زخم کاری حاشیه‌نشینی بر پیکر کلانشهرها؛
گسترش حاشیه‌نشینی آسیب‌های اجتماعی را افزایش می‌دهد/ توسعه روستایی به گرد پای حاشیه‌نشینی هم نرسید!
جامعه‌شناسان و آسیب‌شناسان شهری با بررسی پدیده حاشیه‌نشینی به ویژه در شهر تهران این معضل را خطری بالقوه برای کودکان و نوجوانان قلمداد و طرح «ستیران» را بهترین راه برای مقابله با آن برشمردند.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از تهران‌نیوز؛ تا پایان قرن چهاردهم دنیا در حال توسعه روستایی و کاهش مهاجرت معکوس (از روستا به شهر) بود و با آغاز قرن پانزدهم جهان همچنان پرجنب و جوش به سمت توسعه روستاها پیش می‌رود.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, تهران‌نیوز,
اما هر روز که می‌گذرد معضل شهرنشینی بیشتر و بیشتر می‌شود و جمعیت روستاها با کاهش روزافزون مواجه شده و جمعیت شهرها نیز نه تنها کمتر نمی‌شود، بلکه بدون توقف بر جمعیت آن افزوده می‌شود.
,
از سوی دیگر حاشیه‌نشینی، سکونتگاه‌های غیررسمی و مناطق کم‌برخوردار واژه‌های غریبه‌ای نیستند و هر روز که می‌گذرد بر کالبد اجتماعی این مناطق بیشتر شنیده می‌شود.
,
ریشه حاشیه‌نشینی با فقر گره خورده و مردمانی که دست بر قضا در روستاهای خود بر و بیایی دارند با هدف پولدار شدن و یافتن شغلی مناسب رهسپار شهرها می‌شوند تا بلکه گمشده خود را در شهرها بیایند، اما با ورود به شهر و اقامت محدود تازه درمی‌یابند که آن بهشتی که انتظارشان را می‌کشید نبوده و «از اینجا رانده و از آنجا مانده» ناچار به حاشیه‌نشینی روی می‌آورند.
,
حاشیه‌نشین‌ها که مجبور به اقامت در مناطق مسکونی رو به ویرانی هستند تا مبادا در کلانشهرها مجبور به پرداخت اجاره‌بهای سنگین شوند آسیب‌پذیری خانواده و کودکانشان را به جان می‌خرند و حال اینکه نمی‌دانند در آینده ممکن است چه آسیب‌هایی انتظار کودکانشان را بکشد.
,
دولتمردان به جای درمان باید مقابله حاشیه‌نشینی می‌ایستادند
, دولتمردان به جای درمان باید مقابله حاشیه‌نشینی می‌ایستادند, دولتمردان به جای درمان باید مقابله حاشیه‌نشینی می‌ایستادند,
مسئولان دولتی در حوزه حاشیه‌نشینی هزینه‌های زیادی را می‌پردازند و به جای پیشگیری در حال درمان هستند، در صورتی که سال‌ها قبل باید به فکر پیشگیری می‌بودند تا حال مجبور به درمان این بیمار رنجور نباشند.
,
کلانشهر تهران نیز از این قاعده مستثنی نیست و بر اساس آمار اعلام شده، بیش از ۴ میلیون نفر در سکونتگاه‌های غیررسمی، مناطق حاشیه‌ای شهرها و بافت‌های ناکارآمد استان تهران زندگی می‌کنند، اما علت روند رو به رشد این پدیده چیست و چه راهکاری برای کاهش یا حل این مسئله وجود دارد؟
,
خبرنگار ما برای بررسی پدیده حاشیه‌نشینی و راهکارهای آن با زهرا اعتماد، جامعه‌شناس شهری و امان‌الله قرایی‌مقدم جامعه‌شناس و آسیب‌شناس ترتیب داده است که مشروح این گفت‌وگو در پی می‌آید.
, 
,
اعتماد با بیان اینکه اختلاف طبقانی اینکه از عوامل اصلی حاشیه‌نشینی محسوب می‌شود، اظهار کرد: فقرا برای فرار از اجاره‌بهای سنگین و هزینه‌های سرسام‌آور شهرها به حاشیه‌نشینی روی می‌آوردند، البته اختلاف طبقاتی پیش از انقلاب اسلامی بسیار شدیدتر از امروز بود و با پیروزی انقلاب اسلامی اختلاف طبقاتی مدتی کمتر شد، اما در دولت گذشته دوباره اوج گرفت.
,
وی اضافه کرد: اختلاف حقوق یک مدیر و کارگران نباید به اندازه‌ای باشد که کارگر جماعت برای ارتزاق خود و هزینه کمتر به حاشیه‌نشینی روی بیاورد و فرزندان خود را در خطر انواع آسیب‌ها قرار دهد.
,
این جامعه‌شناس با تأکید بر اینکه تورم بالا موجب ایجاد فقر در جامعه می‌شود، عنوان کرد: با بالا رفتن تورم خرید مسکن نیز برای مردم دشوار می‌شود و در نهایت خانواده‌ها حاشیه‌نشین می‌شوند.
,
اعتماد یادآور شد: قشر ضعیف جامعه به دلیل هزینه‌های بالا حاشیه‌نشین شده‌اند و مسئولان دولتی باید با ارائه راهکار عملی با این معضل مقابله کنند و باید حتی کارگروهی در این زمینه تشکیل شود تا حاشیه‌نشینی به حداقل برسد.
,
وی با تأکید بر اینکه پدیده حاشیه‌نشینی تنها مختص استان تهران نیست و در دنیا نیز مشابه آن وجود دارد، متذکر شد: در هندوستان، آمریکا و حتی کشورهای اروپایی نیز مردم حاشیه‌نشین هستند و آمریکا که ادعای تمدن می‌کند با حاشیه‌نشینی مواجه است.
,
این جامعه‌شناس با تأکید بر اینکه هدایت رفتار اجتماعی مهم‌ترین رسالت دولت است، تأکید کرد: کودکانی که حاشیه‌نشین هستند بیشتر از بزرگسالان در معرض آسیب‌های اجتماعی هستند و دولت باید با تسریع بر توسعه روستایی و تجهیز امکانات لازم از مهاجرت معکوس مقابله کند.
,
اعتماد با تأکید بر اینکه طرح مسکن ملی می‌تواند گره مشکلات مرتبط با حاشیه‌نشینی را رفع کند، تأکید کرد: با رفع مسائل اقتصادی مشکلات حاشیه‌نشینی هم رفع می‌شود، البته فرهنگ‌سازی در راستای عدم مهاجرت از روستا به شهر بسیار تأثیر دارد.
,
وی درباره اینکه آیا حاشیه‌نشینی برای کودکان ممکن است جرم‌خیز باشد؟ تبیین کرد: البته این دلیل نمی‌شود که هر فردی در مناطق حاشیه‌ای کلانشهرها زندگی می‌کند در آینده مجرم خواهد بود، در هر صورت کودکان در فضای آسیب‌پذیری قرار می‌گیرند.
,
این جامعه‌شناس با تأکید بر اینکه شورای اسلامی شهر و شهرداری تهران در زمینه افزایش حاشیه‌نشینی مقصر هستند، تشریح کرد: مصوباتی که در شورای اسلامی شهر درباره مقابله با حاشیه‌نشینی صورت می‌گیرد کجاست؟ چرا در این زمینه اقدامی صورت نمی‌گیرد؟!
,
اعتماد در پاسخ به این سوال که راهکار شما برای مقابله با حاشیه‌نشینی چیست؟ گفت: ترمیم ساختار اقتصادی، توزیع کامل درآمد و ثروت و فرهنگ‌سازی و مقابله با آسیب‌های اجتماعی راهکار کاهش حاشیه‌نشینی است.
,
وی در ادامه توضیح داد: از سوی دیگر بافت‌های شهری یکنواخت و متوازن رشد نکرده‌اند و در نتیجه شهرنشینی‌ها به شدت افزایش یافته و حتی با توسعه روستاها برخی مردم روستا شهرنشینی را ترجیح می‌دهند و با کاهش مشکلات اقتصادی و اجتماعی می‌توانیم امیدوار باشیم که حاشینه‌نشینی کمتر شود.
,
طرح «ستیران» بهترین راهکار برای مقابله با حاشیه‌نشینی
, طرح «ستیران» بهترین راهکار برای مقابله با حاشیه‌نشینی, طرح «ستیران» بهترین راهکار برای مقابله با حاشیه‌نشینی,
به گزارش «تهران‌نیوز»، قرایی‌مقدم هم در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس اجتماعی شبکه خبری تهران‌نیوز با اشاره به معضل حاشیه‌نشینی مطرح کرد: حاشیه‌نشینی پدیده‌ای است که گریبانگیر شهرهای بزرگ مانند تهران، شیراز، اصفهان، مشهد و سایر کلانشهرها را گرفته است.
,
وی با بیان اینکه تهران بیشترین مناطق حاشیه‌نشین را دارد، اضافه کرد: حاشیه‌نشینی به دلیل افزایش بیکاری در سطح روستاها و شهرهای کوچک ناتوانی از جذب جوانان آماده به کار اوج می‌گیرد و از سوی دیگر با ورود تکنولوژی به بخش کشاورزی که حجم فعالیت‌ها را کاهش داده و تجمع کارخانه‌ها و صنایع در شهرهای بزرگ مانند تهران، اصفهان، یزد، شیراز موجب شده نیروی اضافی در روستاها و شهرهای کوچک به دلیل کاهش تقاضای کار به حاشیه‌نشینی روی بیاورند.
,
این جامعه‌شناس شهری با بیان اینکه ۱۴ میلیون حاشیه‌نشین در ایران وجود دارد، عنوان کرد: به عنوان مثال از حرم امام خمینی(ره) تا رباط‌کریم، اسلامشهر، صباشهر، پرند، پاکدشت تا ورامین دارای حاشیه‌نشینی است، بنابراین صنایع در مکان‌های خاص تجمع کرده‌اند و بر اساس طرح «ستیران» یا آمایش سرزمین مشخص شده که هر منطقه‌ای دارای چه استعدادهایی در صنایع است.
, 
,
قرایی‌مقدم تأکید کرد: بر اساس طرح «ستیران» تعیین شده که هر منطقه باید چه صنایعی را به کار بگیرد، بنابراین به دلیل اینکه توزیع کارخانه‌ها در اطراف شهرهای بزرگ انجام شده، نیروهای فاقد شغل در روستاها و شهرهای کوچک به ناچار به شهرهای بزرگ روی می‌آورند و به دلیل مشکلات اقتصادی و هزینه اجاره‌بها حاشیه‌نشین می‌شوند.
,
وی با ارائه راهکار برای مقابله با حاشیه‌نشینی تصریح کرد: توزیع صنایع در سطح کشور مهم‌ترین اقدامی است که دولت برای کاهش حاشیه‌نشینی باید انجام دهد و تا شعاع ۱۵۰ کیلومتری شهرهای بزرگ نباید صنایع تأسیس شوند، بنابراین باید براساس استعداد و قابلیت‌های سطح‌الارضی و تحت‌الارضی و نیروی کار کارخانه‌ها و صنایع را توزیع کنیم.
,
توزیع صنایع در سطح کشور مهم‌ترین اقدامی است که دولت برای کاهش حاشیه‌نشینی باید انجام دهد.
,
این آسیب‌شناس شهری تشریح کرد: باید بدانیم که در اطراف استان تهران چه صنایع و کارخانه‌های نیاز داریم یا اطراف استان البرز یا زنجان چه صنایعی باید تأسیس شوند.
,
قرایی‌مقدم مطرح کرد: بنابراین باید براساس طرح «ستیران» و آمایش سرزمینی قابلیت‌ها و توانمندی‌های هر منطقه را شناخته و بر اساس آن صنایع را نصب کنیم، در غیر اینصورت حاشیه‌نشینی مساوی با جرم خواهد بود، چراکه انواع مردم همدیگر را نمی‌شناسند و ممکن است کودکان در آینده آسیب‌پذیرتر شوند.
,
بنابراین گزارش، پدیده حاشیه‌نشینی روز به روز گسترش می‌یابد و جامعه‌شناسان و آسیب‌شناسان شهری با راهکارهای علمی و پژوهشی از مسئولان دولتی درخواست کرده‌اند برای مقابله با این پدیده شوم چاره‌ای بیندیشند.
,
با وجود توسعه روستایی اما همچنان حاشیه‌نشینی حرف نخست را در ایجاد ناهنجاری‌ها می‌زند و علاوه بر اینکه مردم حاشیه‌نشین اغلب از تحصیل و آموزش محروم می‌مانند، بلکه کودکان در معرض انواع ناهنجاری‌های اجتماعی قرار می‌گیرند و سرنخ این مشکلات نیز فقر و مسائل اقتصادی است.
,
انتهای پیام/
]
ارسال دیدگاه