• دوشنبه ۲۵ آبان ۱۳۹۴ ۱۴:۵۸
• کد خبر : 533124

• اخبار
• سایر رسانه ها

باتوجه به بیانات رهبری در جمع روسای دانشگاه ها و پژوهشگاه ها، مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری (20/08/94)، یکی از نکات مهم و کلیدی که بدان اشاره نموده و کمافی السابق تاکید چندباره شد، اخلاق علمی در محیط و فضای مدرسه و دانشگاه است. می توان از این بیانات به هشدارهای پرتکرار تعبیر نمود که یکی از آنها، همین مسئله اخلاق علمی است.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از مکریان، بسیاری از معلم ها، فرهنگیان زحمتکش، اساتید دانشگاه و متولیان آموزش و پژوهش، نسبت به وضعیت کمی و کیفی اخلاق علمی، نقد و شکوه دارند. اهم شاخص های اخلاق علمی در سه بُعد زیر قابل بررسی اند:

الف) بعد نظری اخلاق علمی

-   پایبندی به اصول:

ارزش علم و تلاشی که انسان در راه آن متحمل می گردد به اصول، ابزار و اهداف و اغراضی است که برای بشریت مثمرثمر واقع گردد و در نهایت منجر به کسب رضای الهی و خوشبختی و سعادت عمومی شود. از این رو اشاره فرمودند که «مهم‌تر از نیروهای مستعد، جهت‌گیری علمی است، زیرا اگر جهت‌گیری علمی، صحیح و در چارچوب اخلاق و معنویت نباشد، تبعات زیادی را به‌وجود خواهد آورد». غالباً هر علمی نیز برای خود خط مشی و اصولی تعیین کرده و حتی در برخی از آنها قسم نامه و تعهد اخلاقی و ضمانت اجرایی نیز برای رهروان و دانش پژوهان آن تعیین نموده اند. از این روست که باید مراقب بود این اصول موجب شکل گیری طرز فکر، سبک زندگی، خط مشی سیاسی و رویکرد اجتماعی مان باشد چرا که به فرموده «برنامه‌ریزی غربی‌ها برای کشورهای به‌اصطلاح جهان سوم، به‌منظور تربیت مدیرانی بر اساس تفکر و سبک زندگی غربی از طریق دانشگاه‌هاست»

 -   سعادت و خوشبختی:

بسیاری از دانش آموزان و دانشجویان در مقاطع مختلف، هدف نهایی و غایی از تحصیل علوم را استخدامی، کسب درآمد، ارتقای اعتبار و منزلت می دانند و این خسرانی بر بعد نظری اخلاق علمی وارد می کند که در طول تاریخ شواهد بسیار و برجسته ای موجود است که دانشمندان راستین و صاحبان علوم از تحصیل علم، در بسیاری موارد متضرر شده و حتی به قیمت از دست دادن شغل و زندگی و آواره شدنشان هم تمام شده است ولی برای خوشبختی بشریت، بیان حقایق، ثبات در عقاید، کسب رضای الهی و... قدوم مبارک و بزرگی برداشته اند.

ب) بعد روشی اخلاق علمی

- رعایت امانتداری

اخلاق علمی از نظر روشی، مستلزم رعایت برخی نکات حساس و کلیدی هستند از آن جمله امانتداری است. رهبر معظم اشاره نمودند که در دوران شکوفایی تمدن اسلامی، بسیاری از دستاوردها، به جهان غرب اشاعه و صدور پیدا کرده و بعدها به کام و نام خود قلمداد کرده اند و جوانان ما امروز در قبال غرب، احساس کمبود و کهتری می کنند. اگر اصل روشی امانتداری در تحقیقات و پژوهش ها رعایت گردد، سهم علم هر کشور و ملتی سبب کسب افتخار برای وی می شود و سرقت ادبی و نقل قول اشتباه و مطالب گزینشی و جهت دار، محتواهای بی سند و رفرنس به این میزان گستردگی، مجال نمی یابند.

-  اصالت تحقیق

در حوزه پایان نامه های ارشد و دکتری، اشاره رهبر مبنی بر آن بوده که تنها حدود 15درصد آنان کاربردی بوده و مورد استفاده قرار گرفته اند. اصالت یک تحقیق، به عدم کپی- پیست بودن آن، طی کردن مراحل مسئله یابی و گرداوری داده ها و تجزیه و تحلیل و نهایتاً ارائه راهکار می باشد. تحقیقی که برمبنای دغدغه، اکتشاف و اختراع، تبیین مسئله یا حل مشکلی نباشد را نمی توان اصیل دانست. به فرموده « نیازسنجی علمی و سرمایه‌گذاری بر روی دانش مورد نیاز کشور بسیار مهم است و باید همواره مدنظر قرار گیرد». اما متاسفانه بسیاری از کافی نت ها، موسسه های غیرمجاز و... به اسم تحقیق و پژوهش، با تغییر عناوین و مقداری از محتوا، به بهانه مشاوره علمی و راهنمایی کاری، یک پایان نامه را برای دهها نفر، ارائه می داده اند. این مورد نیز یکی از آسیب های حوزه روشی اخلاق علمی است که به صورت ضمنی در بیانات اشاره بر کنترل و تدقیق بر آن از سوی روسای دانشگاه ها و مدیران پژوهشگاه ها تاکید گردید.

 پ) بعد آدابی اخلاق علمی

در تکمیل بعد نظری و روشی، یک سری آیین و آداب عملی در کلاس درس و حلقه تدریس وجود دارد که اهم آنها با توجه به بیانات رهبری عبارت اند از:

-   نظم و ترتیب:

حاضرشدن در کلاس درس چه از سوی استاد و معلم و چه از سوی دانشجو ودانش آموز، انجام تحقیقات و تکالیف محوله، تاثیر آموخته ها در بهبود وضعیت زندگی و ارتقای شخصیت و فهم دانش پژوه همگی نشان از وجود و لزوم نظم و ترتیب در دایره مرید و مرادی درس و مدرسه دارد. رهبر معظم اشاره به نحوه جلوس در مقابل استاد، کسب اجازه از محضر وی را نیز از مصادیق اخلاق علمی در بعد آیینی می دانند.

-    ادب و احترام

یکی از شکوه های اصلی معلمان و فرهنگیان در این بعد قرار می گیرد که متاسفانه بسیاری از دانش آموزان به ویژه در مقاطع متوسطه 1 و2 چندان پایبند ادب و احترام متقابل نیستند و اعمالی چون متلک اندازی، شکلک درآوردن، بگومگوکردن با دبیران، واکنش های احساسی و هیجانی حاکی از کم ادبی، بیان کلمات و الفاظ رکیک در محیط مدرسه و کلاس، تهدید و قلدری در حیاط و خارج ازمدرسه و... را به کار می برند. از طرف دیگر ساز و کار ممنوعیت تنبیه، موجبات کج فهمی برخی خانواده ها و به ویژه دانش آموزان از فرهیختگی و برخورد مناسب را شده است. رهبر معظم به برخی از این جریان های تاسف برانگیز اشاره نمودند. این ادب و احترام متقابل و همزیستی مسالمت آمیز و نیل به سوی سعادت و خوشبختی بشریت، از نمودهاو دستاوردهای علم راستین است و با کار فرهنگی و مجموعه ای اقدامات بلندمدت و کارشناسی شده می توان این پتانسیل های پرجنب و جوش را سمت کسب عظمت و افتخار ملی سوق داد. از این روست که رهبر معظم می فرماید« در کشور نقاط امیدواری بسیار زیاد است که از جمله‌ی آنها ظرفیت‌های فراوان و موقعیت و اقتدار کنونی کشور است».

غفور شیخی/ مدرس دانشگاه/ دکترای جامعه شناسی

انتهای پیام/

• برچسب ها
• #
• #
• #