کاهش شتاب رشد علمی کشور؛ از هشدار رهبر انقلاب تا انکار مسئولان
رهبر معظم انقلاب بارها و بارها کاهش شیب سرعت رشد علمی کشور را به مسئولان و تصمیم گیران حوزه ی علم و فناوری هشدار داده است اما مسئولان امر بجای اینکه به دنبال چاره ی مشکل بگردند و برای برطرف شدن این معضل تصمیمات مناسبی را به مرحله اجرا در بیاورند با پاک کردن صورت مسئله ، کاهش شتاب رشد علمی را منکر می شوند.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از نسل فردا ؛ اهمیت پیشرفت علمی یک کشور بر هیچ کسی پوشیده نیست و در دنیای امروز، علم قدرت یک کشور در سطح دنیا را تضمین می کند و بی تردید در جهان کنونی ثروتمند ترین کشورهای دنیا نیز چنانچه از قدرت علم بی بهره باشند ضعیف خواهند بود.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, نسل فردا,بعد از ظهور انقلاب اسلامی توجه به علم در ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار شد به طوری که در دهه ی اخیر شاهد آن هستیم که جمهوری اسلامی ایران با یک رشد خیره کننده در علم خود را بین بیست کشور برتر جهان از لحاظ علم وفناوری قرار می دهد.سال ۲۰۱۱ در گزارشی پیرامون وضعیت علمی دنیا آمده بود که سریع‌ترین رشد علمی در همه‌ی دنیا در ایران اتفاق افتاده است.
,جمهوری اسلامی ایران با ترسیم چشم اندازی قصد دارد در سال ۱۴۰۴ در رتبه ی اول علمی منطقه قرار بگیرد و برنامه ریزی های خود برای حرکت به این سمت را به مرحله ی اجرا در آورد اما طبق گزارش های مراکز معتبر علمی ایران ۱۷ سال زودتر از چشم اندازی که برای خود ترسیم کرده بود به این مرحله رسید و با تکیه بر نقاط قوت خود، به عنوان برترین کشور منطقه از لحاظ قدرت علمی دست پیدا کرد.
,رهبر معظم انقلاب در صحنه ی حمایت از پیشرفت های علمی همواره در خط مقدم تشویق و حمایت از پژوهشگران بوده است و مدام بر این نکته تاکید داشته اند که قدرت علمی اصلی ترین عامل مایوس شدن دشمنان برای چیره شدن بر یک کشور محسوب می شود.
,اما در دو سال اخیر رهبر انقلاب پیرامون کاهش شتاب رشد علمی کشور احساس خطر کرده و به صورت مرتب پیرامون همین موضوع هشدار می دهند. بطوری که در تاریخ ۱۳ تیرماه سال ۹۴ رهبر معظم انقلاب در دیدار با اساتید دانشگاه ها پیرامون کاهش شتاب رشد علمی کشور فرمودند:
,"طبق آمارهای جهانی ، شتاب پیشرفت علمی در کشور، سیزده برابرِ متوسّط جهان بود؛ این را مراکز آماریِ علمی دنیا اعلام کردند که ما هم مکرّر قبلاً اعلام کردیم. این شتاب، امروز کم شده. اینکه بعضی می گویند از لحاظ پیشرفت علمی عقب ماندیم، بعضی میگویند نه، عقب نماندیم و هر دو هم آمار ارائه می کنند، نکته‌اش اینجا است: بله، علی‌الظّاهر از رتبه‌ی شانزدهم یا پانزدهم تنزّل نکردیم -این درست است- امّا بایستی ترقّی میکردیم؛ یعنی آن شتاب بایستی ادامه پیدا می کرد؛ این شتاب امروز کم شده. برادران و مسئولان عزیز وزارتخانه‌ها به این [نکته] توجّه کنند؛ آن شتاب، امروز نیست. کاری کنید که شتاب رشد علمی فروکش نکند؛ باز به تعبیر نظامی‌های جنگ سخت، این حرکت از دُور نیفتد. البتّه می دانیم که هرچه جلوتر برویم، طبعاً این شتاب کمتر خواهد شد؛ یعنی وقتی خیلی عقبیم، ظرفیّتهای استفاده‌نشده‌ی بیشتری وجود دارد که هرچه جلوتر بیاییم، این ظرفیّتها طبعاً کمتر می شود، چون استفاده می شود -این را میدانیم- امّا آن شتاب لازم و متناسب، در پیشرفت علمی نباید کم بشود."
,رهبر معظم انقلاب در اکثر سخنرانی هایی که در دو سال اخیر در جمع نخبگان علمی داشته است بارها و بارها کاهش شیب سرعت رشد علمی کشور را به مسئولان و تصمیم گیران حوزه ی علم و فناوری هشدار داده است و با مطالبه ی جدی این مقوله را گوشزد کرده اند.
,اما مسئولان امر بجای اینکه به دنبال چاره ی مشکل بگردند و برای برطرف شدن این معضل تصمیمات مناسبی را به مرحله اجرا در آورند با پاک کردن صورت مسئله ، کاهش شتاب رشد علمی را منکر می شوند.
,پیرامون همین موضوع سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهور در گفتگو با تسنیم درباره مسئله افت رشد علمی کشور، اظهار داشت: وجود این مسئله بستگی به این دارد که با چه آماری به بررسی رشد علمی بپردازیم.
, پیرامون همین موضوع سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهور در گفتگو با تسنیم درباره مسئله افت رشد علمی کشور، اظهار داشت: وجود این مسئله بستگی به این دارد که با چه آماری به بررسی رشد علمی بپردازیم.,وی گفت: اگر فقط مقالات را در نظر بگیریم یا فقط به مقالات برتر توجه کنیم، یا تنها هر یک از شاخص‌های کمیت، کیفیت، سیستم ارجاع یا اختراعات را در نظر بگیریم آمارهای مختلفی در این حوزه به دست می‌آید.
, وی گفت: اگر فقط مقالات را در نظر بگیریم یا فقط به مقالات برتر توجه کنیم، یا تنها هر یک از شاخص‌های کمیت، کیفیت، سیستم ارجاع یا اختراعات را در نظر بگیریم آمارهای مختلفی در این حوزه به دست می‌آید.,معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور تصریح کرد: در تمام موارد مذکور کشور در حال رشد است، شاید شتابی که قبلاً بوده در حال حاضر وجود نداشته باشد و یا ممکن است از سرعت این شتاب کم شده باشد که به‌نظر من کاملاً طبیعی است. زمانی شما کوه‌پیمایی می‌کنید و زمانی هست که صخره‌نوردی می‌کنید، البته رقابت‌ها در موارد اعلام شده در جهان خیلی شدید است.
, معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور تصریح کرد: در تمام موارد مذکور کشور در حال رشد است، شاید شتابی که قبلاً بوده در حال حاضر وجود نداشته باشد و یا ممکن است از سرعت این شتاب کم شده باشد که به‌نظر من کاملاً طبیعی است. زمانی شما کوه‌پیمایی می‌کنید و زمانی هست که صخره‌نوردی می‌کنید، البته رقابت‌ها در موارد اعلام شده در جهان خیلی شدید است.,این قبیل اظهارات مسئولان حوزه ی علم و فناوری در این دو سال اخیر به عناوین و دلایل مختلف ادامه داشت تا اینکه در دیدار اخیر رهبر انقلاب در ماه رمضان با اساتید، ایشان فرمودند :
,"مسئله‌ای که بنده رویش تکیه می‌کنم، مسئله سرعت رشد است. در یکی از جلساتی که باز هم رؤسای دانشگاه‌ها و اساتید بودند، بنده راجع به سرعت رشد و اینکه این سرعت کم شده، تذکری دادم؛ وزیر محترم به من نامه نوشتند که «نه، رشد ما ادامه دارد» و آمارهایی را هم ذکر کرده بودند. من می‌دانم رشد ادامه دارد؛ بحث من بر سر این نیست که ما رشد علمی نداریم؛ بحث من بر سر سرعت این رشد است؛ سرعت ما کم شده. ما اگر بخواهیم در این مسابقه جهانی جلو برویم، نمیتوانیم با همان سرعت رشدی که [آنها] آن جلوها دارند حرکت می‌کنند، حرکت کنیم؛ سرعت رشد را باید افزایش بدهیم. البته در مورد رشد، ما در رتبه چهارم دنیاییم؛ این را آقای وزیر هم به من گزارش کردند، خود بنده هم در گزارشی که از یکی از پایگاه‌های استنادی آورده بودند، همین را دیده بودم. بله، ما در رتبه چهارم هستیم اما این کافی نیست، باید حرکت‌مان را سریع کنیم"
, "مسئله‌ای که بنده رویش تکیه می‌کنم، مسئله سرعت رشد است. در یکی از جلساتی که باز هم رؤسای دانشگاه‌ها و اساتید بودند، بنده راجع به سرعت رشد و اینکه این سرعت کم شده، تذکری دادم؛ وزیر محترم به من نامه نوشتند که «نه، رشد ما ادامه دارد» و آمارهایی را هم ذکر کرده بودند. من می‌دانم رشد ادامه دارد؛ بحث من بر سر این نیست که ما رشد علمی نداریم؛ بحث من بر سر سرعت این رشد است؛ سرعت ما کم شده. ما اگر بخواهیم در این مسابقه جهانی جلو برویم، نمیتوانیم با همان سرعت رشدی که [آنها] آن جلوها دارند حرکت می‌کنند، حرکت کنیم؛ سرعت رشد را باید افزایش بدهیم. البته در مورد رشد، ما در رتبه چهارم دنیاییم؛ این را آقای وزیر هم به من گزارش کردند، خود بنده هم در گزارشی که از یکی از پایگاه‌های استنادی آورده بودند، همین را دیده بودم. بله، ما در رتبه چهارم هستیم اما این کافی نیست، باید حرکت‌مان را سریع کنیم", "مسئله‌ای که بنده رویش تکیه می‌کنم، مسئله سرعت رشد است. در یکی از جلساتی که باز هم رؤسای دانشگاه‌ها و اساتید بودند، بنده راجع به سرعت رشد و اینکه این سرعت کم شده، تذکری دادم؛ وزیر محترم به من نامه نوشتند که «نه، رشد ما ادامه دارد» و آمارهایی را هم ذکر کرده بودند. من می‌دانم رشد ادامه دارد؛ بحث من بر سر این نیست که ما رشد علمی نداریم؛ بحث من بر سر سرعت این رشد است؛ سرعت ما کم شده. ما اگر بخواهیم در این مسابقه جهانی جلو برویم، نمیتوانیم با همان سرعت رشدی که [آنها] آن جلوها دارند حرکت می‌کنند، حرکت کنیم؛ سرعت رشد را باید افزایش بدهیم. البته در مورد رشد، ما در رتبه چهارم دنیاییم؛ این را آقای وزیر هم به من گزارش کردند، خود بنده هم در گزارشی که از یکی از پایگاه‌های استنادی آورده بودند، همین را دیده بودم. بله، ما در رتبه چهارم هستیم اما این کافی نیست، باید حرکت‌مان را سریع کنیم",جمهوری اسلامی ایران در دهه ی اخیر با داشتن سهم میانگین سالیانه ی ۱.۵ درصدی از تولیدات علمی جهان توانسته است با یک رشد علمی خیره کننده در صدر کشورهای منطقه از لحاظ قدرت علمی قرار بگیرد.
,بطوری که جمهوری اسلامی ایران به صورت میانگین تا سال ۲۰۰۰ تنها ۰.۱۳درصد از تولید علم دنیا را به خود اختصاص داده بود اما موفق شد در مدت ۱۴ سال طبق نمودار زیر به سهم بالای ۱.۶درصدی از تولید علم دنیا دست یابد.در این مدت رتبه بین المللی ایران از لحاظ تولید علم از رتبه ی ۴۸ جهان به ۱۶ رسید. دو پایگاه استنادی ISI و Scopus با تفاوت های جزئی صحت این موارد را تا پایان سال ۲۰۱۴ اثبات می کنند.
,
, , اما بررسی ها از آغاز سال ۲۰۱۵ حکایت از کاهش سرعت رشد علمی دارد.
,طبق آمار تولید مستندات علمی که از سوی پایگاه Scopus که توسط سایت Scimago Journal & Country Rank منتشر می شود ایران در سال ۲۰۱۴ توانسته است در مجموع ۴۳۳۸۹ مستند علمی را تولید کند اما همین پایگاه در پایان سال ۲۰۱۵ میلادی حکایت از تولید ۳۹۷۲۷ مستندعلمی برای ایران دارد.
,تولیدات علمی در سال ۲۰۱۴
, تولیدات علمی در سال ۲۰۱۴, تولیدات علمی در سال ۲۰۱۴,
, , تولیدات علمی در سال ۲۰۱۵
, تولیدات علمی در سال ۲۰۱۵, تولیدات علمی در سال ۲۰۱۵,
, , با مقایسه ی آمار ارائه شده از سوی این پایگاه استنادی در این دو سال مشاهده می شود که رشد علمی کشور با یک کاهش سرعت رشد قابل توجه مواجه شده است.
,مطمئنا برای حرکت به سمت تبدیل شدن به یک قدرت علمی مطرح و الگوی مردم سالار همراه با روح معنویت در سطح دنیا ، ایجاد زمینه ای برای افزایش سرعت رشد علمی در مراکز علمی و دانشگاه ها امری مهم قلمداد می شود.
,انتهای پیام/
]
ارسال دیدگاه