به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در یک اقدام مناقشه برانگیز "فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای" به نام جمهوری آذربایجان در فهرست میراث ناملموس بشری ثبت کرد. رشته ای که البته پیش از این به نام ایران ثبت شده بود اما در غفلت و بی اعتنایی ایران، آذربایجانی ها این رشته را به نام خود سند زدند.
این اتفاق در حالی رخ داده که 12 سال پیش فدراسیون وقت ورزش زورخانه ای این رشته در یونسکو به ثبت رسانده بود اما در سالهای اخیر روسای فدراسیون به این دستاورد مهم بی اعتنایی کردند تا سرانجام آذربایجان از این غفلت تاریخی استفاده کرده و این میراث گرانبها را به نام خود سند بزند. این در حالیست که این رشته، در آذربایجان هیچ خاستگاهی ندارد و حتی یک گود زورخانه در این کشور وجود ندارد!
ایران پرونده ورزش‌های باستانی و زورخانه‌ای را در ۲۵ آبان‌ماه سال ۱۳۸۹ درحالی در یونسکو به نام خود ثبت کرد که به گفته رئیس وقت فدراسیون ورزش‌های پهلوانی و زورخانه‌ای، برای تهیه و ثبت جهانی این میراث ناملموس حدود ۴ سال تلاش بی‌وقفه وجود داشت. جمهوری آذربایجان به جای آن‌که به این پرونده بپیوندد، پرونده‌ای مجزا به یونسکو ارایه کرد تا «فرهنگ پهلوانی» را به نام خود ثبت کند.
این در حالیست که در آذربایجان رشته ورزش زورخانه ای به هیچ عنوان شناخته شده نیست و در فرهنگ عمومی این کشور جایگاهی ندارد در حالیکه این رشته، نخستین رشته ورزشی در ایران بوده که ریشه در فرهنگ و سنت ایرانی دارد اما آذربایجانی ها 4 نوامبر 2021 با سندسازی درخواست ثبت این رشته به عنوان میراث فرهنگی این کشور کرده و در غفلت و بی اعتنایی ایران نیز این رشته به نام آنها مصادره و ثبت شد.
با توجه به برخورداری کشورمان از ظرفیت‌های بسیار غنی در بحث فرهنگ پهلوانی و زورخانه‌ای، این ثبت توسط یونسکو واکنش‌های منفی بسیاری از کارشناسان فرهنگی و ورزشی ایران را علیه این سازمان جهانی و دولت آذربایجان برانگیخت؛ تا جایی که این ثبت به عنوان یک سرقت ناملموس فرهنگی نامیده شده است.
سیاست یک بام و دو هوای یونسکو
ثبت فرهنگ پهلوانی بازی‌های سنتی زورخانه‌ای، ورزش و کشتی به نام جمهوری آذربایجان در حالی صورت گرفته که در سال ۲۰۱۰، «ورزش‌های باستانی و زورخانه‌ای» به نام کشورمان در کمیته بین‌الدولی پاسداری از میراث ناملموس یونسکو به ثبت جهانی رسیده بود و تکرار این امر، شبهات و واکنش‌های زیادی را برانگیخته است.
با این حال که آذربایجانی‌ها تا چند سال پیش اصلاً فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای نداشته‌اند، فقط برای به ثبت جهانی رساندن این ورزشی بومی ایرانی با تأسیس فدراسیونی به این نام موافقت کرده‌اند و ظرف مدتی کوتاه هم توانسته‌اند با وجود ثبت سال ۲۰۱۰ به نام ایران، همان ورزش را به نامی دیگر به کام خود به ثبت برسانند.
سیاست دوگانه و عجیب سازمان جهانی یونسکو هم در این رابطه چندان شفاف نیست؛ در شرایطی که ماهیت ورزش باستانی به نام ایران حدود ۱۲ سال پیش به ثبت رسمی و جهانی رسیده، باز هم عیناً همان فرهنگ ناملموس با نامی دیگر و با عقبه‌ای به مراتب خردتر و لاغرتر از ورزش بومی و ملی ایران به رسمیت شناخته شده است.
نکته جالب در جمهوری آذربایجان اما این‌جاست که این کشور در حالی به عنوان یک کشور مدعی در بحث ورزش زورخانه‌ای به تأیید یونسکو رسیده که حتی یک زورخانه هم در این کشور نیست و همان معدود ورزشکارانی که در این رشته فعالیت می‌کنند، در واقع باستانی‌کارانی هستند که در ایران یا تحت نظر اساتید ایرانی مورد آموزش قرار گرفته‌اند.
سرقت پیش چشم نمایندگان میراث فرهنگی
در عین ناباوری در همان جلسه‌ای که این اتفاق عجیب رخ داده، علاوه بر سفیر ایران در یونسکو، قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و معاون میراث فرهنگی به همراه مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی در مراکش حضور داشتند و این انتقاد جدی اکنون مطرح شده که چرا وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و نمایندگان آن موضع جدی نسبت به اقدام جمهوری آذربایجان نداشته‌اند؟
در کنار نقد به سیاست‌های عجیب یونسکو، مهمترین نقد به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به عنوان متولی و رابط یونسکو در کشورمان وارد خواهد بود؛ چرا که نماینده این وزارت در نشست مراکش اصلاً واکنشی به این تحریف تاریخی نشان نداده و وزیر این وزارت‌خانه هم برخلاف همیشه که در توئیتر به اکثر مسائل واکنش‌هایی عامه‌پسند نشان می‌داد، تاکنون هیچ اظهارنظری نداشته است.
دو فدراسیون تماشاگر!
در کنار این وزارت‌خانه البته باید نگاهی منتقدانه به فدراسیون‌های ملی و بین‌المللی ورزش‌های زورخانه‌ای و کشتی پهلوانی داشت. ۲ فدراسیون پرطمطراق با ۲ رئیس ایرانی باسابقه که علی‌رغم ثبت این پرونده تحریف تاریخی در سایت رسمی یونسکو پیش از اجلاس مراکش، هیچ واکنشی نداشته و یا شاید حتی اصلا اطلاعی از این امر نداشته‌اند.
این ورزش در حالی به نام آذربایجان در یونسکو ثبت شده که در ایران دو فدراسیون ملی و بین المللی وجود دارد که بودجه ای هنگفت را سالانه دریافت می کند اما با بی تفاوتی نتوانست که این رشته اصیل ایرانی را به نام ایران حفظ کند.
در شرایطی که مسابقات کشتی پهلوانی همه‌ساله برای تعیین پهلوان‌باشی کشور طبق روال خود برگزار شده و هم‌چنین کمیته‌هایی برای احیای فرهنگ اصیل زورخانه‌ای با تخصیص بودجه‌هایی قابل توجه از سوی نهادهای ورزشی تشکیل شده، باز هم شاهد این هستیم که بی‌مبالاتی و بی‌خیالی عجیبی از سوی متولیان این رشته صورت گرفته است.
در ایران علاوه بر فدراسیون ملی ورزش زورخانه ای و کشتی پهلوانی، از دو دهه پیش محسن مهرعلیزاده رئیس اسبق سازمان تربیت بدنی اقدام به تاسیس فدراسیون بین المللی زورخانه ای کرده و خود رئیس مادام العمر آن محسوب می شود و سالانه بودجه قابل توجهی دریافت می کند. فدراسیونی که خروجی و عملکرد آن هیچگاه مشخص نبوده و در مهمترین رسالت خود که حفظ این رشته به عنوان میراث معنوی و فرهنگی ایران بوده نیز ناکام مانده!
فدراسیون بین‌المللی ورزش‌های زورخانه‌ای با ریاست ابدی مهرعلیزاده در سال 1383 با حضور نمایندگان بیش از 21 کشور جهان در تهران تأسیس و رسماً آغاز به کار کرده و متولیان این فدراسیون مدعی هستند که در حال حاضر فدراسیون جهانی دارای 57 عضو از 5 قاره جهان است اما جالب است که ورزش زورخانه ای به نام آذربایجان ثبت جهانی می شود!
این فدراسیون به اصطلاح بین المللی به جز برگزاری چند دوره مسابقه تشریفاتی و بی خاصیت که تنها کارکردش پر کردن تقویم فدراسیون و البته حیف و میل بودجه بوده هیچ دستاوردی نداشته. کاش مهرعلیزاده توضیح بدهد که چطور و چگونه در حالی که او ادعای ریاست این دستگاه عریض و طویل را دارد این رشته به نام کشور دیگری ثبت شده.
به طور حتم در کنار وزارت‌خانه متبوع و حتی وزارت ورزش و جوانان؛ فدراسیون‌های تابعه هم در این اقدام مقصر بوده‌اند و در صورتی که نماینده ایران به جز بیانیه دادن در این رابطه واکنش منجر به نتیجه‌ای نشان ندهد، یکی از مهمترین نمادهای ایرانی مانند آن چه بر سر چوگان آمد، از دست‌مان به راحتی خواهد رفت و به دستان ناامن نامادری‌ها سپرده خواهد شد.
کلهر: از مسئولین میراث فرهنگی بپرسید چرا این اتفاق افتاد
سینا کلهر معاونت فرهنگی و توسعه ورزش همگانی در واکنش به ثبت فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای به نام آذربایجان گفت: سال ۲۰۱۰ ورزش زورخانه‌ای به نام ایران، با اسم آیین ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای در یونسکو ثبت شد، بنابراین کاری که باید از طرف ما انجام می‌شده صورت گرفته و این طور نبوده که هیچ اتفاقی نیفتاده باشد. در مرحله اخیری که آذربایجان تقاضا کرده فدراسیون ورزش پهلوانی تقریبا دو ماه پیش به صورت مکرر این موضوع را به دو بخش مدیرکل ثبت آثار ملی وزارت میراث فرهنگی و گردشگری و همانطور به نمایندگان ایران در یونسکو اطلاع داده شده است.
معاونت فرهنگی و توسعه ورزش همگانی تأکید کرد: ضمن اینکه مسئول اصلی ثبت آثار ملی برعهده اداره کل ثبت آثار ملی وزارت خانه میراث فرهنگی و گردشگری است. فدراسیون پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای هم به دوستان اطلاع دادند که این ورزش قبلا به نام ایران ثبت شده و باید از این اتفاق جلوگیری شود. چند بار هم با مدیرکل ثبت آثار ملی که اتفاقا در اجلاس مراکش هم حضور داشته صحبت کردند و تقاضا دادند این موضوع را پیگیری کنند. الان کاری که دوستان رسانه‌ای باید انجام دهند این است که از مسئولان میراث فرهنگی سوال بپرسند علی‌رغم رایزنی‌هایی که صورت گرفته استدلال یونسکو برای ثبت این ورزش به نام آذربایجان چه بوده؛ چرا که قبلا این به نام ایران ثبت شده است.
وی گفت: موضوعی که در مرحله اول به ما اطلاع دادند، این است که امکان ثبت یک رویداد به نام چند کشور وجود دارد و گویا در مورد نوروز و چوگان هم این اتفاق رخ داده و برای چند کشور ثبت می‌شود و مشکلی ایجاد نمی‌کند، البته ما همین موضوع را در حال پیگیری هستیم که آیا فقط در مورد میراث فرهنگی ماست که امکان ثبت آن برای چند کشور اتفاق می‌افتاد یا کشورهای دیگر هم چنین شرایطی دارند و نمونه‌هایی هم موجود است. این بحث در حال پیگیری است.
کلهر در واکنش به اینکه پیشنهاد آذربایجان در جلسه یونسکو مطرح و تصویب شده، ولی هنوز ابلاغ نشده، عنوان کرد: وقتی یونسکو در صفحه‌اش تبریک می‌گوید یعنی مصوبه‌اش به تصویب رسیده. فدراسیون ورزش زورخانه‌ای ما در جریان این موضوع بود و مکررا و مفصل آن را پیگیری می‌کرد بخشی که مربوط به کار ماست همین بود که ایجاد حساسیت کنیم و یادآوری و پیگیری کنیم. الان اتفاقات افتاده و به نظرم دوستانی که در اداره کل ثبت آثار ملی هستند بهتر می‌توانند در مورد این اتفاق پاسخگو باشند، آنها در اجلاس مراکش حضور داشتند و در جریان امور هستند و خیلی راحت می‌توانند پاسخ بدهند؛ ما هنوز موفق نشدیم با آنها مذاکره کنیم.
واکنش میراث فرهنگی: ازبکستان هم می‌تواند ورزش زورخانه ای را ثبت کند!
مصطفی پورعلی مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی تاکید کرد ادعا درباره ثبت مجدد جایگاه آیین پهلوانی و زورخانه‌ای توسط کشور دیگر صحیح نیست.
مصطفی پورعلی، مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث‌فرهنگی درباره ثبت آیین پهلوانی و زورخانه‌ای توسط جمهوری آذربایجان در یونسکو اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران، آیین پهلوانی و زورخانه‌ای را به‌طور رسمی در سال ۱۳۸۹ (سال ٢٠١٠) در فهرست میراث فرهنگى ناملموس جهانى یونسکو ثبت کرده است. کشتی پهلوانی در ایران هم انواعی دارد، مثلا کشتی چوخه، کشتی مازندرانی، کشتی گیله مردی و... . به‌دلیل محدودیت‌های یونسکو در سهمیه بندی هر کشور برای ثبت‌های سالانه جهانی، مناسب این است که همه این موارد در یک پرونده با عنوان جامع ثبت شوند که بحمدالله ایران این اقدام مهم را ١٢ سال پیش انجام داده است.
وی ادامه داد: اینکه جمهوری آذربایجان پرونده‌ای قریب به عنوان و موضوع پرونده ایران را ثبت نموده، از منظر کنوانسیون یونسکو در حوزه میراث فرهنگی ناملموس نه تنها خللی به پرونده ایران وارد نمی‌کند بلکه بر ترویج بیشتر این عنصر فرهنگى ناملموس تاکید دارد.
پورعلی تاکید کرد: پرونده آذربایجان ملی است. طبق ضوابط یونسکو هر کشوری می تواند عناصر فرهنگى ناملموس خود را ثبت نماید و این تعارضی با عناصر دیگر کشورها ندارد. کشتی پهلوانی و آیین‌های زورخانه‌ای که فدراسیون بین‌المللی آن هم در تهران مستقر است، در گستره کشورهای کثیری ظهور و بروز دارد. این جای افتخار است که یک داشته فرهنگى ایران در چنین گستره‌ای زنده است. برای مثال ازبکستان هم می‌تواند در سال آتی چنین کاری را انجام دهد. بهرحال این کشورها همه دارای کشتی و آیین های پهلوانی هستند.
وی با بیان اینکه باید تاکید شود که میراث ناملموس زنده است و متعلق به همه مردمی است که از آن استفاده می‌کنند، ثبت یک عنصر در فهرست میراث جهانی ناملموس برای هیچ کشوری ایجاد مالکیت نمی‌کند، پس آذربایجان با ثبت فرهنگ پهلوانی مالک آن عنصر نخواهد شد، اظهار داشت: از منظر یونسکو در حوزه ثبت میراث ناملموس جهانی خاستگاه اهمیتی ندارد. اثبات اینکه یک عنصر در ابتدا در کدام کشور خلق و بعدها به کشور دیگری منتقل شده، از دید یونسکو هیچ حقوق و امتیازی برای کشور مبدا ندارد. چون میراث ناملموس توسط حاملان و مجریان به هر نقطه دنیا حرکت می‌کند و همه کشورها می توانند میراث ناملموسی که در کشورشان زنده است را ثبت کنند.
پورعلی در پایان گفت: کشورها می‌توانند میراث ناملموس‌شان را هم به‌صورت مستقل و هم به‌صورت مشترک ثبت کنند. هرچند که یونسکو کشورها رو به تدوین پرونده مشترک تشویق می کند. ولی الزامی وجود ندارد که برای مثال آذربایجان به پرونده ایران ملحق شود.
باران‌چشمه: از یک ماه قبل نامه رسمی به وزارت میراث فرهنگی زدیم
مهرعلی باران چشمه رئیس فدراسیون زورخانه‌ای و کشتی پهلوانی درباره ثبت فدراسیون ورزش زورخانه‌ای و آیین پهلوانی به نام آذربایجان در یونسکو به دلیل عدم پرداخت حق عضویت در یونسکو گفت: من از این موضوع اطلاعی ندارم، اما فکر نمی‌کنم چنین چیزی درست باشد چرا که اگر ایران حق عضویتش را در یونسکو پرداخت نمی‌کرد در همین اجلاس مراکش چهار اثر ایران در فهرست میراث معنوی و ناملموس ایران ثبت نمی‌شد. ضمن اینکه در همین اجلاس مراکش معاون و قائم مقام وزارت‌خانه میراث فرهنگی حضور داشتند؛ بنابراین احتمال این خیلی ضعیف است که به خاطر عدم پرداخت حق عضو ورزش زورخانه‌ای به نام آذربایجان ثبت شد.
وی گفت: ضمن اینکه در سال ۸۹ طبق درخواست جمهوری اسلامی، در فهرست میراث معنوی یونسکو آیین‌های فرهنگ پهلوانی و زورخانه‌ای به نام ایران در یونسکو ثبت شده است. در اجلاس مراکش که هفته گذشته برگزار شد، آذربایجان که قبلا در زمان قاجار در قلمرو ایران بوده پیشنهاد داده که فرهنگ ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای به نام آنها ثبت شود که تصویب هم شد.
باران چشمه با بیان اینکه این موضوع را از مدت‌ها قبل اعلام کرده بودند، گفت: متأسفانه برخی می‌گویند وزارت ورزش یا فدراسیون زورخانه‌ای خواب است، در حالی که ما از مدت‌ها قبل این هشدار را داده بودیم، اما مگر وزارت ورزش یا فدراسیون زورخانه‌ای در یونسکو نماینده دارند که ما خواب باشیم یا بیدار؟! ما بار‌ها به صورت شفاهی و کتبی این موضوع را عنوان کردیم؛ حتی گفتیم آذربایجان باید ورزش زورخانه‌ای را حذف کند، اما متأسفانه این اتفاق رخ نداد.
رئیس فدراسیون زورخانه‌ای اظهار داشت: به هر حال آذربایجان در زمان قاجار جزء قلمرو ایران بوده و این ورزش در آنجا هم انجام می‌شده؛ آنها هم اسنادی نشان دادند که مردم کشورشان به این ورزش علاقه دارند و در آنجا هم این ورزش انجام می‌شده. البته آذربایجان یک گود زورخانه دارد و در ایران ۹۰۰ گود زورخانه‌ای داریم و اصلا این دو کشور در ورزش زورخانه‌ای با یکدیگر قابل مقایسه نیستند. اما به هر حال آنها توانستند این ورزش را به نام ملی خودشان ثبت کنند.
باران چشمه عنوان کرد: از اتفاقی که افتاده بسیار ناراحت هستم؛ البته که ما را مورد انتقاد قرار می‌دهند و از همان اول که من به فدراسیون زورخانه‌ای آمدم بنای مخالفت گذاشتند، در صورتی که مسئولیت اصلی این کار برعهده وزارت‌خانه میراث فرهنگی است؛ با این حال باید تلاش کنیم و اجازه ندهیم این یونسکو این ابلاغیه را برای کشور آذربایجان صادر کند؛ من امید دارم که این کار شدنی باشد. ولی بحث حق عضویت در یونسکو بعید می‌دانم که درست باشد چرا که برخی مراسم ما مثل همین عید نوروز در فهرست میراث ناملموس یونسکو ثبت شد.
وی در پاسخ به این سوال که معاون وزیر ورزش گفته وقتی یونسکو تبریک گفته دیگر نمی‌توان کاری کرد، اظهارداشت: من این طور فکر نمی‌کنم. به هر حال از زمان تصویب تا ابلاغ چندماه می‌گذرد و می‌توان در این مدت زمان کاری از پیش برد. ما از یک ماه قبل نامه رسمی به وزارت میراث فرهنگی زدیم و کاملاً آنها در جریان بودند. حتی الان هم به وزیر ورزش و جوانان نامه زدیم و سجادی هم به وزارت امور خارجه و میراث فرهنگی نامه زده؛ این مصوبه هنوز در یونسکو ابلاغ نشده و امیدواریم بتوانیم با این پیگیری‌ها کاری از پیش ببریم.
ملکی: از سکوت نمایندگان وزارت میراث فرهنگی در اجلاس یونسکو متاسف شدیم
مسعود ملکی دبیر فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای و کشتی پهلوانی پیرامون سیاست فدراسیون برای مقابله با ثبت فرهنگ پهلوانی به اسم جمهوری آذربایجان در یونسکو اظهار داشت: انتظاری که از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی داریم این است که با توجه به کرسی‌ای که در سازمان جهانی یونسکو دارند، تمام تلاش خود را برای وتوی تحرکات اخیر آذربایجانی‌ها انجام بدهند اما ما خودمان هم قرار نیست بی‌کار بنشینیم و دست روی دست بگذاریم. البته ای کاش که اخبار در این رابطه شفافیت داشت و همه حقایق به درستی بیان می‌شدند.
وی در ادامه بیان داشت: فرهنگ پهلوانی توسط یونسکو به ثبت ملی در کشور آذربایجان رسیده و ما در سال ۲۰۱۰ کشتی پهلوانی و ورزش‌های زورخانه‌ای را به ثبت جهانی رسانده بودیم. بالاخره آنها هم مستنداتی ارائه کرده‌اند و نشان داده‌اند که از ۱۵۰ سال پیش زورخانه داشته‌اند. در این بین فقط فدراسیون و وزارت ورزش و جوانان مورد هجمه قرار گرفتند و افکار عمومی مردم ایران در این شرایط سخت جریحه‌دار شد.
ملکی درباره راه‌کارهای مقابله با این اتفاق عنوان داشت: ما در اجلاس اخیر مراکش کسی را نداشتیم اما پس از این اتفاق، به همراه معاونت فرهنگی وزارت ورزش و جوانان و ظرفیت‌های مجلس شورای اسلامی، کارگروهی تشکیل داده‌ایم و به دنبال احقاق حق ملی ایران هستیم. باعث تأسف و ناراحتی ماست که افرادی که از وزارت میراث در آن اجلاس حضور داشتند، حتی یک واکنش کوچک هم نشان نداده و هیچ چیزی نگفته‌اند.
او در این رابطه تأکید داشت: ما به محض اطلاع از تحرکات آذربایجان، نامه‌های مکرر و تماس‌های پی‌درپی با وزارت میراث در این باره برقرار کردیم و درخواست پیگیری دادیم اما اتفاقی نیفتاد. در ضمن ۲ ماه فرصت داریم و در پی آن هستیم که اعتراض رسمی‌مان را به یونسکو برسانیم تا از رسمی شدن آن جلوگیری شود. در این بین فقط برخی دایه مهربان‌تر از مادر شده‌اند و کسانی که پیش از این در فدراسیون بوده‌اند، حالاآتش‌بیار معرکه هستند.
دبیر فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای و کشتی پهلوانی تصریح داشت: ما بالغ بر ۶۰ هزار نفر ورزشکار باستانی داریم، ۹۰۰ زورخانه داریم و بالغ بر ۱۰۰۰ مرشد داریم. الان همه جامعه ایران این ورزش ملی و بومی دغدغه‌شان شده و این باعث مسرت ما هم هست. ما اهمیت و تعصب نسبت به این رشته داریم و مردم ایران در این چند روز هم نشان داده‌اند که حس مشترکی به ورزش باستانی و پهلوانی‌شان دارند.
ملکی در پایان راجع به این که آیا عدم پرداخت حق عضویت به یونسکو باعث چنین تحریفی شده یا نه، گفت: اطلاعی در این باره نداریم زیرا کرسی یونسکو متعلق به ما نیست و وزارت میراث باید این حق عضویت را پرداخت کند. نمی‌دانیم پرداخت کرده یا نه؛ اما فقط به دنبال ضایع نشدن حق از ورزش ملی و بومی کشورمان هستیم و در این راه نیاز داریم تمام ظرفیت‌ها به کمک هم بیایند.
بیشتر بخوانید:
دزدی بزرگ آذربایجانی ها از گود زورخانه ایران؛ ورزش زورخانه ای به نام آذربایجان ثبت شد
بیانیه فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای درباره ثبت کشتی پهلوانی توسط جمهوری آذربایجان؛ فرصت برای جلوگیری این اتفاق وجود دارد
خبرنگار: سعید آقایی