گفت‌وگو با مسعود صدرمحمدی در ارتباط با تحولات اخیر ترکیه؛
اردوغان از یک سال گذشته با بشار اسد مذاکره می‌کند/ روابط ترکیه و اسرائیل هیچ گاه آن گونه که تبلیغ شد نبود
در ارتباط با تحولات رخ داده در سیاست خارجی ترکیه و حمله تروریستی به فرودگاه بین المللی آتاترک، در آستانه روز جهانی قدس با کارشناس امور بین الملل گفت‌وگو نمودیم.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از آناج، با توجه به حمله تروریستی رخ داده در فرودگاه بین المللی آتاترک استانبول و تحولات رخ داده در سیاست های خارجی ترکیه با توافقی که با اسرائیل کرده و عذرخواهی که رجب طیب اردوغان از ولادمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، در ارتباط به ساقط شدن جنگنده روسی سوخو-24 توسط ترکیه و مرگ خلبان روسی نموده، گفت‌وگویی داشتیم با مسعود صدر محمدی، کارشناس امور بین الملل که به شرح زیر ارائه می گردد:
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, آناج,آناج: حمله انتحاری به فرودگاه آتاترک استانبول و حملات پی در پی در ترکیه و شدت گرفتن آن از ابتدای ماه رمضان را چگونه ارزیابی می کنید؟
,صدرمحمدی: حوادث شب گذشته استانبول، در واقع در ادامه حملات تروریستی است که ترکیه از یک سال گذشته دست به گریبان آن است. این حمله به دو دلیل دارای اهمیت فوق العاده‌ای هست، اولاً به علت شدت حادثه تروریستی، میزان کشته و محلی که حادثه در آن اتفاق افتاد، یعنی فرودگاه بین المللی استانبول که به شدت تحت نظارت و کنترل دولت بود و دوماً به علت زمان وقوع آن چون در زمانی رخ داد که از طرفی نزدیکی ترکیه و اسرائیل آغاز شده بود و از طرفی اردوغان و پوتین وارد مذاکره شدند.
,همچنین دولت ترکیه، سیاست هایش را در قبال سوریه و کشورهای منطقه از جمله ایران و عراق مورد بازبینی قرار داده است. این ها همگی گواه این موضوع هستند که این انفجار علاوه بر اهمیت ماهیتی که در دل خودشان دارند به علت تقارن با این حوادث، دارای اهمیت مضاعف می باشد.
,,
اردوغان با سواستفاده از حادثه کشتی ماوی مرمره ژست ضد صیهونیستی به خود گرفت
,آناج: توافق ترکیه با اسرائیل را قبل از روز جهانی قدس چگونه ارزیابی می کنید؟
,صدرمحمدی: واقعیتی در مورد روابط ترکیه و اسرائیل وجود دارد و آن هم این است که روابط این دو، هیچ گاه به آن شکلی که در رسانه ها تبلیغ شد، نبوده است. اگر توجه کنید متوجه این موضوع می شوید که حجم مبادلات اقتصادی این دو کشور بعد از حادثه کشتی ماوی مرمره همواره سیر صعودی داشته و حجم مبادلات تجاری- اقتصادی این دو درسال گذشته یعنی سال 2015، به بالاترین سطح در طول تاریخ روابط دو کشور انجامید.
,از طرف دیگر ما وقتی رفتارهای دولت حزب عدالت و توسعه را در قبال اسرائیل مورد بررسی قرار می دهیم، متوجه این موضوع می شویم که دولت آقای اردوغان هرچند در سطح جهان و در سطح جامعه داخلی ترکیه، از حادثه کشتی ماوی مرمره، کمال استفاده را برد و ژست ضد صیهونیستی و ضد اسرائیلی را به خودش گرفت، اما هیچ گاه حاضر نشد که پرونده های عاملین و مصوبین این حادثه را، به دادگاه های بین المللی ارسال بکند.
,جالب است بدانید پرونده افرادی از جمله ژنرال های اسرائیل که جزو جنایکاران حادثه کشتی ماوی مرمره بودند، در دادگستری ترکیه آرشیو شد و الان یک ماه است که آرشیو گشته و با وجود راهپیمایی ها و بیانیه های اعتراضی که خانواده های مقتولین و شهدای ماوی مرمره و طرفداران مساله فلسطین ارائه دادند، همچنان این مساله مسکوت نگه داشته شده است. درواقع روابط دولت اردوغان با اسرائیل آن گونه که ما فکر می کنیم به هم نخورد بلکه، یک تئاتر و یک ژست صرفاً رسانه ای بود که در شرایط حاضر به این نتیجه رسیده اند که وقت آن رسیده است که شرایط را تغییر دهند و همین کار را نیز کردند و روابط از حالت پشت پرده کاملا خارج شد.
,آناج: به نظر شما واکنش مردم ترکیه با توجه به این که رفتارهای هیجانی دارند، درمورد توافق با اسرائیل چگونه خواهد بود و نمود این واکنش در روزجهانی قدس به چه صورت خواهد بود؟
,صدرمحمدی: ما دو گروه را می توانیم در بین فعالین ترک مورد اشاره قرار بدهیم، فعالین اسلام گرایی که متاسفانه جیره خوار و مواجب بگیر دولت شدند و تشکیلات اسلامی مردم نهاد که سعی کردند استقلال خودشان را از دولت حفظ کنند. گروه اول یعنی مواجب بگیران، اکنون متاسفانه شروع کردند به توجیه این مسأله و توجیه‌شان هم این است که آقای اردوغان می خواهد از راه صلح و نرمش وارد شود و کمک رسانی به غزه را آغاز نماید و غزه را از حصر دربیاورد که این یک باور کاملا غلطی است و دروغی بیش نیست. اما گروه دوم که سعی می کنند استقلال خودشان را حفظ کنند، در دو سه روز گذشته کمال اعتراض خودشان را اعلام کردند و حتی تشکیلات بشردوستانه IHH اعلام کرد که این توافق خیانت به جنبش فلسطین است و به دنبال آن سایر گروه های اسلامی هم اعلام کردند که این توافق نامه را کاملا غلط و خیانتی به جنبش فلسطین می دانند.
,,
, ,
تشکل های اسلامی ترکیه تبدیل به مواجب بگیران دولت شده اند
,آناج: شما رونق فعالیت های اسلامی بعد از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه را در سال های گذشته چگونه ارزیابی می کنید؟
,صدرمحمدی: اتفاقی که در ترکیه افتاده این است که بعد از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه، سازمان های اسلامی، استقلال و حریت خودشان را از دست دادند و تبدیل به سازمان های وابسته به دولت شدند. تشکل ها و سازمان های اسلامی، حریت اسلامی خود را به قیمت پیمانکاری و طرح های کلان مالی که دولت به آن ها اعطا می کرد، فروختند. این وابستگی به پول دولتی باعث شده است که اولاً وجهه مردمی خودشان را از دست بدهند و دوماً در کنش ها و واکنش های سیاسی و اجتماعی خودشان دچار تزلزل شوند.
,این ها از سویی مجبورند که آرمان های خودشان را در نظر بگیرند و از طرف دیگر مجبورند به گونه ای رفتار کنند که دولت از این ها ناراضی نباشد و کمک ها و پول های کلانی که به این ها سرازیر می شود را ادامه بدهد. بنابراین فعالیت های سیاسی و اجتماعی اسلامی در ترکیه دچار بحران دولتی شدن، گشته است.
,آناج: ترکیه همزمان دست دوستی به طرف روسیه هم دراز کرده است که این از سوی تروریست های عراق و سوریه چندان خوشایند نیست. به نظر شما تروریست ها با عملیات های تروریستی می توانند اعمال فشاری به اردوغان بکنند؟
,صدرمحمدی: قطعاً یکی از دلایل فشارهایی که به اردوغان از طریق حملات وارد می شود، تغییر سیاست هایش در قبال سوریه است. این موضوع قبلاً در رسانه های ایران مطرح نشده است، اما اردوغان از یک سال گذشته، مذاکرات محرمانه ای را با بشار اسد شروع کرده است که این مذاکرات در چند ماه گذشته شدت و جدیت بیش تری به خودش گرفته است. با توجه به خطرحملاتی که دولت و مردم ترکیه را تهدید می کنند، اردوغان مجبور به بازنگری در مورد سیاست هایش شده است. به همین دلیل با سوریه مذاکره کرد، با ایران روابط خودش را تصحیح کرد و در همین راستا آقای داوود اوغلو چند ماه پیش به ایران آمد و مذاکراتی را در سطح عالی داشت و چند روز پیش هم بن علی ییلدیریم با آقای جهانگیری گفت و گو کردند و آقای بن علی ییلدیریم گفتند که من خودم را مأمور افزایش سطح روابط ایران و ترکیه می دانم و از طرف دیگر هم شاهد این هستیم که در ارتباط با سوریه، اردوغان مذاکرات خودش با پوتین آغاز کردند و در چند هفته آینده شاهد سیر عادی سازی روابط خواهیم بود که این ها نشان می دهند که یک بالانس سیاسی بزرگ در سیاست های خارجی حزب عدالت و توسعه آغاز شده است.
,,
روابط ترکیه با اسرائیل و روسیه با اسرائیل، روابط عمیق و تاریخی است
,آناج: با علنی شدن مذاکرات ترکیه و اسرائیل، پوتین اعلام کرد که خواستار بهبود و گسترش روابط ترکیه و اسرائیل است. برخی کارشناسان معتقد بر این موضوع هستند که با نوسازی روابط ترکیه با اسرائیل و روسیه، مثلثی از روابط سه گانه تشکیل خواهد شد. نظر شما در این ارتباط چیست؟
,صدرمحمدی: روابط ترکیه با اسرائیل و روسیه با اسرائیل، روابط عمیق و تاریخی است و قطعا روسیه در سیاست گذاری خود در منطقه، به دنبال سیاستی که امنیت اسرائیل را تهدید بکند، نخواهد رفت و به همین دلیل، دولت روسیه از نزدیک شدن آنکارا و تل آویو خوشحال شده و حمایت خواهد کرد و این مساله عجیبی نیست. موردی که وجود دارد این است که در این میان جبهه مقاومت و جنبش اسلامی باید بیش ترین منافع ممکن را از آنِ خودش بکند. این منافع نه تنها باید شامل منافع مالی بلکه باید شامل منافع سیاسی و تاثیرگذاری در مناظرات منطقه ای باشد.
,آناج: به نظر شما با توجه به شرایط حاضر و تغییراتی که در سیاست خارجی ترکیه ایجاد شده، شاهد ورود نظامی ترکیه به عراق و سوریه و پیوستنش به جبهه مبارزان علیه تروریسم خواهیم بود؟
,صدرمحمدی: مساله عراق و سوریه کاملا متفاوت است. ترکیه از چند سال گذشته با توافق با دولت عراق، مناطق شمال عراق را به علت حضور نیروهای پ.ک.ک در این منطقه، بمباران می کند که احتمال ادامه این عملیات ها همچنان محتمل است. اما در مورد سوریه، احتمال ورود ترکیه برای جنگ، در حال حاضر، تقریباً منتفی است. در این مورد آن چیزی که وجود دارد این است که جناح عربستان سعودی سعی داشت دولت ترکیه را به جنگ رو در رو در سوریه بکشاند اما، با مقاومتی که ارتش ترکیه از خود نشان داد و مخالفت مردم، این قضیه تقریبا منتفی گردید و احتمال وقوعش خیلی ضعیف است.
,اکنون اردوغان شروع کرده است به بازسازی روابط خودش و به همین دلیل احتمال درگیری شدید، خیلی کم است. مساله ای که وجود دارد، مساله کریدور کردی است که اگر جدی شود، شاید به صورت محدود و موضعی بحث ورود نظامی مطرح خواهد شد که آن هم قطعاً با توافق قبلی و جلب رضایت ضمنی دمشق خواهد بود.
,,
اختلافات ترکیه و عربستان کم کم از حالت رقابت وارد فاز خصومت می شوند
,آناج: آیا یکی از علل نززدیک شدن ترکیه به روسیه و اسرائیل را می توان این گونه مطرح کرد که ترکیه نتوانست آن چه را که از عربستان انتظار داشت بگیرد؟
,صدرمحمدی: قطعاً همین طور است. ترکیه و عربستان، تقریبا حدود یک سال است که در پشت پرده دارای بحران سیاسی هستند و این اختلاف کم کم از حالت رقابت وارد فاز خصومت، هرچند در پشت پرده، می شود. الان آقای اردوغان مجبور هست در مقابل عربستان تیمی از شرکا و همکاران سیاسی، ایجاد بکند که این تیم باید تنوع و تدون بالایی داشته باشد به همین دلیل در حالی که روابط خودش با اسرائیل را عادی سازی می کند، به ایران و روسیه هم روی می آورد و همچنین در هفته های آینده با مصر هم وارد مذاکره مستقیم خواهد شد و عادی سازی روابط با مصر هم آغاز خواهد شد.
,آناج: به نظر ما روسیه در مورد عادی سازی روابطش با ترکیه، چگونه عمل خواهد کرد؟
,صدرمحمدی: در روابط ترکیه و روسیه، علاوه بر روابط سیاسی، فاکتورهای اقتصادی هم به شدت تاثیرگذار هست. ترکیه با توجه به وابستگی شدیدی که به سیستم لیون توریست روسیه دارد، مجبور است با روسیه بسازد و روسیه هم به قدرت انسانی و قدرت مهندسی شرکت های پیمانکاری ترک که در روسیه هستند و واردات محصولات لبنی و کشاورزی ترکیه، نیازمند است که همگی این نیازهای اقتصادی، تاثیرگذار در روابط سیاسی دو کشور می باشد. در عرصه سیاسی هم هیچ کشوری دوست ندارد که دشمن داشته باشد. حالا که ترکیه به طرف روسیه دست دوستی دراز کرده، روسیه هم هرچند با ناز و تکبر روسی، این پیشنهاد را قبول خواهد کرد و روابطشان عادی سازی خواهد شد. در این میان یک فاکتور کردی وجود دارد که می تواتد تاثیرگذار باشد که در این ارتباط هم باید منتظر باشیم تا ببینیم دو طرف چه چاره ای برای این موضوع اندیشیده اند.
,آناج: موضوع دیگری که بعد از توافق ترکیه و اسرائیل مطرح شده، بحث جداسازی غزه است. تحلیل شما از این موضوع چیست؟
,صدرمحمدی: ترکیه در این توافق به دنبال منافع خودش است و اسرائیل هم در مورد راضی سازی ترکیه، قطعاً طوری برنامه ریزی می کنند که منافعی عائد ترکیه شود تا متقاعد شود. این ها بندی را به توافق نامه اضافه کرده اند که غزه را تبدیل به بازار جدیدی برای محصولات ترکیه می کند و چیزی بیش از این نیست.
,,
گفت‌وگو از: سارا ابراهیم نژاد
,انتهای پیام/م
]
ارسال دیدگاه