه آن می‌باشد. با توجه به آیات قرآن مجید به خوبی مشخص و معین می‌گردد که هدف از تشریع وجوب حکم حجاب دستیابی به تزکیه نفس، عفت و پاکدامنی به منظور ارتقای امنیت اجتماعی است « و اذا سالتمون متاعا فسئلوهن من وراء حجاب ذلکم اطهر لقلوبکم و قلوبهن( احزاب: 53)

چون نگاه نامحرم باعث تحریک جنسی آنان و در نتیجه منجر به فساد و به خطر افتادن امنیت اجتماعی می‌شود، خداوند در کنار دستور حجاب و پوشش بدن به بانوان، مردان را نیز امر به حجاب و پوشش چشم کرده و نگاه به نامحرم را برایشان حرام نموده است و نیز در جایی دیگر می‌فرماید: به زنان و دختران خود و به زنان و به زنان مؤمن بگو که خویشتن را با چادرهای خود بپوشانند که این کار برای آن است که آنها به عفت شناخته شوند تا از تعرض و جسارت مصون باشند، خداوند در حق خلق آمرزنده و مهربان است.( احزاب 59)

با وجود تأکید دین مبین اسلام بر ضرورت عفاف و حجاب و نقش بازدارنده آن در کنترل بی‌بندوباری و افزایش سلامت جامعه، شواهد علمی اندکی در مورد نقش عفاف و حجاب در سلامت اجتماعی وجود دارد. اما مطالعات نشان داده حجاب بعنوان عامل فرهنگی و ارزش دینی در سلامت روانی و شادکامی افراد مؤثر است. شایان ذکر اینکه اگر چه حجاب زنان به چادر منحصر نمی‌شود، اما چادر بهترین نوع حجاب و نشانه ملی ماست و هیچ منافاتی با فعالیت‌های زنان مسلمان در عرصه‌های اجتماعی ندارد.

می‌توان گفت که حجاب یک هنجار اجتماعی مثبت است و یک شبکه حمایتی برای فرد فراهم می‌کند. حجاب به عنوان یک پوشش، موجبات امنیت خاطر اجتماعی را برای افراد به ارمغان می‌آورد بطوریکه یک فرد محجبه به راحتی و بدون حراس از نگاه‌‌ها و سوء نیت‌ها در محیط‌های جمعی وارد می‌شود و به کارهای روزانه می‌پردازد از اینرو ، همین امنیت خاطر و مقبولیت آن از سوی اکثریت جامعه و دور بودن از آسیب‌ها موجب رضایت از زندگی و احساس حرمت خود را به ارمغان می‌آورد . در ضمن افرادی که حجاب را بطور کامل رعایت می‌کنند دیندار هستند و دین چهره جهان را در نظر فرد متدین دگرگون می‌سازد و طرز تلقی او را از خود خلقت و رویدادهای پیرامون نغییر می‌دهد فرد متدین خود را سخت در حمایت و لطف همه جانبه خداوند می‌بیند و دین ترتیب احساس اطمینان، آرامش و لذت معنوی عمیق وی دست می‌دهد . چنین فردی به واسطه ناملایمات و ناکامی‌های زندگی دچار ناامیدی و اضطراب نمی‌گردد زیرا خداوند را حامی خویش می‌داند. او اطمینان دارد که این حوادث و رویدادها آزامایش الهی و گذرا هستند و او پاداش صبر خود را خواهد گرفت.

منابع:

1. بررسی میزان رعایت حجاب برتر در دانشجویان و تأثیر آن بر شادکامی، سوران رجبی، نشریه بانوان شیعه شماره 25
2. رابطه حجاب با سلامت روانی و مصونیت اجتماعی، سحر کاوندی و غلامحسین انتصاری فومنی. نشریه بانوان شیعه

 به قلم: ناهید زندی پژوه

انتهای پیام/خ