به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از کلات نادر، کتیبه نادری با 24 بیت شعر ترکی - فارسی که در مدخل غربی قلعه کلات در سینه کوه حک‌شده، اشعار به خط ترکی به سال ۱۱۵۵-۱۱۵۷ بر روی صخره بزرگی حک‌شده است.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, کلات نادر,ارتفاع کتیبه از سطح رودخانه ۱۵ متر بوده است و ارزش تاریخی فراوانی دارد، به‌طوری‌که بسیاری از مسائل مهم تاریخی عصر افشاریه، به‌خصوص سیاست مذهبی و خارجی و اصل و نسب وی را می‌توان بر پایه آن بررسی کرد.
,در این کتیبه نادر اصل نسب ترکی به امیر تیمور و در حوزه مذهب، اشارات و بیاناتی دارد که بسیار درخور توجه است.
,در این کتیبه به‌صراحت اعتقاد و علاقه باطنی خویش به خدای یگانه و نیز تمایلاتش را به مذهب تسنن بیان داشته است، نکته مهم دیگر اینکه اشعار با آوردن نام شاعر دربار نادرشاه (گلبن) افشار در بیت پایانی خاتمه می‌یابد .
,از اقدامات نادرشاه برای تقویت و تثبیت زبان نوشتاری ترکی٬ دو کتیبه به دستور وی در کلات نادی و حرم حضرت علی (ص) حکاکی شده است.
,کتیبه ترکی کلات نادر با ترجمه
,,
بسم‌الله الرحمن الرحیم و هو الاعلی
,1
,ایبتیدا حمد-ی خودا-یی احه‌د-و فرد-ی قدیم
,قادیر-ی له‌م یزه‌ل-و عالیم-و دانا-و حکیم
,İbtida həmd-i Xudâ-yi əhəd-u fərd-u qədim
,Qâdir-i ləm yəzəl-u âlim-u dâna-vu həkim
,اول ستایش خدای یکتا، آن کس که زمین و زمان را با قدرتش آفرید - خدایی که قادر و ازلی و عالم و دانا و حکیم است.
,2
,او کی بو کون-و مکانی یارادیب قودرتده‌ن
,او کی بو بحر-و بری خلق ائدیب شؤوکه‌تده‌ن
,O ki bu kun-u məkanı yaradıb qudrətdən
,O ki bu bəhr-u bəri xəlq edib şövkətdən
,آن کسی که هر دو عالم را با قدرت خود آفرید – آن کسی که این دریا و خشکی را با شوکتش خلق کرد.
,3
,ایکی عاله‌مده اودور بنده‌لره یاوه‌ر-و یار
,حیکمه‌تینده‌ن گؤرونور بنده‌له‌ره هر آثار
,İki âləmdə odur bəndələrə yâvər-u yar
,Hikmətindən görünür bəndələrə hər âsar
,او در هر دو عالم یار و یاور بنده هایش است - از روی حکمتش برای بنده هایش همه آثارش دیده می شود
,4
,خلق-ی عاله‌م هامی مؤحتاجدیر او درگاهه
,او ووروب نور-و مینا٬ کؤوکه‌ب-ی مئهر-و ماهه
,Xəlq-i âləm hamı möhtâcdır o dərgâhə
,O vurub nur-u mina kövkəb-i mehr-u mâhə
,همه مردم عالم محتاج درگاه اویند. او نور داده است به مینا و مهر و ماه
,5
,حمد-ی حقده‌ن سورا اولدو قله‌میم نور افشان
,بثنا گستری ختم رسل٬ فخر جهان
,Həmd-i Həqdən sora oldu qələmim nurəfşan
,Be səna gostəri-ye xətm-e rosol fəxr-e cahan
,بعد از ستایش خدا، قلم نور افشان شد - برای ستایش آخرین فرستاده و فخر جهان .
,6
,نبی-یی هاشیمی-و احمه‌د-و محمود صیفات
,کیم خودادان اولا داییم "علیه سلام و صلوات
,Nəbi-yi Hâşimi-yo Əhməd-o Məhmud sifât
,Kim Xudâdan ola dâyim "əleyhə səlam o sələvat
,پیامبری از بنی هاشم که صفات او احمد و محمود است – کسی که برای خداست، دائم برای او سلام و صلوات بفرست .
,7
,آل-و اصحابینا هم رحمه‌ت-ی بئسیار اولا
,اولا حق یاوه‌ری هر کیم اولارا یار- اولا
,Âl-u əshabına həm rəhmət-i besyâr ola
,Ola Həq yâvəri hər kim olara yâr ola
,بر آل و اصحاب او، هم درود زیاد بفرست – حق، کسانی را که یار آن ها باشند، یاری می کند .
,8
,حمد-ی نئعمه‌ت-ی حقده‌ن سورا٬ با صیدق-ی زبان
,فرضدیر بنده‌له‌ره مدح-ی شهه‌نشاه-ی جهان
,Həmd-i ne'mət-i Həqdən sora "bâ sidq-i zəban"
,Fərzdir bəndələrə mədh-i şəhənşâh-i cahan
,با خلوص و نیت و صداقت، حق را ستایش و پیامبر را مدح کن - رواست که بنده ها ستایش شهنشاه جهان کنند.
,9
,او شهه‌نشاه-ی فله‌ک مرته‌بة-یی چرخ-ی سریر
,شاه نادیر٬ کی آدی تک یوخ٬ میثل-و نظیر
,O şəhənşâh-i fələk mərtəbə-yi çərx-i sərir
,Şâh Nâdir ki adı tək yox misl-u nəzir
,آن شهنشاه فلک چرخ و تخت جهانی، صاحب تخت و سریر آسمانی – نادر شاه که نامش تک است و مانند و نظیر ندارد .
,10
,دئمه‌ک اولماز بو شهه‌نشاه٬ بلکی اولا پئیغه مبه ر
,یا موقه‌رره‌ب مله‌کیدیر اولوب از نوع-ی بشه‌ر
,Demək olmâz bu şəhənşah bəlki ola peyqəmbər
,Yâ muqərrəb mələkidir olub əz nov'-i bəşər
,نمی توان گفت که این شاه، پیامبر است یا یک فرشته مقرب از جنس بشر،
,11لئیک چون قودره‌ت-ی حق ظاهیر ائدیب بیش از پیش
,نظه‌ر-ی حق اونا٬ هر کیمسه دئسه حق٬ دیمیش
,Leyk çün qudrət-i Həq zâhir edib biş əz piş
,- Nəzər-i Həq ona، hər kimsə desə Həq، dəymiş
,لکن چون قدرت خدا بیش از پیش آشکار شد - نظر او شامل هر کس که حق گو باشد می شود.
,12
,نیسبه‌ت ایله شره‌ف-و فخر-ی اوجاق-ی تئیمور
,حسه‌ب ایله به جهان٬ شاه-ی شهاندیر مشهور
,Nisbət ilə şərəf-u fəxr-i ocâq-i Teymur
,Həsəb ilə be cahan şâh-i şəhandır məşhur
,نسبش را بدان که از دودمان امیر تیمور است - حسب و منزلت این ایل و شاه شاهان در جهان مشهور است .
,13
,موصطافا خولق-و مسیحا دم-و یوسیف طلعه‌ت
,بوعلی دانیش-و حاته‌م کف-و لوقمان حیکمه‌ت
,Mustəfa xulq-u Məsiha dəm-u Yusif təl'ət
,Buəli dâniş-u Hâtəm kəf-u Luqman hikmət
,اخلاق مصطفی، دم مسیحا و چهره یوسف دارد - علم ابوعلی سینا، بخشش حاتم و حکمت لقمان دارد
,14
,قابیلییه‌تله اونا وئردی خوداوه‌ند-ی کریم،
,تاج-و تخت-ی شه ی-و عدل-و کره‌م٬ خلق-ی عظیم
,Qabiliyyətlə ona verdi Xudâvənd-i Kərim
,Tâc-u təxt-i şəhi-yu ədl-u kərəm xəlq-i əzim
,همه این نعمت ها را خداوند کریم به او داده و او قابلیت و شایستگی تمام این نعمت ها را دارد - تاج و تخت پادشاهی و عدل و کرم و اخلاق نیکو .
,15
,هر شرافه‌ت کی دئسه‌م شاه-ی شهاندیر کامیل
,مرحه‌مه‌تده‌ن اونون الطاف-ی خودادیر شامیل
,Hər şərâfət ki desəm şâh-i şəhandır kâmil
,Mərhəmətdən onun əltaf-i Xudâdır şâmil
,تمام شرافت ها به صورت کامل به شاه شاهان داده شده است - مرحمتی بوده از الطاف بی پایان خداوند.
,16
,ائعتیقادی (بئله دیر ؟) او شه-ی پاکیزه نهاد
,باغلامیش صیدق خداوه‌نده ائده‌رله‌ر بئله یاد
,E'tiqadı belədir o şəh-i pâkizə nəhad
,Bağlamış sidq Xudâvəndə edərlər belə yâd
,آن شاه پاکیزه سرشت، به خداوند اعتفادی پاک و صادق دارد و با صداقت، امیدش را به خدا بسته و همیشه در ذکر و یاد خداست
,17
,اله گیرمه‌ز بئله دئوله‌ت "به سپاه و شمشیر
,اولا بیلمه‌ز بئله ایقبال "به فضل و تدبیر
,Ələ girməz belə dövlət "be sepah o şəmşir
,Olabilməz belə iqbal "be fəzl o tədbir
,و این طور دولتی با سپاه و شمشیر به دست نمی آید - و این طور اقبالی به فضل و تدبیر حاصل نمی شود.
,18
,سن ویریبسه‌ن اونا بو سلطه‌نه‌ت-و تخت-و سیپاه
,سن ویریبسه‌ن اونا تاج-و کمه‌ر-و فرر-و کولاه
,Sən veribsən ona bu səltənət-u təxt-u sipah
,Sən veribsən ona tâc-u kəmər-u fərr-u kulah
,تو دادی به او سلطنت و تخت و سپاه تو دادی، به او تاج و کمر و فر و کلاه داده ای.
,19
,دئوله‌تیم حافیظی سنسه‌ن٬ سنه‌دیر اوممیدیم
,من سنه باغلامیشام صیدق٬ بودور تأییدیم
,Dövlətim hâfizi sənsən sənədir ümmidim
,Mən sənə bağlamışam sidq budur tə'yidim
,حافظ دولتم تویی و امیدم به توست ، من از سر صداقت به تو دلبسته ام و این است علت تاییدم
,20
,دئوله‌تیم مونگیرینی سن (ائله‌دین؟) خوار-و ذلیل
,دوشمه‌نیم کورلوغونا یاوه‌ر اول٬ ائی ربب-ی جلیل
,Dövlətim mün*****ni sən elədin xâr-u zəlil
,Düşmənim korluğuna yâvər ol ey Rəbb-i cəlil
,منکرین دولتم را تو خوار و ذلیل کرده ای برای کوری چشم دشمنان، یاورم باش خداوند جلیل.
,21
,چونکی صیدقی بئله‌دیر حققینه " از روی یقین
,بو سبه‌بده‌ن اونا الطاف-ی خودا اولدو موعین
,Çünki sidqi belədir Həqqinə "əz ruy-i yəqin
,By səbəbdən ona əltâf-i Xudâ oldu muin
,چون که صداقتش اینگونه و از روی یقین است - به همین دلیل ، الطاف خدا شامل حال او شد .
,22
,الینی توتدو خوداوه‌ند-ی جهان قودره‌تده‌ن
,کامیاب ائتدی اونو معدیله‌ت-و شؤوکه‌تده‌ن
,Əlini tutdu Xudâvənd-i cahan qudrətdən
,Kâmyab etdi onu mə'dilət-u şövkətdən
,خدای جهان با قدرتت دستش را گرفت، او را با عدل و شوکتش کامیاب کرد .
,23
,بخت-و ایقبال ایله هئچ کیم بئله اولماز باقی
,گون کیمی دئوله‌تینه٬ عاله‌مه٬ رؤوشه‌ن باقی
,Bəxt-u iqbal ilə heç kim belə olmaz bâqi
,Gün kimi dövlətinə aləmə rövşən baqi
,بخت و اقبال اینطور برای هیچ کس باقی نخواهد ماند - چون مانند آفتاب بر دولتش و جهان می تابد .
,24
,شاخ-ی گول نشو-و نوما (بولدو؟) نم-ی فئیضینده‌ن
,کی بو اشعار اولوب مدحسرا "گولبون"ده‌ن
,Şax-i gül nəşv-u numa buldu nəm-i feyzindən
,Ki bu əş'ar olub mədhsəra "Gülbün"dən
,رویش شاخ و گل از فیض و برکت اوست - این اشعار از قریحه مدیحه سرا گلبن است.
,انتهای پیام/
]