به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از آناج،  فضای ملتهب روزهای کودتا در ترکیه به ظاهر تمام شد اما همانطور که تمام صاحب‌نظران تاکید داشتند، شاهد تحرک و دگردیسی جدی در سیاست خارجی ترکیه هستیم. ترسیم فضای منطقه و اوضاع داخلی ترکیه و همچنین مشکلات عدیده‌‌ای امنیتی این کشور در منطقه نشان می‌دهد که ترکیه ناگزیر از این تغییر رویکرد سیاسی بود. ورود ترکیه طی روزهای گذشته به مبارزه میدانی و با برخی گروه‌های تکفیری نیز از جمله موضوعاتی است که از تغییرات رویکردی اساسی در سیاست خارجی ترکیه قلمداد می‌شود. اما تحلیل چرایی این ورود باید با در نظر گرفتن مولفه‌های مختلف در منطقه باشد.

یکی از مسائل مهم امنیتی در منطقه و ترکیه مسئله مربوط به کردهاست. کردها همیشه در منطقه ادعای استقلال و تشکیل کشور مستقل را داشتند و این ادعا در مقاطعی با کمک و همراهی کشورهای غربی نیز همراه بود. سابقا آمریکا با ادعای خاورمیانه بزرگ همراه کردها بود و امروز هم بریتانیا به کمک کردها شتافته تا بتواند به تشکیل کشور مستقل و یا حداقل به آتش افروزی کردها در جنوب ترکیه مستقل کمک کند.

ترکیه از یک سو به دلیل محدودیت هایی که اروپا برای عضویت ترکیه در اتحادیه ی اروپا در نظر گرفته است نمی تواند با مشت آهنین با کردها برخود کند و وضعیت نابسامان استان های جنوب و جنوب شرقی خود را سامان دهد. البته اگر بخواهیم تحلیل منطقی تری از وضعیت کردها ارائه دهیم باید گفت که ظاهرا سرویس های امنیتی سیا و MI6 برنامه های مختلفی جهت استفاده‌ی ابزاری از کردها در منطقه دارند که در مجالی دیگر مفصلا توضیح داده خواهد شد؛ فقط در مورد ترکیه باید گفت که این کشور قصد دارد تا مانع از قدرت گیری بیشتر کردها شود. شاید این تصمیم را اردوغان زمانی اتخاذ کرد که در انتخابات پارلمانی متوجه تقویت جایگاه مردمی احزاب کرد شد و تلاش جدی برای شکست این جایگاه را شروع کرد.

در موسم کودتا اردوغان مجبور بود که بارها اعلام کند انفجارهای تروریستی که در کشورش روی می دهد توسط کردها نبوده و سعی می کرد تا توپ را به میدان داعشی ها بیاندازد. این موضوع را به راحتی می توان رد کرد چرا که رویه گروه های تکفیری تروریستی همیشه این بوده که با صراحت مسئولیت انفجارها و اتفاقات تروریستی را بر عهده می گیرند چرا که این اقدام را اولا مقدس وانمود می کنند و ثانیه نوعی ابراز قدرت برای خودشان حساب می کنند. در حالی که در انفجارهای ترکیه به ندرت اتفاق می افتد که داعشی ها مسئولیت انفجار را بر عهده بگیرند ولی دولت و شخص اردوغان همیشه سعی می کند تا بگوید انفجارهای سازمان یافته ای توسط گروه های تکفیری علیه ترکیه به راه افتاده است.

دومین مسئله وضعیت گروه های تکفیری در منطقه می باشد. وضعیت میدانی گروه های تکفیری در منطقه و همچنین پیشرفت هایی که کردها در منطقه داشتند همه و همه ترکیه را بر آن داشت تا فکری برای این وضعیت بکند تا اولا بتواند در پیشبرد سیاست جلوگیری از قدرت گرفتن کردها موثر قدم بر دارد و ثانیا بتواند با ورود ولو مقیاس کوچک در صحنه سوریه زمینه را برای سهم خواهی در چینش منطقه فراهم نماید.

بنظر می رسد ترکیه چند نکته ی مهم را در تحلیل وضعیت منطقه در نظر گرفته است که البته اما و اگرهای فراوانی دارد.

اول این که ظاهرا ترکیه به این نتیجه رسیده است که برخی گروه هایی که توسط غربی ها و آمریکا در منطقه به نام میانه رو نامیده می شوند نظیر ارتش آزاد – که از ارتشی های سابق مخالف بشار اسد می باشند- احتمالا به این زودی ها پایانی نخواهند داشت. توضیح مطلب این که این افراد بومی منطقه بوده و بعد از سال ها جنگ با دولت مرکزی دیگر امروز نه به آغوش دولت باز می گردند و نه بطور کامل از جغرافیای سیاسی و نظامی منطقه حذف می شوند لذا ظاهرا ترکیه سعی دارد تا با تقویت این گروه ها بر علیه گروه های دیگر بتواند همسایگی تروریست های موافق با خودش را در منطقه تثبیت نماید.

دومین موضوعی که ظاهرا ترکیه با اشتباه محاسباتی در باره آن مواجه شده، این است که آمریکایی‌ها امروز موافق تقویت ارتش آزاد بر علیه بشار اسد می باشند ولی احتمال دارد فردا همین ارتش آزاد یا نیروهای نظامی و شبه نظامی مشابه را در منطقه بر علیه اردوغان و آنکارا حمایت کنند. لذا باید در نظر داشته باشند که دوستی آمریکایی ها در منطقه به هیچ وجه قابل اعتماد و تکیه نیست.

سومین نکته اینکه فتح الله گولن از سال ها پیش در پنسیلوانیا سکونت داشته و از آنجا به ترویج افکار خود پرداخته است. اتفاقا یکی از دلایلی که گولن در ترویج افکارش موفق عمل کرده است همین نکته بوده که غرب به حمایت از وی پرداخته است .اما چرا غرب موافق گولنیسم در منطقه و جهان بوده است؟ فتح الله گولن علاوه بر فعالیت عمده در ترکیه و جمهوری آذربایجان در بیش از 40 کشور دنیا حوزه های علمی اعم از دانشگاهی و حوزوی تاسیس و آن ها را مدیریت کرده است. سوای بحث هزینه‌ها چرا باید غرب موافق با بسط و گسترش اسلام توسط گولن باشد؟ حقیقت این است که غرب به شدت دنبال گسترش اسلامی است که از آناتولی و ترکیه توسط گولن و طرفدارانش تبلیغ می شود. اسلامی که به اجرای شریعت اسلامی اصراری ندارد، و ضمن فراهم کردن آزادی لیبرال در سیاست و سبک زندگی مردم، به ادعای خود، اهداف عالی اسلامی و "روح شریعت" را پی می گیرد.

ترویج این نوع اسلام که مبلغانش آن را "اسلام آناتولیایی" نامیده اند، مرهون تلاش های "فتح الله گولن" در اروپا و ترکیه است. گولن با جمهوری اسلامی و آرمان هایش رابطه ی خوبی ندارد، آموزه‌ی لیبرالِ "تساهل و تسامح" را محور تعالیم اجتماعی خود قرار داده است و به این جهت نسخه اش مورد علاقه ی موسسات شبه دولتیِ غربی برای تغییر در کشورها و گروه های اسلامیِ ناسازگار با غرب است.

به نظر می رسد ترکیه باید این نکته را مورد توجه قرار دهد که جدای از مباحث ایدئولوژیک غرب و آمریکا دوست دار قدرتمند شدن ترکیه و ارتش آن نیستند و دیر یا زود چنگال طمع خود را به این کشور نشان خواهند داد و امروز هم از همان گولنی حمایت می کنند که اردوغان معتقد است از دشمنان ملت ترکیه و طرفداران کودتا بوده است.

انتهای پیام/م