علم در قرآن؛ هر چه بیشتر می‌دانی، بیشتر احساس نیاز می‌کنی!
براساس تعالیم قرآن ورود به وادی علم به این معناست که همواره افق‌های بیشتری پیش روی فرد گسترده می‌شود و به این تعبیر علم در قرآن مساوی با احساس نیاز بیشتر است.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ برای علم‌اندوزی نمی‌توان حدود و ثغوری در نظر گرفت. براساس تعالیم قرآن ورود به وادی علم به این معناست که همواره افق‌های بیشتری پیش روی فرد گسترده می‌شود و به این تعبیر علم در قرآن مساوی با احساس نیاز بیشتر است.
دنیا صحنه بروز بسیاری از حوادث است که باید بخش اعظم آن را مشیت الهی به حساب آورد؛ مصایبی که انسان‌ها باید در مواجهه با آنها شکیبایی اختیار کنند و بروز اینها فرصتی برای استغفار است و انسان باید در قبال صحنه‌هایی اینچنین که از جمله ابتلائات دنیوی است، لب به استغفار باز کرده و همواره از درگاه الهی طلب آمرزش داشته باشد.
ایام ماه ذی‌القعده به واسطه اعیادی که در آن قرار دارد از اجر زیادی در میان مؤمنان و به ویژه شیعیان برخوردار است، اما واقعه دیگری نیز منتسب به این ایام است که به آن اهمیتی فرامذهبی می‌دهد. سی روز ماه ذی‌القعده و ۱۰ روز ابتدایی ماه ذی‌الحجه به چله کلیمیه معروف است؛ چهل روزی که حضرت موسی(ع) در وادی کوه طور به راز و نیاز و هم صحبتی با خداوند مشغول بوده است و از این نظر این ایام بسیار پرارزش است.
برای مؤمنان مسلمان ویژه این ایام اعمال و بجا آوردن مناسک و کارهایی توصیه شده است که می‌توان برای آگاهی از آنها و انجامشان به منابع مختلفی مراجعه کرد. از جمله مهمترین این منابع کتاب «المراقبات» میرزاجوادآقا ملکی‌تبریزی است که در شأن و مرتبت این ایام در آن مواردی شرح داده شده است.
خداوند آغاز دعوت مردم به دین و رسالت پیامبر(ص) را با فعل امر «اقرأ» آغاز کرده است و مراد قرآن، خوانشی ظاهری و سطحی نیست، بلکه ادبیات عرب این واژه را زمانی به کار می‌برد که خوانش فرد توأم با تدبر و تفکر باشد.
عرصه علم و علم‌آموزی برای افراد در عین حالی که ستوده و مورد تأکید است، اما آفت‌هایی نیز به دنبال دارد، چرا که انسان به هر میزان که در وادی علم وارد شود؛ بنا به اقتضائات و البته ظرفیت وجودی خود، سطح و کیفیتی از آن را در اختیار می‌گیرد و البته نکته اینجاست که با تجهیز به سلاح علم؛ آن هم به هر میزان ولو اندک و ناچیز، از آن به بعد دیگر احساس بی‌نیازی می‌کند و درست اینجاست که انحراف انسان آغاز می‌شود.
خداوند در آیه پنجم این سوره اشاره به این نکته دارد که آنچه انسان از آن آگاهی نداشته را به او آموخته است و بلافاصله در آیه بعدی، موضع انسان را در برابر این موهبتی که نسبت به او ارزانی داشته، متذکر می‌شود و آن هم اشاره به این نکته است که به هر حال او طاغی است و طغیان می‌کند. در زندگی روزمره اغلب شاهد این پدیده هستیم که اطرافیان یا حتی خود ما با دارا بودن میزان حتی ناچیز از آگاهی یا علم در موضعی متوقف شده و دیگر حاضر به دریافت علم بیشتری نیستیم و اتفاقاً به همان میزان آگاهی و علمی که در اختیار داریم، تفاخر و تفرعنی داریم و این درست همان نکته‌ای است که قرآن نسبت به آن موضعی منفی دارد.
در مَثَلی عامیانه گفته می‌شود که در مورد هر چیزی دارا بودن میزان کم آن، بهتر از نداشتنش است، اما باید گفت در مورد علم این مسئله چندان مصداقی ندارد؛ میزان علم‌اندوزی اتفاقاً به میزان ظرفیت انسان‌ها بستگی دارد که اغلب به جهت برخورداری از حد متوسط و رو به کم آن، زمینه رسیدن به کمال و سعادت را فراهم نکرده و به جهت همان ناآگاهی و عدم کاربرد آن در جهاتی مثبت و انسانی، سختی‌هایی را متوجه خود و اطرافیان می‌کند.
از نظر قرآن و بینش قرآنی ورود فرد به وادی علم‌اندوزی باید همواره در او احساس نیاز بیشتر را برانگیخته سازد. او باید در خود افق‌های دست‌نیافتنی علم را تصور کند و هر اندازه که در آن پیش می‌رود، عطش و ولع به آموختن و علم باید در او بیشتر شود و در یک کلام علم در قرآن مساوی با احساس نیاز است.
انسانی که به جهت دارا بودن میزانی از علم و آگاهی، به خود این جرئت و جسارت را می‌دهد که تنها به اجتهاد خود بسنده کند، نتیجه‌اش این می‌شود که مبتلا به گمان‌هایی نادرست شود، همچنانکه در ادامه این سوره بیان می شود که حتی نسبت به فرد نمازگزار نیز اظهارنظر کرده و گمان‌های بد می‌کند در حالی که نمی‌داند که او در مسیر هدایت خداوند قرار گرفته است و به نوعی سوء‌ظن او به سبب فخرفروشی که نسبت علم خود دارد از اراده خداوند پیشی گرفته و حتی خود را بالاتر از آفریدگار می‌داند.
ارسال دیدگاه