چرا نحوه‌ی نگهداری دارو در داروخانه اهمیت دارد؟ سلامتی نقش مهمی در زندگی افراد ایفا می‌کند. یكی از اركان دستیابی به سلامتی، استفاده از داروی مناسب است. با ایجاد استاندارد‌ها در شرایط نگهداری دارو در داروخانه‌ها میتوان سطح سلامت را ارتقا داد. ارتقای سطح سلامت با داروخانه‌هایی تامین میشود كه دارو را با کیفیت اولیه به‌دست متقاضی برساند و این امر جز با ایجاد یک قفسه‌بندی مناسب و شیك برای نظم دادن و جدا سازی انواع داروها، امکان‌پذیر نخواهد شد. این قفسه‌ها در انبار، یخچال‌های کانکسی و محل فروش دارو‌ها قابل استفاده هستند.

شرایط نگهداری دارو در داروخانه در یخچال چیست؟

• در یخچال باید قفسه‌هایی وجود داشته باشد که هر دارو با توجه به نیاز به دمای مورد نظر، در همان قفسه قرار گیرد.
• دما و رطوبت یخچال‌ها باید مطابق دستورالعمل ثبت دما و رطوبت به‌طور مرتب ثبت شوند.
• محدوده‌ی دمایی یخچال داروخانه، 2 الی 8 درجه‌ی سانتی‌گراد است. دارو‌هایی که دمای نگهداری آنها در این محدود‌ه‌ی دمایی است، بایستی در قفسه‌های مربوط به خود، قرار گیرند.
• بسیاری از داروها تا هنگامی که باز نشده‌اند، حتماً باید در قفسه‌ی مربوط به این داروها در یخچال قرار داده شوند، اما پس از باز شدن این دارو‌ها می‌توانند به‌مدت محدود، خارج از یخچال قرار گیرند. به‌عنوان مثال انسولین پس از باز شدن تا یک ماه قابل نگهداری در بیرون از یخچال است.
• برخی از دارو‌ها قبل از آماده‌سازی در بیرون از یخچال نگهداری می‌شوند، اما به‌محض آماده شدن، حتماً باید به قفسه‌ی مربوط به همان دارو‌ها در یخچال، منتقل شوند. آنتی‌بیوتیک‌ها از این دسته دارو‌ها هستند.
• تعدادی از داروها وجود دارند که قبل از باز شدن باید در قفسه‌ی مخصوصی در یخچال نگهداری شوند، اما پس از باز شدن باید به قفسه‌ی مربوط به این داروها در خارج از یخچال منتقل شوند (مانند بعضی اسپری‌های بینی).
• شرایط نگهداری برای برخی از دارو‌ها، در دمای 2 الی 25 درجه‌ی سانتی‌گراد، تعریف می‌شود. این دسته داروها را می‌توان در یخچال یا بیرون از آن نگهداری نمود، اما باید در قفسه‌ی مخصوصی قرار گیرند که به‌راحتی بتوان آن‌ها را جا‌به‌جا کرد.
• هر دارو در یخچال باید در کیسه‌ی مخصوص، با برچسب داروهای یخچالی و در قفسه‌ی ویژه‌ی همان دارو جای گیرد.
• یک دارو ممکن است با فرمول‌ها و اشکال متفاوت دارویی به بازار عرضه شود، از این رو لازم است تا به بروشور شرایط نگهداری مختص همان دارو، مراجعه شود.
• دکور داروخانه ام دی اف، فلزی و ... می‌تواند باشد اما نکته‌ای که مهم است این است که قفسه‌بندی ام دی اف می‌تواند مقرون‌به‌صرفه‌تر باشد ضمن این‌که ام‌دی‌اف در برابر آفات نیز مقاوم است. این روزها چند شرکت دکوراسیون داروخانه مانند گروه معماران شهرآرا به صورت تخصصی به طراحی و تولید انواع قفسه‌ها برای استفاده در دکور داروخانه و انبار میکنند که انتخاب خوبی برای داروخانه هاست.

معمولاً جدولی شامل شرایط نگهداری دارو در یخچال داروخانه، به تفکیک نام تجاری، ژنریک، میزان دور مصرفی و اشکال این داروها، موجود است. این جدول به دستورالعمل نگهداری داروها در یخچال‌های دارویی معروف است.

شرایط نگهداری دارو در داروخانه در انبار چگونه است؟ از شرایط نگهداری دارو در داروخانه باید به دما و رطوبت انبار توجه ویژه‌ای داشت. انبار مكانی نسبتاً دور از دسترس است، از این‌رو بهتر است جهت پایش و رصد وضعیت داروها در انبار، از تمایز داروها در قفسه‌های مناسب و سامانه‌های مانیتورینگ دما و رطوبت با قابلیت هشدار پیامك یا زنگ استفاده کرد.

• انبار دارویی در درجه‌ی اول باید به‌طور حرفه‌ای قفسه‌بندی شود و به رطوبت‌سنج و دماسنج مجهز باشد. دما و رطوبت روزانه در یك كارت مخصوص ثبت و این كارت در پایان ماه در انبار بایگانی شود.
• روز‌های تعطیل هم شرایط نگهداری دارو در داروخانه باید رصد شود.
• انبار دارو باید دارای ساختمان محكم و كف بتنی باشد. بنابراین لازم است تا از شستن كف انبار دارو خودداری و به‌طور روزانه تحت نظر سرپرست، نظافت شود.
• در انبار دارویی باید قفسه‌بندی فلزی نصب گردد. داروها باید بر اساس تاریخ انقضاء در قفسه‌ها چیده شوند. دارو‌های با تاریخ مصرف نزدیك، در جلو و بقیه داروها به ترتیب در جای مناسب قرار گیرند.
• فاصله‌ی هر ردیف قفسه باید طوری باشد كه حداقل دو نفر هم‌زمان از بین دو ردیف عبور نمایند.
• در چیدمان قفسه‌ها و داروها رعایت نكات ایمنی باید به‌كار گرفته شود تا در شرایط بحرانی، كم‌ترین خسارت متوجه دارو‌ها و اشخاص شود.
• در انبار باید سه بخش منحصر‌به‌فرد و متمایز ایجاد شود:
• سردخانه با قفسه‌بندی فلزی و دمای زیر 8 درجه‌ی سانتیگراد برای ایجاد شرایط نگهداری دارو در داروخانه با دمای 2 الی 8 درجه
• انبار خنك با قفسه‌بندی فلزی و درجه‌ی حرارت 8 الی 15 درجه‌ی سانتیگراد
• انبار معمولی با قفسه‌بندی فلزی و دمای 15 الی 30 درجه‌ی سانتیگراد
• بسیاری از داروها وقتی در معرض تابش مستقیم نور قرار میگیرند با تغییرات شیمیایی و فیزیكی مواجه می‌شوند. در انبار باید قفسه‌های ویژه‌ای به این داروها اختصاص داده شود.
• گردش هوا در انبار داروخانه، توسط پنكه‌ی سقفی یا دستگاه‌های تهویه، از ضروریات شرایط نگهداری دارو در داروخانه، در انبار است.
• بهتر است داروها با جعبه‌هایی كه به داروخانه انتقال یافته‌ا‌ند، در انبار جای گیرند. در صورت استفاده از قفسه‌بندی مخصوص با درب فلزی یا ام‌دی‌اف، می‌توانید آن‌ها را از جعبه خارج نمایید.
• معمولاً نور بر كیفیت داروها اثر نامطلوب دارد و این موضوع باید حتماً مد نظر قرار گیرد.
• داروخانه باید دارای یك دفتر انبار جهت بایگانی فاکتورها و محلی برای داروهای مرجوعی و ضایعات باشد.

تمامی این شرایط نگهداری دارو در داروخانه، فقط با طراحی قفسه‌های فلزی و ام‌دی‌‌اف مخصوص داروخانه امكان‌پذیر است. با استفاده از کمد دارویی  در انبار داروخانه به‌راحتی میتوان انبار را به بخش‌های مجزا تقسیم نمود.

شرایط نگهداری دارو در داروخانه در قفسه‌ها چگونه است؟ روش‌های مختلفی برای چیدن دارو در داروخانه‌ها وجود دارد، اما در تمامی این روش‌ها، استفاده از طراحی مناسب در اجرای قفسه بندی داروخانه با قفسه‌های ام‌دی‌‌اف و فلزی، حرف اول را میزند.

• طبقه‌ی فوقانی معمولاً اختصاص به شربت‌ها، قرص‌ها، داروهای خوراكی دارد.
• طبقه‌ی میانی مخصوص قرار دادن داروهای غیر خوراكی مانند قطره‌های غیر خوراكی، پمادها، محلول‌ها و شامپوها است.
• طبقه‌ی سوم مخصوص باند، گاز استریل، محلول‌های ضد عفونی و ویتامین‌ها است.
• در طبقه‌ی چهارم با درب فلزی، دستكش، كیف آب گرم، لام، لانست، داروهای اضافی و ... قرار میگیرند.
• درب قفسه‌ها باید دارای قفل و كلید باشند.
• هر روز بایستی به تعداد معین دارو از قفسه‌ها خارج یا در آن‌ها چیده شوند.
• داروها طبق لیست همان روز از قفسه‌ها تغییر مكان داده شوند. داروهای با تاریخ مصرف گذشته، به‌طور روزانه بازدید و جمع‌آوری شوند.
• داروهایی كه در شیشه نگهداری میشوند، باید پس از كنترل سلامت درب شیشه، با یك لایه‌ی محافظ پوشانده تا از نور محافظت شوند.

با استفاده از قفسه‌های پیش ساخته از جنس ام‌دی‌‌اف در طرح‌ها و قیمت مناسب، در داروخانه‌های استیجاری میتوانید با خیال راحت فضای داروخانه را قفسه‌بندی نمایید و در صورت الزام، جابه‌جایی آسان را تجربه نمایید.

در طراحی چیدمان قفسه‌های داروخانه، موارد بسیاری مانند رعایت نكات ایمنی، زیبایی و ... باید در نظر گرفته شوند. این كار نیاز به مهارت و تجربه دارد و از عهده‌ی هر فردی برنمیآید. با قفسه‌بندی و طراحی دکور مناسب برای نمایش داروها می‌توان ضمن رعایت شرایط نگهداری دارو در داروخانه، بر روند فروش دارو به خریداران، تاثیر گذاشت. اگر به‌فکر طراحی و اجرای حرفه‌ای داروخانه‌ی خود هستید پیشنهاد می‌کنیم سری به سایت گروه معماران شهر آرا بزنید و پس از بررسی از طریق مشورت با تیم طراحی شهر آرا ، اقدام به اجرای دكوراسیون داروخانه‌ی ایمن، زیبا و دلخواه خود، نمایید.