کارشناس مسائل منطقه ای:

• چهارشنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۴ ۰۸:۲۲
• کد خبر : 315068

• اخبار
• سایر رسانه ها

سید هادی سید افقهی کارشناس مسائل منطقه ای در گفتگوی تفصیلی با آناج به تحلیل اوضاع منطقه ای و بین المللی پرداخت.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا، سید هادی سید افقهی کارشناس مسائل منطقه ای در گفتگوی تفصیلی با آناج به تحلیل اوضاع منطقه ای و بین المللی پرداخت. متن گفتگو به شرح ذیل می باشد:

هدف آمریکا،تغییر توازن منطقه ای قبل از توافق هسته ای است

آناج: به نظر شما نبرد یمن می تواند به تغییر موازنه ی قدرت در منطقه و یا حتی جهان بیانجامد؟

من اعتقاد به تغییر موازنات و معادلات ژئوپولوتیک جهانی در پی نبرد یمن ندارم اما این نبرد در سطح منطقه می تواند تغییراتی را در موازنات قدرت داشته باشد زیرا یکی از اهداف سعودی ها از حمله به یمن تغییر موازنه قدرت کشورهای خلیج فارس به نفع عربستان در مقابل محور مقاومت بود. بنابراین می توانیم بگوییم نبرد یمن به قصد تغییر موازنه، با طراحی امریکا و با اجرای عربستان سعودی و خواهران(قطر، کویت، امارات و ...) آغاز شده است.

آنها اعتقاد بر این دارند اگر ایران بتواند در آینده ی نه چندان دور، قرارداد خود را با مجموعه ی 1+5 به توافق نهایی برساند، قطعا رشد چشم گیری در ابعاد جغرافیای سیاسی و اقتصادی می کند و قطعا به هم پیمانانش نیز کمک خواهد کرد. در مقابل آنها می دادند امریکا، همان طور که اذعان کرده، برای حل سایر پرونده های منطقه نیاز به همکاری با ایران دارد. تا جایی که آقای جان کری رسما از ایران می خواهد جهت کمک به حل بحران یمن ورود کند؛ آقای لوزتورا رسما از ایران دعوت می کند در ژنو3 جهت حل بحران سوریه ورود کند؛ دیگر سران و مسئولا غربی هم از ایران درخواست کمک می کند. بنابراین کسی شک ندارد که ایران جزء عوامل موثر و تعیین کننده در معادلات و موازنات سیاسی و استراتژیک منطقه است. منتها احساس می کنند در این شرایط ایران اطاعت پذیری و همسویی و هم افزایی بیشتری از خود نشان می دهد و اصرار دارند قبل از توافق هسته ای این موازنات و معادلات را انجام بدهند تا ایران قادر به دخالت زیاد در موضوع نباشد.

حال ایران درگیر پرونده هسته ای و مشغول تدوین توافق نامه نهایی است و نمی خواهد این جو را با دخالت مستقیم، به هم بریزد چرا که در این صورت ضرر می کند. لذا آنها چنین تدبیر کردند که اگر ایران درگیر پرونده ی هسته ای است و در موضوع ورود مستقیم نمی کند، پس ما خودمان برای پر کردن این خلاء وارد عمل می شویم که اگر اکنون دست به کار نشویم بعدا قادر به انجام حرکتی نخواهیم بود. البته آنها با حمله ی ناجوانمردانه به یمن نتوانستند به اهداف خود تحقق ببخشند. یکی از اهداف آنها بازگشت آقای منصور هادی به عنوان حکومت شرعی یمن بود که محقق نشد؛ آنها می خواستند انصارالله خلع سلاح شده و به سعده بازگردند اما نه تنها موفق به انجام این کار نشدند بلکه نفوذ انصارالله در یمن بیشتر هم شد.

اگر ایران در درگیری یمن،مستقیما وارد عمل می شد،ترک ها و مصری ها هم وارد می شدند/آمریکا خود را از معرکه یمن کنار کشیده و برای مواجهه با چین مجهز می شود

بنابراین مساله ی تحولات یمن نقشی در شکل گیری موازنه ی قوا و معادلات ژئوپولوتیک منطقه ای خواهد داشت. البته ممکن است موضوع یمن ابعاد فرامنطقه ای نیز داشته باشد؛ مثلا اگر موفق شوند پای ایران را به این جنگ وارد کنند که نتوانستند این کار را بکنند یا اگر خواستند پای مصر را به ماجرا بکشانند طرحی خطرناک تر از خود یمن است و آن درگیری چند کشور و چند ارتش در منطقه با یکدیگر است. قطعا اگر ایران وارد عمل می شد، مصری ها، ترک ها، پاکستان و ... هم وارد می شد و منطقه دچار تقابل بین دو رأس رقابت، در رأس یکی ایران و در رأس دیگری امریکا می شد. اما من تصور نمی کنم امریکا در چنین شرایطی چنین بازی بین المللی را راه بیاندازد. زیرا امریکا دنبال این است که خود را از این معرکه کنار بکشد و خود را برای مواجهه با چین مجهز کند.

مساله ی دیگر این است که به باور امریکا عربستان و امارات و امثال آنها کشورهایی نیستند که بتوانند منطقه را مدیریت بکنند؛ لذا یک پارادوکس پیش می آید و آن این است که امریکا هم می خواهد منطقه را رها کرده و به جنگ چین که دارد غول اقتصادی می شود، برود و هم وکیل الرعایا و نماینده ی مقتدری جز ایران نمی بیند در حالی که با ایران مشکل هم دارد. به همین دلیل اوباما خطاب به کشورهای خلیج فارس گفت خطری که متوجه شماست از ایران نیست بلکه از درون کشورهای خودتان است؛ یعنی در کشورهای شما دیکتاتوری حاکم است و به مردم حق رأی نمی دهید و در این صورت این تحولات شتابنده منجر به انفجار می شود.

به باور آمریکا،عربستان و امارات توان مدیریت منطقه را ندارند/اگر تنگه هرمز قطع شود 35 درصد انرژی آمریکا هم قطع می شود

امریکا دنبال ثبات نسبی در منطقه است تا نفتش را از اینجا خارج کند؛ زیرا اگر عربستان و ایران آشوب شود، اگر تنگه ی هرمز بسته و 35 درصد انرژی اش قطع شود با بحران اقتصادی مواجه می شود. لذا می گوید قبل از اینکه ایران مدلش را به شما تحمیل بکند، خودتان در داخل اصلاحات سیاسی انجام بدهید و سهمی هم برای مردم قائل شوید تا به صحنه بیایند و هرموقع از آنها خواستید بجنگند، قدری هم به شما دل بسپرند.

اوباما در جمله دوم گفت برخی از کشورهای حوزه ی خلیج فارس در لیبی هم آتش افروزی می کنند؛ سپس گفت شما پایتان را بیرون از قلمروتان گذاشتید و ما پایتان را قلم می کنیم چون ما باید منطقه را کنترل بکنیم نه شما. امریکا برای ایجاد تحولاتی در منطقه دنبال شرکا و هم پیمانان امین می گردد و معتقد است شریکی که می تواند منطقه را کنترل و مهار بکند، ایران است اما در چهار پرونده هسته ای، موشک های بالستیک، حقوق بشر و حمایت از تروریسم با ایران مشکل دارد و باید این مشکل را حل کند.

آناج: دلیل صبر انصارالله چیست؟

از بحران یمن حدود  50 روز گذشته است و عربستان جاهای مختلف این کشور را مورد هدف قرار داده است؛ عده ای می گویند انصارالله که این همه ادعای قدرت دارد پس کی می خواهد وارد کار شود در حالی که عربستان هرجا را که خواسته، زده است. درواقع این سوال مطرح است که دلیل عدم پاسخگویی انصارالله به عربستان چیست؟ در پاسخ به این سوال چند پیش فرض مطرح می شود: آیا انصار الله قدرت پاسخ گویی ندارد؟ اگر هم قدرت داشته باشد، توانش چقدر است؟ یعنی برد موشکی انصارالله بیشتر از حزب الله است یا کمتر؟ از طرفی عربستان در همان روز اول، سکوهای موشکی انصارالله را مورد هدف قرار داده است؟ پیش فرض دیگر این است که شاید انصارالله از ورود به جنگ زمینی واهمه دارد.

اگر انصار الله با تحریک عربستان وارد خاک عربستان شود، گویی در مربع دشمن بازی می کند

با این همه حقیقت مطلب مجموعه ای از پاسخ های فوق است؛ انصار الله منظومه ی موشکی دارد ولی به قدری نیست که ریاض را تهدید کند؛ اگر انصارالله بخواهد با تحریک عربستان وارد جنگ زمینی و وارد خاک عربستان شود، گویی در مربع دشمن بازی می کند در حالی که اگر دشمن طرف خود را به زمین بازی خود بکشاند و او را با قواعد خود مجبور به بازی کند، طرف مقابل به دام می افتد. یمنی ها نیز بر این باورند که دارای چنان قدرتی نیستند که بخواهند عربستان را مورد حمله موشکی قرار بدهند و از طرف دیگر معتقدند اگر ما صبر کنیم و عربستان وارد خاک ما شود، از نظر بین المللی متجاوز محسوب می شود و انگیزه اشغالگر کمتر از کسی است که مورد تجاوز واقع شده است و کسی که مورد تجاوز واقع شده است در دفاع از خود و در جنگ با متجاوز انگیزه چندبرابر دارد چون می داند که متجاوز حق تجاوز به خاک دیگری را ندارد.

اگر انصارالله بخواهد می تواند وارد خاک عربستان سعودی شود و سه استان را نیز بگیرد اما می داند که اگر این کار را بکند کشورهای همپیمان آل سعود تحت عنوان نجات حرمین شریفین وارد جنگ با انصارالله خواهند شد و یک جنبه ی تقدس به نیت شوم خود می دهند و کار به ضرر انصارالله تمام می شود.

انصارالله توان تصرف سه استان عربستان را دارد اما در اینصورت با یک جنبه ی تقدس و نیت شوم تحت عنوان نجات حرمین شریفین مواجه می شوند

مساله چهارم مساله روانی و اخلاقی است؛ در واقع با این حرکت عربستان افکار عمومی جهانی از نظر روانی و اخلاقی تهییج می شود که برای چه آتش بر سر مردم بی گناه و بی دفاع می ریزید. اکنون در داخل کشورهای متجاوز مثل امارات و قطر چالش وجود دارد. بنابراین انصارالله با واژه ی کلیدی سد استراتژیک، جنگ را مدیریت می کند. انصارالله با جبهه داخلی، عشایر، ارتش یمن و با کمیته های انقلابی دارند القاعده، داعش، اخوان المسلمین و طرفداران منصور را پس می زنند و زمین ها را پس می گیرند. برای همین نمی خواهند همزمان هم در داخل کشور و هم در خارج با عربستان وارد جنگ شوند تا قدرتشان تحلیل رود. پس بهتر می دانند که خیالشان از جبهه داخل راحت شود و سپس خود را آماده پدافند و نبرد زمینی با عربستان بکنند.

آناج: آیا در یمن بین نیروهای مردمی و انصارالله با ارتش یمن اختلاف وجود دارد؟

نه خیر؛ هیچ شکافی بین انها وجود ندارد که اگر غیر این بود ارتش و انصارالله به این همه موفقیت دست نمی یافت. از صعده تا صنعا 248 کیلومتر فاصله وجود دارد و از صعده تا عدن بیشتر است و اگر شکافی بین آنها وجود داشت نمی توانستند صنعا تا عدن را تصرف کنند. اگر مردم با ارتش همراهی نمی کردند، چه کسی حمایت و پشتیبانی شان می کرد.

جنگ 2009 جنگ محدودی بود و شامل کل یمن نشد. ارتش یمن به رهبری علی عبدالله صالح به طرف صعده رفت و از طرف دیگر عربستان از شمال یمن وارد صعده شد و شکست خوردند. پس از شکست علی عبدالله صالح نیز دستور داد ارتش برگردد اما برخی از نیروهای سعودی را اسیر کردند و تانکهایشان را گرفتند و برخی را نیز تا داخل خاک عربستان سعودی تعقیب کردند. اکنون نیز ترس و وحشت عربستان از ورود به جنگ زمینی با یمن ریشه در شکست جنگ 2009 دارد. از طرفی الان انصارالله خیلی قوی تر از آن موقع هستند زیرا ارتش، پلیس، نیروهای مردمی، عشایر، کمیته های انقلابی و اتحاد علماء هم همراه آنهاست. اگر جز این بود جرأت نمی کرد از سعده بیرون بیاید. درواقع انصارالله در کشور شعاری منطقی داد و گفت ما می خواهیم دست عربستان را از یمن کوتاه کنیم؛ جز عربستان هیچ کسی از این شعار بدش نمی آید، لذا همه ی مردم و ارگان های مختلف با انصارالله همدل و همراه شدند.

آناج: طرح کنگره آمریکا مبنی بر تقسیم عراق به سه کشور را چگونه ارزیابی می کنید: 

چیزی که یکی از نماینده های حزب جمهوری خواه امریکا در کنگره مطرح کرد در راستای طرح جویدن برای تقسیم عراق بود که بنا بر آن می بایست عراق سه تکه (اقلیم کردستان، اقلیم سنی، اقلیم شیعی) شود. آنها گفتند ما حاضریم به شما کمک کنیم؛ و مبلغ 760 میلیون دلار نیز بدین منظور اختصاص دادند اما گفتند اگر دولت عراق با به کارگیری این مبلغ موفق به تامین اقلیم کردستان و سنی نشود ما آنها را تامین و با این دو اقلیم مانند دو کیان تعامل می کنیم. کیان به معنی تجمعی به عنوان مقدمات تاسیس دو کشور است؛ لذا عراقی ها خیلی زود متوجه توطئه ی امریکا شدند و پارلمان طی مصوبه ای اعلام کرد به شدت با برخورد امریکا در مورد کردستان و منطقه سنی نشین، مخالفت می کنیم. چون این امر هم به معنی دخالت در امور داخلی عراق است و هم مقدمه ای برای تقسیم عراق به سه کشور است. وقتی موضوع را رصد کردند دیدند یک تاجر گردن کلفت عراقی بیشتر از این مبلغ پول دارد؛ پس این طرح پوششی برای جانایت های امریکا و کوششی برای تقسیم عراق است.

در کنار پارلمان عراق، تمام احزاب و مراجع شیعه، عشایر و قبایل هم مخالف این طرح هستند چون در این صورت اصلا چیزی دست اهل سنت را نمی گیرد؛ نفت عراق یا در کردستان و کرکوک و ... و یا در جنوب است و اگر چنین تقسیمی صورت بگیرد بیابان نصیب اهل سنت می شود. با این حال متاسفانه برخی از رجال سیاسی و سران اهل سنت، بخصوص آقای مسعود بارزانی از مدت ها پیش در تلاشند تا اقلیم کردستان را به عنوان کشوری مستقل اعلام کنند.

بر اعتقاد آمریکا، تقسیم عراق، حوزه نفوذ ایران را محدود می کند

هرچند بحث اقالیم در قانون اساسی پیش بینی شده است اما نه به صورتی که کاملا مستقل شوند؛ اکنون وضعیت عراق به گونه ای است که اقلیم کردستان هیچ کاری به حکومت مرکز ندارد ولی دولت مرکزی باید 17 درصد درآمد نفت عراق را بیخود و بیگناه به کردها بدهد. حال وقتی یک عراقی غیرکرد بخواهد وارد منطقه ی کردنشین شود باید مجوز (حکم ویزا) داشته باشد! پس عملا آنها در انتظارند تا مستقل شوند و رسما آقای مسعود بارزانی به امریکا رفته تا این طرح را با اوباما بررسی کند.

به هرحال آنها مصمم و بر این باورند که نباید عراق را دست ایران بسپارند؛ و اگر عراق سه قسمت شود، دیگر ایران بر اقلیم کرد و سنی مدیریت نخواهد داشت و فقط شیعه می ماند که همیشه با ایران بودند.

آناج: وضعیت عربستان و اختلافات داخلی این کشور را چگونه تحلیل می کنید؟

دو موضوع در مورد عربستان مطرح است: اختلافات داخلی خاندان سلطنت بر سر تقسیم قدرت و جنگ نابرابر و ظالمانه و بازتاب آن علیه مردم یمن. درواقع نبرد و رقابت بر سر قدرت در عربستان به گوش می رسید. تلاش کردند بین برادران تنی که از خانواده سدیری هستند و برادران ناتنی، بر سر فرمولی توافق کنند. توافق این بود که اگر پادشاه از خاندان سدیری بود (پادشاه عربستان بر اساس سن تعیین می شود یعنی پس از مرگ پادشاه برادری که از همه بزرگتر است به سلطنت می رسد) ولیعهدش از غیر سدیری ها باشد؛ لذا وقتی فحد پادشاه عربستان شد، برادر ناتنی اش عبدالله، شنبری بود و وقتی عبدالله پادشاه شد، سلطان بن عبدالعزیز که سدیری بود، ولیعهد شد. با مرگ سلطان قبل از سلطنت، ولیعهد دیگر(نایف) هم از سدیری ها بود؛ با مرگ نایف بازهم ولیعهدی سدیری(سلمان) را آوردند. وقتی سلمان پادشاه شد برادر ناتنی خود مقرن را که مادرش یمنی الاصل است به عنوان ولیعهد اعلام کرد. اما پس از پس لرزه ها و عدم تحقق اهداف حمله ناجوانمردانه به یمن، همه چیز برهم ریخت؛ زیرا اولا جایگزینی ها و عزل و نصبها در مسئولیت ها به مزاج خانواده های سلطان و عبدالله(که پسر بزرگش مطعه بود و قرار بود او ولیعهد شود) خوش نیامد.

عزل و نصب سلمان یک عمل سنت شکنانه و اختلاف برانگیز بود/شرایط موجود در عربستان قطعا موجب کودتا خواهد شد/بندر بن سلطان،محمد بن فحد و متعب بن عبدالله ساکت نخواهند نشت/احتمال تقسیم عربستان توسط آمریکا به دلیل بحران داخلی

درواقع سلمان یک عمل سنّت شکنانه انجام داد؛ یعنی وقتی مقرن را به دلیل مخالفت با جنگ یمن، وادار به استعفا کرد، جانشین بعدی را از غیر سدیری ها انتخاب نکرد بلکه محمد پسر نایف را به عنوان ولیعهد و ولی ولیعهد را نیز از سدیری ها(پسر خود را) قرار داد. درواقع عبدالله برای قراردادن پسر خود به عنوان ولی ولیعهد، نیاز به یک کاتالیزور داشت که آن هم مقرن بود. یمنی بودن مقرن نیز بهانه ای بود تا هر موقع خواستند بتوانند او را از ولیعهدی برکنار کنند. یعنی هدف این بود که مقرن ولیعهد شود سپس در زمانی مناسب او را کنار بگذارند تا پس پادشاه ولیعهد شود و پس مرگ پدر به سلطنت برسد.

بنابراین سلمان از قبل متوجه این مساله بود و گفته می شود متعب که فرمانده گارد ملی شد قصد کودتا داشته. لذا او را تبعید کرده و گارد را به بهانه ی ناامن بودن مرزهای یمن به نقاط مرزی فرستادند. علاوه بر این پر و بال محمد بن نایف را نیز قیچی کردند و دیگر او کاره ای نیست و درواقع بازی کاتالیزور انجام می دهند. شرایط موجود قطعا باعث کودتا می شود؛ زیرا امکان ندارد نوادگان عبدالعزیز این شرایط را بپذیرند. بندر بن سلطان گردن کلفت آنها در زمان عبدالله نیز دایه دار پادشاهی بود و می خواست کودتا کند، چه برسد به وضعیت موجود. محمد بن فحد یا متعب بن عبدالله نیز قطعا ساکت نمی ننشینند. بنابراین ممکن نیست که رقبای محمدبن سلمان حتی ولیعهدی او را تحمل کنند.

قرائت بدبینانه ی موضوع این است که احتمالا امریکا در صدد تقسیم عربستان است زیرا اگر به همین شکل باقی بماند، تبدیل به کانون بحران در منطقه خواهد شد. لذا امریکا مناطق نفت خیز را برای خود برمی دارد و مناطق خشک و بیابان هایش را به عشایر وامی گذارد و حکومت ملوک الطوایفی راه می اندازد.

آناج: چرا مردم عربستان اعتراضی به اقدامات حکومت کشورشان ندارند؟

بافت کشورهایی دارای حکومت سلطنتی از ابتدا خفگانی، قلع و قمعی و پلیسی است و اصلا اجازه ی شکل گیری گروه معارض و مخالف را نمی دهند. با دستگیری شیخ نمر شیعیان قیام کردند و شهید دادند اما ماشین سرکوب حکومت قوی تر است و هر اعتراضی هم شکل بگیرد در نطفه آن را خفه می کنند. در کشوری مثل کویت که اکثرا اهل تسنن هستند و اعتراضشان مسالمت آمیز است به آنها اجازه چنین تحرکاتی را می دهند، آنها پارلمان دارند و چندبار به امیر فشار آورده اند تا دولت را منحل کند. عربستان با کویت قابل قیاس نیست چون در عربستان شرایط جهنمی و عصر حجری به تمام معنا حاکم است. با این حال شیعیان گه گاه قیام می کنند و سرکوب می شوند، شهید می دهند. اما اهل سنت به دلیل تطمیع و سرکوب کمتر چنین تحرکاتی انجام می دهند.

انتهای پیام/پ

• برچسب ها
• #
• #
• #