دانا گزارش می دهد؛
بحران در سایه دود؛ افزایش نگران‌کننده مصرف سیگار در میان دختران نوجوان
مصرف سیگار میان دختران نوجوان ایرانی به شکلی هشداردهنده در حال افزایش است، در سایه فشارهای اجتماعی، تاثیر سلبریتی‌ها و فضای مجازی، نوجوانان به مسیری می‌روند که پیامدهای تلخی برای آینده‌شان به همراه دارد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ مصرف سیگار در میان دختران نوجوان و جوان ایرانی در سال‌های اخیر به طور چشمگیری افزایش یافته است، در محله‌ها، خیابان‌ها و مکان‌های عمومی، به‌طور فزاینده‌ای دخترانی را می‌بینیم که با سیگار در دست، مشغول صحبت و گاهی تنها نشسته‌اند. این پدیده تغییرات قابل‌توجهی در هنجارهای اجتماعی و فرهنگی ایجاد کرده و چالش‌های جدیدی برای سلامت عمومی و اجتماعی به همراه آورده است.
سارا دختری 16 ساله، از تجربیات خود می‌گوید: من وقتی 14 سالم بود به خاطر فشار دوستانم شروع به سیگار کشیدن کردم. اولش فقط برای هیجان بود و برای اینکه در گروه دوستی جا بیفتم، اما خیلی زود به عادت تبدیل شد. همیشه دلایل زیادی برای ترک داشتم، ولی هر بار که استرس و اضطراب سراغم می‌آمد، به سیگار پناه می‌بردم. الان که می‌بینم مصرف سیگار چقدر بهم آسیب زده، خیلی پشیمونم و در تلاش برای ترک هستم.
این تجربه، نمونه‌ای از واقعیت‌های تلخی است که بسیاری از دختران جوان با آن مواجه‌اند و نیاز به راهنمایی و حمایتی اساسی دارند.
در واقع یکی از عوامل اصلی که در افزایش مصرف سیگار در میان دختران نوجوان تأثیرگذار است، فشار همسالان است. در این سنین، بسیاری از نوجوانان تمایل دارند تا با همسالان خود همگام شوند و مورد پذیرش گروه قرار گیرند. سیگار کشیدن می‌تواند به عنوان یک ابزار برای نشان دادن تعلق به گروه یا حتی نوعی نمایش «بزرگسالی» و «استقلال» در نظر گرفته شود؛ بسیاری از نوجوانان به دلیل ضعف در مهارت‌های اجتماعی و ناتوانی در «نه گفتن» به این فشارها تسلیم می‌شوند.
رسانه‌های اجتماعی و فضای مجازی نیز در ایجاد تصاویری جذاب از سیگار کشیدن نقش مهمی ایفا می‌کنند؛ نوجوانان به ویژه دختران، تحت تأثیر شخصیت‌های مشهور، سریال‌ها و فیلم‌هایی قرار می‌گیرند که سیگار کشیدن را به عنوان نمادی از آزادی، جذابیت و قدرت فردی به تصویر می‌کشند. تبلیغات غیرمستقیم در رسانه‌ها و همچنین تأثیرات فرهنگی حاصل از محتواهای وارداتی، نوجوانان را به سمت رفتارهای ناسالم مانند سیگار کشیدن سوق می‌دهد.
همچنین بسیاری از دختران نوجوان با اضطراب، استرس و مشکلات روانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ مصرف سیگار برای برخی از آن‌ها به عنوان یک راه‌حل فوری برای کاهش استرس تلقی می‌شود. با توجه به تغییرات فیزیولوژیکی و روانی که در این دوره از زندگی رخ می‌دهد، دختران ممکن است به سمت مواد دخانیاتی کشیده شوند تا با احساسات منفی خود مقابله کنند.
در این میان نکته‌ای که کمتر به آن پرداخته شده، تأثیر اختلافات طبقاتی و تغییرات اجتماعی بر الگوهای مصرف سیگار در میان دختران است. در دهک‌های اقتصادی پایین‌تر، مصرف سیگار ممکن است به عنوان راهی برای فرار از مشکلات روزمره دیده شود؛ در این خانواده‌ها، فشارهای اقتصادی و اجتماعی ممکن است منجر به مصرف سیگار به عنوان یک مکانیزم مقابله با مشکلات شود؛ در مقابل، در دهک‌های اقتصادی بالاتر، سیگار کشیدن می‌تواند به عنوان نمادی از استقلال و تمرد در برابر هنجارهای اجتماعی تلقی شود. برای بسیاری از دختران نوجوان، سیگار کشیدن نه فقط یک رفتار فردی، بلکه یک بیانیه اجتماعی است که آن‌ها را از دیگران متمایز می‌کند.
با گسترش مدرنیزاسیون و تغییرات سریع فرهنگی در جوامع شهری، دختران نوجوان با دوگانگی‌های فرهنگی مواجه می‌شوند. از یک سو، آن‌ها تحت فشار سنت‌های خانوادگی قرار دارند و از سوی دیگر، تحت تأثیر مدرنیته و مظاهر آزادی فردی قرار می‌گیرند. این تضادهای فرهنگی می‌تواند منجر به افزایش تمایل به سیگار کشیدن به عنوان یک رفتار مدرن و نمادین از آزادی شود.
خانواده‌ها و نقش آن‌ها در پیشگیری
خانواده‌ها به عنوان اولین محیط تربیتی برای فرزندان، نقش بسیار مهمی در جلوگیری از مصرف سیگار دارند. بسیاری از والدین ممکن است از تاثیرات منفی سیگار کشیدن بر سلامت فرزندان خود آگاه نباشند یا نتوانند به درستی با آن مقابله کنند. آموزش مهارت‌های اجتماعی به نوجوانان و تقویت مهارت‌های تصمیم‌گیری در خانواده‌ها از جمله اقدامات مهمی است که می‌تواند به جلوگیری از افزایش مصرف سیگار کمک کند. همچنین، خانواده‌ها باید درک کنند که مصرف سیگار توسط نوجوانان ممکن است نشانه‌ای از مشکلات روانی یا اضطراب آن‌ها باشد و به جای برخوردهای تند، به دنبال راه‌حل‌های حمایتی و مشاوره‌ای باشند.
نقش مدارس و آموزش‌های اجتماعی
مدارس نیز در ایجاد و تقویت رفتارهای سالم در میان نوجوانان نقش مهمی دارند. آموزش درباره مضرات سیگار کشیدن و تقویت مهارت‌های اجتماعی مانند توانایی «نه گفتن» به فشارهای محیطی باید جزو اولویت‌های نظام آموزشی باشد. نوجوانان باید یاد بگیرند که چگونه با فشار همسالان مقابله کنند و مهارت‌های تصمیم‌گیری منطقی را تقویت کنند. برنامه‌های آموزشی و کارگاه‌های روانشناسی در مدارس می‌تواند به کاهش مصرف سیگار در میان دختران کمک کند.
به گزارش دانا؛ با توجه به روند نگران‌کننده افزایش مصرف سیگار در میان دختران نوجوان، ضروری است که یک رویکرد جامع و هماهنگ برای مقابله با این مشکل اتخاذ شود. این رویکرد باید شامل آموزش در مدارس، حمایت‌های روانی و اجتماعی، تقویت مهارت‌های اجتماعی و تصمیم‌گیری، کنترل تبلیغات دخانیات و توجه به نیازهای خاص هر دهک اجتماعی باشد. فقط با ترکیب این اقدامات می‌توان امیدوار بود که روند مصرف سیگار در میان دختران نوجوان متوقف شود و سلامت جسمی و روانی آن‌ها بهبود یابد.
پیشنهادات برای مقابله:
آموزش مهارت‌های اجتماعی در مدارس: تقویت مهارت‌های «نه گفتن» و مقابله با فشار همسالان.
توسعه خدمات مشاوره‌ای و روانشناختی در مدارس: فراهم کردن دسترسی به مشاوران برای کمک به نوجوانان در مدیریت اضطراب و استرس.
حمایت خانواده‌ها: برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای والدین در جهت آگاه‌سازی از علل و پیامدهای مصرف سیگار.
کنترل تبلیغات و محتوای رسانه‌ای: نظارت بر محتوای رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی که به ترویج مصرف سیگار می‌پردازند.
ایجاد فرصت‌های تفریحی سالم: فراهم کردن فرصت‌های ورزشی و تفریحی برای نوجوانان تا از زمان‌های فراغت خود به‌درستی استفاده کنند.
ارسال دیدگاه