انگیزه‌ها و اهداف قیام پانزده خرداد
درباره‌ى جایگاه پانزده خرداد که توسط مردم و با اشراف روحانیت و امام (ره) به وقوع پیوست و هم‌چنین انگیزه‌ها، زمینه‌ها و اندیشه‌هایى که از آن پشتیبانى کردند؛ باید گفت مبارزه با شاه، حمایت از امام (ره) و اسلام، مبناى حرکت بود.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از سلام لردگان، در اندیشه‌ها و تفکر حضرت امام (ره)، تشکیل حکومت اسلامى و اجراى احکام اسلام جایگاه خاصى داشت. بر این اساس، پیاده شدن قوانین اسلام در حوزه‌هاى سیاست، اقتصاد، فرهنگ و اجتماع از انگیزه‌هاى اصولى نیروهاى مذهبى محسوب مى‌شد.
عناصر اصلى این قیام شامل: نیروهاى قیام و به بیان دیگر، رهبرى قیام و مردم است که توسط ایدئولوژى و اندیشه‌ى نهضت، به همدیگر پیوند خورده‌اند. ایدئولوژى و تفکر قیام، همانا اندیشه‌هاى ناب مذهبى بود. در واقع، اندیشه‌ها و افکار، انگیزه‌ها و اهداف و آرمان‌ها و آرزوهاى مردم ایران، از زبان رهبر نهضت، یعنى امام خمینى (ره) بیان مى‌شد.
بنابراین، نیروهاى مذهبى که از امام خمینى پیروى مى‌کردند، با انگیزه‌ى اولیه‌ى مخالفت با دستگیرى امام خمینى (ره) و انگیزه‌هاى اصلى دفاع از دین اسلام و ارزش‌ها و احکام آن، در قیام پانزده خرداد شرکت کردند و اهداف رهبرى نهضت را که در طول دو سال مبارزه (۱۳۴۱-۱۳۴۲) بیان شده بود، پیگیرى کردند.
اهداف اصلى امام خمینى (ره)، حاکمیت قوانین اسلام و اجراى شریعت اسلامى و قطع زنجیرهاى وابستگى کشور از کشورهاى استعمارگر و استکبارى آمریکا و اسرائیل و... بود.
براندازى اصل نظام شاهنشاهى و جایگزینى حکومت اسلامى براى جامه‌ى عمل پوشاندن به اهداف نهضت ضرورى بود که امام خمینی(ره) تلاش براى تحقق آن‌ها را پیشه‌ى خود ساخته بود.
ماهیت قیام پانزده خرداد
ماهیت این قیام را مى‌توان در استقلال‌طلبى و دین‌خواهى یک ملت دانست که بدون اتکا به هر نوع نیروى خارجى و صرفأ با تکیه بر مردم شکل گرفت.
دفاع از دین و مبارزه براى حفظ آن، به‌خصوص در دورانى که جریان روشنفکرى ضددینى یا بى‌دینى در تمام دنیا بر ذهن و افکار مردم غلبه‌ى نسبى داشته و معتقد بودند دوران دین و دین‌دارى به پایان رسیده است. قیامى که حرکتى اسلامى، ارزشى و منبعث از چشمه‌هاى اصیل قرآنى و روایى بود.
امام خمینى (ره) در این باره مى‌فرمایند: «پانزده خرداد براى اسلام بود و به اسم اسلام بود و به مبدئیت اسلام و راهنمایى روحانیت، پانزده خرداد را به‌وجود آوردند.»(صحیفه‌ى نور، ج۷، ص۵۳)
با توجه به آن‌که ماهیت سیاست‌هاى رژیم شاه، مبارزه با فرهنگ مذهبى مردم ایران بود «ازاین‌رو، این قیام براى دفاع از فرهنگ اسلامى و ارزش‌ها و هنجارهاى مذهبى مردم ایران به وقوع پیوست. قیامى که داراى ماهیت اصیل دینى و مذهبى بود.»
تأثیرات سیاسى و اجتماعى قیام ۱۵ خرداد
نهضت اسلامى پانزده خرداد در جامعه ایران آثار عمیقى به جاى گذاشت و در حقیقت سرنوشت سیاسى و اجتماعى آینده ایران را ترسیم کرد. پنج تأثیر مهم این نهضت به شرح زیر است:
۱. محو شدن جاذبه گروه‌هاى سیاسى
۲. تکامل مبارزات سیاسى و رشد توده مردم
۳ مذهب، مکتب و اسلام به‌عنوان یک سیستم حکومتى
۴.افزایش رشد سیاسى در روحانیت و حوزه‌هاى علمیه و مردم
۵. برملا شدن چهره منافقانه شاه
با نهضت پانزده خرداد پرده ریاکارى از چهره شاه و حکومت او برافتاد و شاه ناچار شد ماهیت ضددینى و ضداسلامى خود را آشکار کند و همین امر یکى از عوامل مهم آگاهى مردم و یکى ازموجبات سقوط وى شد.
پیش از پانزده خرداد، از آن‌جا که تضاد میان اسلام و سلطنت به‌صراحت اعلام نشده بود، شاه و ایادى او مى‌توانستند در فرصتهاى مناسب خود را طرفدار اسلام و مرجعیت و روحانیت وانمود کنند و با تظاهر به مذهبى بودن، براى خود در میان توده مردم مسلمان، کم و بیش پایگاهى دست و پا کنند. اما پس از پانزده خرداد براى رژیم شاه دو راه بیش باقى نمانده بود؛ یا قبول شکست در برابر نهضت اسلامى و یا مبارزه صریح با اسلام و روحانیت و مرجعیت، و شاه ناچار براى نجات خود راه دوم را انتخاب کرد. هرچند که این‌راه، با آن‌که در ابتدا براى او پیروزى‌هاى زودگذرى فراهم آورد، ولى وى را به‌صورت قطعى در سراشیب سقوط قرار داد زیرا ماهیت منافقانه وى را برملا ساخت و دشمنى وى را با اسلام علنى کرد.
جوانان و پانزده خرداد
در پانزده خرداد همچون سایر صحنه‌هاى انقلاب جوانان همدوش اقشار مختلف به قیام واعتراض دست زندند. در قم زمانى که یک کامیون نظامى مى‌کوشید میان جمعیت تظاهرکنندگان رفته، با چرخ‌هاى سنگین خود مردم را به خاک و خون بکشد، مورد حمله مردم دلیر و قهرمان قرار گرفت. جوانى پرشور با حمله‌اى برق‌آسا خود را به راننده کامیون رسانده، او را از پشت فرمان ماشین پایین کشید. اقدام متهورانه این جوان دلیر، روحیه تازه‌اى به تظاهرکنندگان بخشید و آن‌ها را بر ادامه تظاهرات مصمم‌تر کرد.
مردمى بودن نهضت ۱۵ خرداد
قیام پانزده خرداد، نهضتى بود برخاسته از متن مردم و سربرآورده از غیرت دینى آن‌ها و بدون هیچ برنامه‌ریزى قبلى. حسین فردوست ارتشبد سابق شاه در این مورد مى‌گوید: «درباره تظاهرات وسیع پانزده خرداد، حتى تا شب قبل از آن، اداره کل سوم و شهربانى هیچ اطلاعى نداشت و هیچ گزارشى به دفتر نفرستاد. طبعا اگر حرکت فوق با آن وسعت، یک حرکت برنامه‌ریزى‌شده و سازمان‌یافته بود، باید اطلاعى به دفتر مى‌رسید و براى مقابله تدارکاتى انجام مى‌شد. ولى از آن‌جا که این حرکت، یک حرکت مردمى و طبعا فاقد برنامه‌ریزى قبلى بود، ساواک به‌کلى غافلگیر شد و محمدرضا شدیدا به وحشت افتاد».
پانزده خرداد از نگاه امام
پانزده خرداد یک نقطه‌ى عطفى است در تاریخ کشور ما که از همان وقت شروع به فعالیت سیاسى شد و روحانیون از همان وقت خودشان را مجهز کردند...
ما نمی‌توانیم تصور کنیم این جنایاتى که از پانزده خرداد تا رفتن بختیار از این کشور واقع شد، لکن در عین حالى که پانزده خرداد یک مصیبتى بود براى ملت ما، لکن مبدأ جنبش بود.
روحانیت را گرفتند قریب تمام علماى تهران را گرفتند و حبس کردند، و از آن‌جا شروع شد به نهضت و مخالفت مردم بیدار شدند و لبیک گفتند به صداى روحانیون سالروز خرداد ۴۲ خمیرمایه‌ى نهضت مبارک ملت بزرگ ایران و روز بذر انقلاب بزرگ اسلامى ماست.
ملت عزیز باید این خمیرمایه و بذر پربرکت را در عصر عاشوراى ۸۳ (قمرى) جست وجو کند؛. ملت عظیم الشأن در سالروز شوم این فاجعه انفجارآمیزى که مصادف با پانزده خرداد ۴۲ بود با الهام از عاشورا آن قیام کوبنده را به‌بار آورد. اگر عاشورا و گرمى و شور انفجارى آن نبود، معلوم نبود چنین قیامى بدون سابقه و سازمان‌دهى واقع مى‌شد.
ملت بزرگ ایران سالروز پانزده خرداد را که یوم الله است زنده نگه مى‌دارد و افتخار قیام ملت را که با مشت گره کرده و خون طاهر خویش در مقابل ستم‌شاهى پهلوى ایستاد و پایه‌ى استوار انقلاب اسلامى را ریخت از یاد نمى‌برد.
,
,
,
,
, .,
,
, .,
,
, ماهیت قیام پانزده خرداد,
,
,
,
,
,
,
,
, . , .,
,
, تأثیرات سیاسى و اجتماعى قیام ۱۵ خرداد,
,
, :,
,
, . ,
, . ,
,
,
,
,
,
,
, .,
,
, جوانان و پانزده خرداد,
,
, . , .,
,
, مردمى بودن نهضت ۱۵ خرداد,
,
,
,
,
, پانزده خرداد از نگاه امام,
,
,
,
,
,
,
,
, . ,
,
,
انتهای پیام/
]
ارسال دیدگاه