اعمال شب بیست و سوم/دلایل شب قدر بودن بیست و سوم رمضان

اعمال شب های قدر بر دو نوع است؛ یکی آنکه در هر سه شب باید انجام داد و دیگر اعمالی که مخصوص هر شب است و به همین مناسبت اعمال مخصوص شب بیست و سوم ماه رمضان را مرور می کنیم.

[

به گزارش شبکه اطلاع رسانی دانا، اعمال مشترک این سه شب شامل غسل، نماز دو رکعتی با هفت مرتبه توحید و هفتاد مرتبه «استغفرالله و اتوب الیه»، قرآن به سر گرفتن، زیارت امام حسین (ع)، خواندن نماز صد رکعتی و احیا داشتن این شب هاست و در شب بیست و سوم علاوه بر این اعمال بر چند عمل تاکید شده است.

, شبکه اطلاع رسانی دانا,

اعمال شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان

, اعمال شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان,

اول- غسل که یکی در اول شب و یک غسل هم در آخر شب سفارش شده است.

, غسل,

دوم- تاکید بر شب زنده داری، امیرالمومنین (ع) فرمود: پیامبر خدا در دهه آخر ماه رمضان، بستر خود را جمع می کرد و کمرش را می بست و شب بیست و سوم، خانواده خود را بیدار می کرد و در آن شب، به صورت خفتگان، آب می پاشید.

, شب زنده داری,

همچنین در روایتی آمده است که فاطمه زهرا (س) نمی گذاشت که کسی از خانواده اش در آن شب (شب بیست و سوم) بخوابد و خواب آنان را با کم خوردن درمان می کرد و از روز برای آن شب، آماده می شد و می فرمود «محروم، کسی است که از خیر آن بی بهره بماند.»

سوم- تاکید بر زیارت امام حسین (ع)، امام رضا (ع) فرمود: کسی که در ماه رمضان، امام حسین (ع) را زیارت می کند، مواظب باشد که نزد قبر آن امام بودن را در شب جُهَنی از دست ندهد و آن، شب بیست و سوم است؛ شبی که امید است شب قدر باشد.

, زیارت امام حسین (ع),

چهارم- خواندن سوره های عنکبوت، روم و دخان، امام صادق (ع) خطاب به ابوبصیر فرمود: هر کسی دو سوره عنکبوت و روم را در شب بیست و سوم ماه رمضان بخواند، به خدا قسم او از اهل بهشت است و هرگز در این سخن استثنا نمی کنم و نمی ترسم که خداوند، در این سوگند گناهی بر من بنویسد. این دو سوره نزد خداوند، جایگاهی والا دارند.

, خواندن سوره های عنکبوت، روم و دخان,

پنجم ـ خواندن هزار بار سوره قدر، امام صادق (ع) فرمود: اگر کسی در شب بیست و سوم ماه رمضان، هزار بار سوره قدر را بخواند، در حالی صبح خواهد کرد که یقین او، با اعتراف به آنچه مخصوص ماست استوار خواهد بود و این نیست، مگر به سبب آنچه در خواب خود می بیند.

, خواندن هزار بار سوره قدر,

ششم - دعا برای امام زمان (ع)، از امامان معصوم (ع) نقل شده است که این دعا را در شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان در حال سجده، ایستاده، نشسته و در همه حالات تکرار می کنی و نیز در همه اوقات این ماه و هر قدر که می توانی و هر موقع از دوران زندگی ات به یادت آمد می خوانی.

, دعا برای امام زمان (ع),

بعد از تمجید خدای و درود بر پیامبر(ص) می گویی «اللّهم کن لولیک الحجة بن الحسن، فی هذه الساعة و فی کل ساعة، ولیا و حافظا، و قائدا و ناصرا و دلیلا و عینا حتی تسکنه ارضک طوعا و تمتعه فیها طویلا» یعنی

خداوندا! در این ساعت و در هر ساعت، برای ولی خود ، حجة بن الحسن سرپرست و نگهبان و پیشوا و یاور و راهنما و چشم باش، تا آن که او را در زمین خود، با اطاعت و رغبت مردم ساکن سازی و وی را در آن، به مدت طولانی بهره مند گردانی.

دلایل شب قدر بودن بیست و سوم رمضان

گرچه در احادیث درباره لیله القدر، شبهای 19 و 21 و 23 ماه رمضان مطرح است، ولی در همین روایات، هدایت به سمت شب بیست و سوم وجود دارد. برخی روایات اعتبار شب بیست و سوم را افزایش داده است. سفیان بن سمط از امام صادق(ع) پرسید: امید می‌رود چه شبهایی از ماه رمضان لیله القدر باشد؟ امام پاسخ دادند: نوزدهم و بیست و یکم و بیست و سوم. دوباره پرسید: مورد اعتماد از اینها کدام است؟ امام فرمودند: شب بیست و سوم (من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص160).

امام صادق(ع) درباره اعمال شب قدر فرمودند: شب نوزدهم و بیست و یکم و بیست و سوم از ماه رمضان را غسل کن و در احیای این شبها کوشش کن. در ادامه فرمودند: «شب بیست و سوم شبی است که در آن هر امری بر اساس حکمت الهی تدبیر و جدا می‌گردد و در آن هیأت اعزامی به حج و آن چه از سال تا به سال آینده است، نوشته می‌شود. مستحب است در آن شب صد رکعت نماز گزارده شود و در هر رکعت سوره توحید (قل هو ا... احد) قرائت گردد.» (بحارالانوار، ج 97، ص 9)
همچنین امام باقر(ع) فرموده‌اند: «در شب بیست و سوم امید می‌رود شب قدر باشد.» (بحارالانوار، ج 97، ص 10 و 11).
توجه عملی اهل بیت(ع) به شب بیست و سوم نیز یادآور اعتبار بالای این شب است. به گفته امام علی(ع) پیامبر خدا شب بیست و سوم ماه رمضان تا صبح نماز گزارد، به گونه‌ای که در صورت او خاک و گل دیده می‌شد (بحار الانوار، ج 97، ص 7).
در احادیثی که مرتبط با شب بیست و سوم ماه رمضان است، چیزهایی که در شب قدر روی می‌دهد به این شب نسبت داده شده است.
پاداش عمل صالح در شب بیست و سوم
در احادیث معصومین(ع) اجر و پاداش و فضایل استثنایی برای شب بیست و سوم وجود دارد و این پاداش شگفت‌انگیز راهنمای خردمندان و کنجکاوان به سوی درک زمان لیله القدر است.
ابوبصیر گفته است امام صادق(ع) فرمودند: «هر کس سوره عنکبوت و روم را در شب بیست و سوم ماه رمضان قرائت کند، به خدا سوگند او اهل بهشت است و در آن هیچ کس استثنا نشده است.» (بحار الانوار، ج 97، ص 19).
لیله الجهنی
حکایت و جریان شب جهنی نیز محققان را در کشف لیله القدری یاری می‌کند. عبدا... بن انیس انصاری اهل جهنه بود و آن به مرد جهنی معروف شد. او مطابق گزارش امام باقر و امام صادق(ع) خدمت پیامبر خدا(ص) رسید و عرض کرد: خانه من دور از مدینه است و شتران و گوسفندان و غلامانی دارم، دوست دارم فرمان دهید شبی از ماه رمضان را به مدینه و مسجدالنبی بیایم و عبادت کنم.
پیامبر(ص) او را نزدیک خود خوانده و در گوش او چیزی فرمودند و او از آن زمان به بعد، هر سال شب بیست و سوم رمضان به مدینه می‌آمد و سراسر شب در مسجد النبی عبادت می‌کرد و صبح می‌رفت (من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 161* بحارالانوار، ج 97، ص 9 و 10).
پس از این گفت و گو و مشاهده رفتار عبدا... انیس انصاری در شب بیست و سوم، این شب «شب جهنی» نامیده شد و لیله الجهنی نامی برای شب قدر گردید، به گونه‌ای که اصحاب امامان از زمان شب جهنی می‌پرسیده‌اند.
ابوبصیر گفته است، از امام صادق(ع) پرسیدم: جانم فدای شما! شب بیست و سوم لیله الجهنی است؟ امام پاسخ دادند: «این گونه گفته می‌شود!» (بحار الانوار،ج 97، ص 3).
امام صادق(ع) فرموده‌اند: «شب بیست و سوم از ماه رمضان، شب جهنی است که در آن بر اساس حکمت الهی هر امری تدبیر و جدا می‌گردد و در آن بلاها و مرگها و عمرها و روزی‌ها و قضاهای الهی و تمام آنچه خداوند تا چنان شبی در سال آینده پدید می‌آورد، ثبت می‌شود.
پس خوشا به حال بنده‌ای که این شب را با رکوع و سجود احیا دارد.
(بحار الانوار، ج 97، ص 4 و 5).
نظریه علمای شیعه
گروهی از دانشمندان شیعه تصریح کرده‌اند که شب بیست و سوم، شب قدر است. مرحوم شیخ صدوق ادعای اجماع مشایخ شیعه را نموده و نوشته است: «مشایخ ما رضی‌ا... عنهم اتفاق دارند بر اینکه شب قدر شب بیست و سوم ماه رمضان است.» (الخصال؛ ج 2، ص 519).
علامه مجلسی همین ادعای اتفاق مشایخ را نقل کرده و پذیرفته است (بحارالانوار، ج 97، ص 16).
حاج شیخ عباس قمی نیز در مفاتیح الجنان در اعمال شب بیست و سوم می‌گوید: از احادیث بسیار مستفاد می‌شود که شب قدر همین است و این شب جهنی است و در این شب جمیع امور بر وفق حکمت مقدر می‌گردد.
بنابراین نباید از شب بیست و سوم غفلت کرد. احیای این شب به امید درک شب قدر در میان این سه شب، مهمتر است. ان شاءا...