به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از «تیتریک»، میراث جهانی یونسکو نام عهدنامه‌ای بین‌المللی است که در تاریخ ۱۶ نوامبر ۱۹۷۲ میلادی به تصویب کنفرانس عمومی یونسکو رسیده است و موضوع آن حفظ آثار تاریخی، طبیعی وفرهنگی بشر است که اهمیت جهانی دارد و متعلق به تمام انسان‌های زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص می‌باشد.
 

بر پایه این کنوانسیون، کشورهای عضو یونسکو می‌توانند آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی کشور خود را نامزد ثبت به‌ عنوان میراث جهانی کنند، حفاظت از این آثار پس از ثبت ضمن باقی‌ماندن در حیطه حاکمیت کشور مربوط، به عهده تمام کشورهای عضو خواهد بود و مکان‌های میراث جهانی ثبت‌شده در یونسکو، مکان‌هایی مانند جنگل، کوه، آبگیر، صحرا، بقعه، ساختمان، مجموعه و یا شهر است، همچنین کشور ایران سه سال پس از تصویب کنفرانس عمومی یونسکو در ۲۶ فوریه ۱۹۷۵ به کنوانسیون میراث جهانی یونسکو پیوست.

تمام تلاش خود را برای ثبت تپه ازبکی در آثار باستانی جهانی می کنیم

عبدالناصر میرچی، مدیر کل گردشگری و میراث فرهنگی استان البرز در این رابطه به گفتگو با خبرنگار "تیتر1" پرداخت و از دغدغه ها، تلاشها، مباحثات و اقدامات خود برای به ثبت رساندن جهانی تپه ازبکی استان البرز گفت.
 

وی گفت: در استان البرز حدود 500 اثر را شناسایی کرده ایم که 236 اثر از آنها ثبت ملی شده است. مهم ترین آثاری هم که در پهنه ی استان البرز به ثبت ملی رسیده است عبارتند از؛کاخ ناصری،کاخ سلیمانیه ،محوطه ی تاریخی ازبکی،کاخ مروارید و چند آثار معنوی، طبیعی، منقول و غیر منقول ...

مدیر کل گردشگری و میراث فرهنگی استان البرز با بیان اینکه ثبت آثار باستانی در فهرست میراث جهانی مزایای زیادی برای کشور و استان های آن دارد اظهار داشت: مشارکت های علمی و عملی داخلی و بین المللی، رونق سرمایه های اجتماعی، داشتن افتخار ملی، کمک های مالی و وام های مشخصه جهانی، حفاظت، آموزش، باززنده سازی و اصلاح شرایط و گردشگری و از همه مهمتر رونق و افزایش فعالیت های گردشگری از جمله مزایای ثبت جهانی میراث و آثار باستانی و فرهنگی است.
 

وی افزود: برای انجام این امر، مرحله اصلی حضور و تلاش مقامات اداره میراث فرهنگی و مشخصاً معاون سازمان میرث فرهنگی، مهم و اساسی است و به شخصه بارها در این رابطه اقدام و مباحثه کرده ام، اکنون نیز از همین جا می گویم، تنها یک دلیل برای ثبت جهانی محوطه ازبکی کافی است و آن هم این است که نخستین خشتی که بشر موفق به ساخت آن شده در محوطه ی ازبکی بوده است و این قدیمی ترین اثر استان البرز به هزاره ششم و هفتم قبل از میلاد بر می گردد.

وی افزود: برای ثبت ملی از مراسم ها آیینی تا سنتهای بومی، حتی درخت چناری که امکان ثبتش وجود داشته باشد را بی درنگ به ثبت می رسانیم و درمورد ثبت جهانی به نظر من فقط یک اثر این امکان و شرایط را دارد و فقط پیشنهاد بنده بوده است و هنوز این مسئله توسط هیچیک از مقامات برسی نشده است.

این مسئول در بخش دیگری از سخنان خود گفت: با توجه به این که یکی از زیباترین محور های مواصلاتی جهان که بخش عمده اش در استان البرز وجود دارد و بخشی از آن نیز در استان مازندران است، می تواند نه تنها به عنوان یک محور مواصلاتی بلکه به عنوان یکی از زیبا محور های گردشگری دنیا معرفی شود، وجود یک رودخانه در طول تمامی مسیر یکی از خصوصیات خاص این جاده است و برخی از دوستان می گویند تا حالا جاده ای ثیت جهانی نشده است، سوال من این است وقتی خوراکی مثل پیتزا به ثبت جهانی می رسد آیا جاده ای به این عظمت و زیبایی، با وجود آثاری در آن مانند کاخ ناصری، تکیه سپهسالار و غار یخ مراد که حداقل 70 میلیون سال قدمت دارد، قابلیت ثبت جهانی را دارا نیست؟!

میر چی خاطر نشان کرد: این آثار نه تنها به مردم استان البرز بلکه به تمامی مردم جهان تعلق  دارد و ما این آمادگی را داریم که از بین این تعداد آثار ثبتی یا حتی آثار در حال کشف، تعدادی که مهم ترین آن ها هستند را جداسازی نموده و به صورت مجموعه جمع آوری کنیم.
 

محوطه باستانی ازبکی در روستایی به همین نام از توابع شهرستان نظرآباد قرار گرفته که قدیمی ترین آثار آن به هزاره ششم و هفتم قبل از میلاد بر می گردد.این محوطه باستانی شامل تپه اصلی با ارتفاع بیش از 24 متر ، جیران تپه ، مارال تپه ، دوشان تپه ، گوموش تپه و یان تپه می باشد. در این محوطه هفت فصل کاوش های باستان شناسی انجام گرفته است.نخستین خشت دست ساز بشر در یکی از تپه های محوطه باستانی ازبکی به دست آمده که هم اکنون در سازمان ملل نگهداری می شود.

تنها سایتی است که در فلات مرکزی ایران شش هزار سال تداوم ادوار تاریخی فرهنگی از دوره نوسنگی و روستا نشینی (هزاه ششم پیش از میلاد) تا دوره ماد (هزاره اول پیش از میلاد) در آن  شناسایی شده است.

نخستین خشت های دست ساز بشری در فلات مرکزی ایران مربوط دوره نوسنگی با سفال (هزاره ششم پیش از میلاد) در ازبکی شناسایی شده است.

اولین سایتی است که در فلات مرکزی ایران فرهنگ سفال آلویی (هزاره چهارم پیش از میلاد) همراه با  معماری بسیار منسجم این دوره با تدفین کودکان در کف اتاق های مسکونی در آن شناسایی شده است.

 

نخستین قالب ریخته گری در فلات مرکزی ایران مربوط به فرهنگ سفال آلویی (هزاره چهارم پیش از میلاد) در ازبکی شناسایی شده که نشان می دهنده مردمان فرهنگ نخستین کسانی بوده اند که فلز را ذوب کرده اند .

نخستین سایتی است در فلات مرکزی ایران که معماری و گورستان عصر آهن از شروع تا پایان ( عصر آهن I, II, III) در آن شناسایی شده است.

دژ مادی ازبکی تنها اثر دوره ماد درفلات مرکزی است که تا کنون شناسایی شده است. با استناد به نتایج کاوش های باستان شناسایی دژ ازبکی دارای دو راه پله و شواهد دو سقف روی هم بوده که نشان از دو طبقه بودن بنا دارد. استفاده از تاقچه و قوس در معماری؛ کشف سه انبار بزرگ فراخن که نشان دهنده نظامی بودن این دژ است.

تنها سایتی در فلات مرکزی ایران است که شش هزار سال تداوم ادوار تاریخی فرهنگی از دوره نوسنگی و روستا نشینی (هزاه ششم پیش از میلاد) تا دوره ماد (هزاره اول پیش از میلاد) در آن  شناسایی شده است.
 
 دژ مادی ازبکی تنها اثر دوره ماد درفلات مرکزی است که تا کنون شناسایی شده است. با استناد به نتایج کاوش های باستان شناسایی دژ ازبکی دارای دو راه پله و شواهد دو سقف روی هم بوده که نشان از دو طبقه بودن بنا دارد.
 

5 سال است که 12 اثر تاریخی، فرهنگی و معنوی استان البرز در همایش شورای عالی سیاستگذاری ثبت آثار به ثبت ملی رسید که نام این آثار مسجد مجموعه گاجره، خانه مدیر معدن گاجره، گرمابه هیو، گرمابه ورده، معماری دستکند امامزاده ابراهیم تکیه سپه سالار، امامزاده هاشم روستای عرب آباد کوه، گرمابه شمالی جنوبی، امامزاده اسماعیل زکی آباد و امامزاده بی بی سیکنه سنقرآباد است.

همچنین از میراث ناملموس ثبت شده استان البرز در فهرست آثار ملی کشور نیز می توان به مراسم پنجه پیتک طالقان، مراسم تیزه ماسیزه طالقان، مراسم شب چله طالقان، نوروز خوانی طالقان، علامت سازی سنتی، شیوه سنتی ساخت نتبور یک تکه، قفل سازی بر اساس حروف ابجد، مشبک منبت چوبی، اشاره کرد.

کاخ مروارید(شمس):

بر اساس سبک معماری ارگانیک فرانک لوید رایت است و هم باغ داشته و هم 2 تا دریاچه با گونه های نادر آبزی و گیاهی تنوع فضاسازی ها وارتباطات داخلی در طراحی این کاخ بسیار جسورانه ودرعین حال خلاقانه است والبته در صورت امکان گردش آزاد و لمس تمام کنج وکنار از هرسو، تحسین همه بازدیدکنندگان را برمی انگیزد… و در یک کلام، تنوع فرم، فضا، رنگ وماده، چیزی متمایز از همه بناهای معاصر درکشورمان پدید آورده است. تنوع مصالح وجنسیت عناصر، الگوها و نقوش تزیینی ، روح برخی از اجزای دکوراسیون و تناسبات به کاررفته درآنها،به قصد شاهزاده ای شرقی طراحی شده، در بسیاری از تزیینات داخلی، پسند و ذائقه ایرانی با مهارت لحاظ گردیده ؛ الگوهایی که نشانگر مفهوم «در» و «شمس» هستند به دفعات به چشم می خورند. بیشتر نقوش و الگوهای به کار رفته در طراحی اثاثیه، لوسترها و چراغهای سقفی و دیواری، از دایره ناشی شده اند و این هماهنگی تام و تمام، بسیار چشمگیر و نادر است. حتی کفسازی و نورپردازی محوطه اطراف کاخ با همان ایده های مشابه و هماهنگ طراحی شده اند. استفاده های متعدد و متنوع از «پلکی گلاس» برای نخستین بار، در ضخامتها واشکال متفاوت، به عنوان ماده ای که نور را از خود عبور  می دهد، بدون قابلیت شکنندگی والبته با ارزش هنگفت، یکی از ویژگیهای طراحی داخلی دراین کاخ شمرده می شود؛ همچنین به کارگیری شیشه وکریستال در مجاورت نزدیک با بتون زمخت مناظر جالبی پدید آورده است.

در تزئینات و مبلمان داخلی نیز از نمادهای آبزیان دریایی و از جمله مروارید و صدف الهام گرفته شده. مبل ها، شومینه ها، چراغ های روشنایی، لوستر ها، حفاظ ها و نرده ها و حتی تخت خواب ها همگی از این قاعده پیروی می کنند.در گذشته تمامی کف فضا ها داخلی با موکت قرمز رنگ مخصوصی مفروش بوده است.
این مجموعه برای ثبت جهانی(یونسکو) پیشنهاد شده است.

کاروانسرای شاه عباسی

این بنا به دستور سلیمان میرزا ، فرزند فتحعلی شاه و توسط صدر اصفهانی معمار سرشناس این دوره ساخته شده است.
آنچه هم اکنون از مجموعه کاخ سلیمانیه باقی مانده ، عبارتست از یک کوشک یا بنای مستطیل شکل که بر روی ستون ها و جرزهای آجری ساخته شده و از سطح زمین حدود 2/5 متر ارتفاع دارد.
بنای مزبور ، عبارتست از یک تلار اصلی و مستطیل شکل در وسط ، و دو راهرو در سمت غرب و شرق آن که از جانب شمال و جنوب ، دو پلکان به هر یک از راهروهای مزبور راه می یابد.بنای کنونی کاخ سلیمانیه ، جزو کوچکی از مجموعه بناهای مفصل قلعه و قصر سلیمانیه شامل عمارت گلشن ، ساختمان کلاه فرهنگی ، بیرونی و حرمسرای فتحعلی شاه ، ساختمان اندرونی ، برج بلند فراش آباد ، عمارت در قرمز (باغ انگوری) ، باغ فراش آباد ، باغشاه اول ، باغشاه دوم و باغ فردوس می باشد.
     

پل شاه عباسی

بنای آرامگاهی معروف به برج میدانک یا برج تهمینه مدفن یکی از قلعه بانان و یا اعضای خاندان پادوسپان (1005-1045 ه.ق) از حکام محلی منطقه رویان در خلال قرون هشتم تا نهم هجری قمری است.
 

بنای سنگی برج میدانک در 60 کیلومتری جاده کرج – چالوس نزدیک میدانک گچسر قرار گرفته و بنایی هشت ضلعی با گنبد مخروطی است که در یک طرف آن ایوانی ساخته اند.
فضای داخلی بنا در اصل مربع است و تزیینات داخلی در بالا و نزدیک سقف ، کاربندی هشت ضلعی است که تبدیل به دایره می شود و در نهایت سقف را مدور می سازد.
نمای بیرونی بنا دارای تزیینات محراب مانند است که بالای آن تزیینات گوشواره ایجاد شده ؛ این برج با سنگ و ساروج (مخلوطی از آهک و خاکستر یا ریگ که در آب به مرور جذب انیدرید کربنیک شده و آهکش به صورت سنگ آهک که محکم و پایدار است در می آید و جهت ساختن بنا از آن استفاده می شود) ساخته شده و شبیه بناهای مغولی است. شیوه ساختمانی بنا ، آن را در ردیف برج های آرامگاهی قرن هفتم هجری قرار می دهد.
    

حمام مصباح

 
 
امامزاده سلیمان

قدمت : صفویه

محوطه باستانی مردآباد

غار یخ مراد

 کاروانسرای ینگی امام

همچنین استان البرز نعمتهایی به نام میراث طبیعی دارد که در زیر با آن آشنا می شویم

(میراث طبیعی)

درختان چنار کهنسال برغان

 این درخت کهنسال دارای قطر 310سانتی متر در ارتفاع برابر سینه و ارتفاع 30 مترهمچنین سطح تاج پوشش 155.43 متر مربع می باشد. سرشاخه های این درخت شاداب است ولی تنه اصلی در قسمتی دچار ترک خوردگی شده که باید اتل شود و مورد توجه قرار گیرد.به لحاظ خاک اطراف درخت به لحاظ کمی و کیفی باید مورد توجه قرار گیرد.

(میراث منقول)

منبر تاریخی ارنگه

-آیه الکرسی
جمله ای دعایی مبنی بر حمد خداوند
نام سازنده و سنه اثر
نام سفارش دهنده اثر
نام خطاط
یک بیت شعر با محتوای دعوت به زیستن با عدالت
 در سمت راست منبر دو سوره قدر  در محل حاشیه و توحید در داخل قاب و تونیک ها و جملاتی مبنی بر حمد خداوند به زبان عربی به صورت " الحمدلله الذی رفع السماء بقدرته و بسط الارض بعظمته و سخر الشمس و القمر و النجوم بامره و...؟ در محل حاشیه و همچنین عبارتی که در ظاهر حاکی از دستور ساخت منبر می باشد، وجود دارد که برخی از کلمات آن ناخواناست. . " امر بعماره هذه(؟) المنبر الصدر الشریف الکبیر(؟) العالم العادل الموید( المومن؟) المظفر ملک الامر اجمال الدین .....(؟) محمد شاه علی عن حق امه لرحمه. از محتوای این جمله چنین بر می آید که فلسفه شکل گیری منبر ارنگه ، طلب مغفرت فردی به نام مظفر الملک برای مادرش می باشد.
 در سمت چپ منبر آیه الکرسی در دو جا تکرار شده است که یکبار به طور کامل و یکبار به صورت نیمه آورده شده است، نام سازنده اثر کیخسرو خان و سال ساخت آن که در سال 704 می باشد، نیز آورده شده است. " العمل الاستاد الاجل معجر الصناع نور الله نور کیخسرو خان فی تاریخ شهر المبارک رمضان سنه اربع و سبعمائه".


 میراث ناملموس(معنوی)

مراسم درجی سران طالقان(شب چله)

در طالقان شب چله را گرامی میدارند. در شب چله هنگامی که خورشید غروب کرد و گله های گاو و گوسفند آمدند و چراغ خانه های یکی یکی روشن شد، شال اندازی شروع می شود. جوانی که خواستگار دختری است، شالی پشمی یا جوراب نویی را  بر می دارد و بالای بام خانه دختری می رود و هدیه خود را که جوراب یا چادر، یا گوشواره یا النگو یا روسری است به گوشه شال یا جوراب  می بندد و از سوراخ گنبد خانه پایین می فرستند.
 

اهل خانه وقتی دریافتند که شال آویزان است، موضوع را می فهمند و از خانه بیرون می روند و دختر تنها می ماند. دختر با پسر اندکی حرف می زند و هدیه را از شال باز می کند و به پدر و مادرش می دهد. مادر دختر نیز هدیه ای مانند کیسه توتون یا چپق دانه نشان را به ریسمان می بندد و تکان می دهد. پسر آن را بالا می کشد. ولی اگر مادر دختر، جوان را نپسندیده باشد، یک گیوه کهنه یا چیزی مانند آن به ریسمان و شال می بندد تا پسر بفهمد که این طرف ها خبری نیست و باید دور این خانه و دختر را خط بکشد.
در زبانی محلی درجی حفره روی سقف است که جهت تهوه هوا به کار می رفته و با توجه به اینکه فرد مورد نظر روی بشت بام و بر سر درجی می رفته و شال را پایین می انداخته است. به آن درجی سران می گویند.

 500 اثر تاریخی مهم در استان البرز شناسایی شناسایی و 236 اثر از آنها ثبت ملی گردیده است

 مدیر کل گردشگری و میراث فرهنگی استان البرز در بخش دیگری از سخنان خود گفت: در استان البرز حدود 500 اثر شناسایی شده که 236 اثر از آنها ثبت ملی گردیده است و مهم ترین آثاری هم که در پهنه ی استان البرز به ثبت ملی رسیده است عبارتند از کاخ ناصری،کاخ سلیمانیه ،محوطه ی تاریخی ازبکی،کاخ مروارید  و چند آثار مذهبی.
 

وی افزود: در شهر طالقان حدود 26 امامزاد ثبت شده و در دامنه وسیع استان البرز مکانهای زیادی از این دست به همراه روستاهای بکر و غنی وجود دارد و هر چیزی که بتواند در تاریخ هر ملتی به صورت ماندگار بماند جزو آثار ملی محسوب  می شود به همین خاطر آداب، رسوم، تغذیه و همچنین نوع پوشش و فرهنگ این مناطق جزو میراث فرهنگی و گردشگری خطه البرز محسوب شده و برای ماندگار شدن به ثبت می رسد.

این مسئول در پایان اظهار داشت: آرزو می کنم خداوند این توفیق را به ما بدهد که موفق شویم در کنار آثار ملی ثبت شده اثر بی نظیر محوطه ی تاریخی ازبکی را نیز به ثبت جهانی برسانیم و طبیعی است که در راستای تحقق این موضوع نه تنها اقدامات اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری بلکه حضور همه جانبه مقامات استانی به ویژه استانداری البرز نیاز است.

انتهای پیام/