به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ مدتهاست تالاب هامون که یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره در ایران است، شرایط بغرنجی دارد. متاسفانه تالاب هامون به دلیل خودخواهی طالبان در حال نابودی است، اگرچه کاهش بارش‌ها و تغییرات اقلیمی نیز در رقم خوردن شرایط فعلی بی‌تأثیر نبوده اما عامل اصلی حال و روز هامون، عدم تامین حق‌آبه هیرمند است.
افغانستان با ایجاد یک سازه انحرافی در بند "کمال‌خان" از ورود سیلاب‌های حوزه آبریز هیرمند به تالاب هامون جلوگیری کرده و مازاد آب به شوره‌زاری به نام "گودزره" هدایت می‌کند، در واقع طالبان ترجیح می‌دهد که آب را هدر داده و به بیابانی لم یزرع بفرستد تا اینکه در اختیار هامون قرار دهد.
جالب است بدانید افغانستان نه تنها سبب قطع ورودی آب از هیرمند به هامون شده، بلکه ساخت سد دیگری به نام بخش‌آباد که ۲۶ برابر سد کمال‌خان ظرفیت دارد را در دستور کار قرار داده که به گفته کارشناسان تکمیل این سد فاتحه هامون را می‌خواند.
تمرکز سدسازی‌های افغانستان بر حوضه‌های آبریز
افغانستان تمرکز سدسازی‌هایش را بر حوضه‌های آبریز مشترک با ایران گذاشته است، در واقع افغانستان قصد دارد سد بخش‌آباد که بر فراه‌رود قرار دارد را تکمیل کند، فراه رود آب را به هامون صابوری می‌ریزد و تا الان آب خوبی از این رودخانه به تالاب می‌رسید اما با تکمیل این سد احتمالا بحرانی مشابه هیرمند را در حوضه فراه‌رود خواهیم داشت که به جرات می‌توان گفت هدف اصلی سازه کمال‌خان این بوده که آبی به سمت ایران نیاید. همچنین طالبان قصد دارند که سد کجکی را نیز توسعه دهند.
در دهه ۵۰ معاهده دلتا مبنی بر تامین حق‌آبه ایران از رود هیرمند بین ایران و افغانستان منعقد شد، در واقع این معاهده بین‌المللی و قانونی است که ضمانت اجرایی دارد، بنابراین نیازی به توافق جدید در این زمینه نداریم. بر اساس این توافق، افغانستان باید سالانه ۸۲۰ میلیون متر‌مکعب از حق‌آبه هیرمند را به ایران بدهد اما سال گذشته تنها ۲۷ میلیون متر مکعب آب وارد ایران شد.
طبق ماده ششم این معاهده افغانستان نباید دست به اقداماتی بزند که حق‌آبه ایران برای زراعت به‌طور کلی نامناسب شود یا به مواد شیمیایی حاصله از فاضلاب صنایع به‌حدی آلوده شود و استعمال آب برای ضروریات معدنی ناممکن و مضر شود.
اگر افغانستان حاضر به پرداخت حق‌آبه ایران نشود، ممکن است که این موضوع توسط کشورهای دیگر نیز تکرار شود و سایر کشورها نیز این جسارت را پیدا کنند که حقوق ایران را پایمال کنند! بنابراین باید هرچه زودتر برای گرفتن حق خود از افغانستان اقدام کنیم.
ماموریت ویژه رئیس‌جمهور به وزرای نیرو و خارجه برای پیگیری حق‌آبه ایران از هیرمند
این امر سبب شد تا آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در جلسه عصر یکشنبه هیات دولت به وزرای نیرو، امور خارجه و نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان ماموریت ویژه ای داد تامسئله حق‌آبه ایران از هیرمند را با جدیت پیگیری کنند.
احقاق حق آبه ایران از هیرمند با قوت پیگیری می‌شود
پس از دستور رییس جمهور، وزیر نیرو بلافاصله به منظور پیگیری اجرای معاهده هیرمند دست به کار شد و خاطر نشان کرد: مسئله تامین آب شرق کشور از ابتدای فعالیت دولت مردمی یکی از مهمترین دستور کارها بوده و تلاش شده با توسعه زیرساخت و تامین منابع به سمت حل مسئله پیش برویم.
وی در باره اهمیت تامین آب براساس معاهده هیرمند گفت: به منظور تسریع در روند حل مسئله شرق کشور، امروز(دوشنبه) جلسه‌ای مهم با حضور تمامی دستگاه‌های ذی‌ربط با محوریت پگیری حقابه قانونی هیرمند برگزار می‌شود.
به گفته وزیر نیرو؛ تصمیم‌های مهمی درباره حل مسئله آب شرق کشور در این جلسه گرفته خواهد شد.
برای پیگیری موضوع حق آبه هیرمند به افغانستان خواهیم رفت/ در حال رایزنی هستیم
از سوی دیگر علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در گفتگو با خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا درباره حق آبه هیرمند می گوید: در حال رایزنی با هیات حاکمه افغانستان هستیم و در اولین فرصت، همراه با هیاتی به این کشور خواهیم رفت تا موضوع حق آبه هیرمند را پیگری و عملیاتی کنیم.
وی در ادامه با بیان اینکه وزارت خارجه و امور بین الملل نیز پیگیر این موضوع هستند تا افق‌های تازه‌ای گشوده شود، گفت: مسئولیت اولیه بحث تامین حق‌آبه با وزارت نیرو است، اما با توجه به آثاری که حق‌آبه‌ها روی محیط‌زیست منطقه و معیشت مردم دارد، سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز روی این موضوع پیگیر و حساسیت دارد.
به گفته رئیس حفاظت محیط زیست؛ هیات حاکمه افغانستان استدلال‌هایی دارند که نه واقعی است نه علمی. با توجه به رایزنی های وزارت نیرو اخیرا به نتایجی رسیده‌ایم، ولی در اجرا هنوز اتفاقی نیفتاده است که امیدوارم گفت‌وگوها به جای خوبی برسد و افغانستان هر زمان این نشست را بپذیرد به این کشور سفر خواهیم کرد.
به گزارش دانا؛ دولت قبلی افغانستان ادعای تامین حق‌آبه ایران را داشت؛ اما با احداث سد کمال‌خان در استان نیمروز افغانستان روی رودخانه هیرمند که خلاف معاهده ۱۳۵۱ بود، خسارت‌های فراوانی را به حوزه پیرامونی رودخانه هیرمند در ایران به‌ویژه استان سیستان و بلوچستان وارد کرد. حال باید دید با تاکید رییس جمهور مبنی بر پیگیری جدی برای احقاق حق آبه هیرمند چه چیزی در انتظار تالاب هامون است.
بیشتر بخوانید:
برای پیگیری موضوع حق آبه هیرمند به افغانستان خواهیم رفت/ در حال رایزنی هستیم
سازمان حفاظت محیط زیست با جدیت پیگیر حق آبه هیرمند است