خطرات گاز هلیوم
گاز هلیوم، یکی از فراوان‌ترین گاز‌ها در جهان بعد از هیدروژن است. این گاز، بی‌رنگ و بی‌بو بوده و کاربردهای زیادی در صنعت دارد.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ گاز هلیوم، یکی از فراوان‌ترین گاز‌ها در جهان بعد از هیدروژن است. این گاز، بی‌رنگ و بی‌بو بوده و کاربردهای زیادی در صنعت دارد. استنشاق این گاز، می‌تواند خطراتی برای انسان داشته باشد و در مواردی کشنده است. در این مقاله، خطرات گاز هلیوم را همراه با معرفی مختصری از این گاز و کاربرد‌هایش شرح می‌دهیم.
معرفی گاز هلیوم
هلیوم گازی بی‌بو، بی‌رنگ، غیر سمی و خنثی است که مانند آرگون، در گروه گاز‌های نجیب جدول تناوبی قرار دارد. این عنصر، معمولا به‌صورت گاز در جهان موجود است و شکل مایع آن را با سردکردن نمی‌توان به جامد تبدیل کرد، زیرا نقطه انجمادی در حدود صفر مطلق دارد.
در خورشیدگرفتگی سال 1868 دو شیمی‌دان با ملیت‌های فرانسوی و انگلیسی، این عنصر را کشف و آن را هلیوس (خدای خورشید) نام‌گذاری کردند. چند سال بعد، شیمی‌دانی سوئدی توانست از سنگ‌های معدنی کلویت، گاز هلیوم را استخراج کند. در سال 1926 یکی از دانشمندان موفق شد که با ایجاد فشار، هلیوم را به‌صورت جامد تولید کند.
در ابتدا، دانشمندان گمان می‌کردند که عنصری فلزی در این گاز وجود دارد و به همین خاطر، پسوند IU را به نام آن اضافه کردند و آن را هلیوم نامیدند. با گذر زمان مشخص شد که هلیوم عاری از فلز است، ولی کماکان پسوند IU همراه این گاز باقی ماند. به‌دلیل جرم مولی پایین هلیوم، رسانایی گرمایی آن بسیار بالا است. این گاز در حالت کلی خطرناک نیست، ولی نباید از خطرات گاز هلیوم در اثر نفس‌کشیدن غافل بود.همچنین ترکیب گاز هلیوم و گاز متان می تواند منجر به حوادث خطرناکی شود به همین جهت ضروری است تمام واحد های صنعتی درگیر با این موضوع نکات ایمنی مربوط را رعایت کنند.
کاربردهای گاز هلیوم
در ادامه، کاربردهای متفاوت گاز هلیوم را در بخش‌های مختلف به‌اختصار بررسی می‌کنیم
نشتی‌یاب فوق‌العاده
ممکن است برخی از مواد و عناصر در دستگاه‌های بسیار حساس نشتی پیدا کنند که کارکرد دستگاه را مختل می‌کند و برای محیط‌زیست و انسان بسیار خطرناک است. با استفاده از هلیوم و نیتروژن مایع که از شرکت پیشران زمهریر اسمان قابل تهیه میباشد، به‌راحتی می‌توان این نشتی را پیدا کرد و دستگاه را تعمیر نمود.
استفاده از هلیوم در بادکنک و بالن‌ها
اکثر مردم این کاربرد گاز هلیوم را می‌شناسند، یا برای جشن تولد عزیزان خود بادکنک‌های هلیومی خریده‌اند تا جلوه خاصی به مهمانی و دورهمی‌های جشن تولد بدهند. استفاده از بادکنک‌های هلیومی در مهمانی‌ها، موجب ایجاد دقایق شاد و مفرح می‌شود. یکی دیگر از کاربردهای گاز هلیوم، استفاده آن برای سوخت بالن‌ها از قدیم بوده است.
استفاده از هلیوم در دنیای زیر آب و غواصی
کپسول‌های تنفس غواصان را با ترکیبی از هلیوم و اکسیژن پر می‌کنند تا تنفس در زیر آب برای آن‌ها راحت‌تر باشد. از طرف دیگر، اضافه کردن هلیوم موجب می‌شود تا اثرات زیان‌بار نیتروژن بر بدن غواص کم‌رنگ شود.
همچنین شرکت هایی که اقدام به تهیه اکسیژن مایع
خاصیت خنک‌کنندگی گاز هلیوم
هلیوم خاصیت خنک‌کنندگی بالایی دارد و در صنایع مختلف از این گاز برای خنک‌کردن وسایل مختلف الکترونیکی استفاده می‌شود. به‌عنوان مثال، برای خنک‌کردن راکتور‌های هسته‌ای از گاز هلیوم استفاده می‌شود.
خطرات گاز هلیوم
عمده خطر گاز هلیوم از طریق تنفس رخ می‌دهد. با تنفس هلیوم به‌مقدار زیاد، آسیب زیادی به کیسه‌های هوایی ریه وارد می‌شود. سرگیجه، سردرد خفیف و از هوش رفتن، از عواقب تنفس این گاز هستند. اکثر افرادی که دچار عارضه با این گاز می‌شوند، در سنین 6 تا 12 سالگی قرار دارند که با تنفس بادکنک‌های هلیومی دچار صدمه شده‌اند. چرا که تنفس هلیوم، موجب تغییر در صدا و ایجاد صدایی شبیه شخصیت‌های کارتونی می‌شود. در ادامه، به این موضوع می‌پردازیم که این گاز چگونه باعث آسیب دیدن فرد می‌شود.
هلیوم چگونه به انسان آسیب می‌رساند؟
وقتی که این گاز را تنفس می‌کنیم، ریه‌هایمان از هلیوم پر و بدن به کمبود اکسیژن دچار می‌شود. در این صورت، بسته به‌مقدار تنفس هلیوم، حالت‌هایی شبیه سردرد خفیف، سرگیجه یا ازدست‌دادن هوشیاری رخ می‌دهد. از آن جایی که دیوار‌های ریه بسیار نازک هستند، تنفس زیاد گاز هلیوم موجب فشار بیش از اندازه به ریه شده و در مواردی مرگ را در پی دارد.
اعتیاد به هلیوم
در افراد جوان و میانسال، تنفس این گاز موجب سرخوشی در آن‌ها می‌شود و حالتی شبیه به مصرف الکل ایجاد می‌کند. اثر این سرخوشی بسیار کم است و چند دقیقه بیشتر دوام ندارد. در نتیجه، افراد برای بازیابی این حس مجبور هستند که باز هم این گاز را تنفس کنند. ممکن است فرد در صورت ادامه تنفس، به صدمات ذکر شده دچار شود.
سیلندر هلیوم
تنفس از بادکنک‌های هلیومی، به‌دلیل حجم کم و فشار اندکی که به ریه وارد می‌کند، زیاد خطرناک نیست. برخی از افراد از سیلندر‌های هلیوم تنفس می‌کنند که فشار زیادی را در یک بار نفس‌کشیدن به ریه انسان وارد می‌کند. در نتیجه، خطر مرگ افراد در اثر استفاده از این سیلندر‌ها بالا می‌رود. یکی از خطرات گاز هلیوم ناشی از تنفس سیلندر‌ها، ایجاد آمبولی در خون و تشکیل حباب در رگ‌ها است که پزشکان آن را بسیار خطرناک می‌دانند. همچنین، مقدار زیادی هلیوم با فشار داخل ریه می‌شود که امکان پارگی و از بین رفتن کیسه‌های هوا وجود دارد.
بادکنک‌های تقلبی
گاز هلیوم بسیار گران است و برخی از سودجویان، بادکنک‌ها را با ترکیبی از هیدروژن و هلیوم، یا متان و هلیوم پر می‌کنند. این ترکیبات، خاصیت انفجاری شدید دارند و در اثر نزدیکی فشفشه‌های تولد یا فندک، به‌سرعت منفجر می‌شوند و آسیب جدی به افراد وارد می‌کنند. در نتیجه، باید بادکنک‌های هلیومی را از مغازه‌های معتبر تهیه کنید.
هلیوم به‌صورت کلی، گازی بی‌خطر است که در صنایع زیادی کاربرد دارد. تنفس گاز هلیوم به‌مقدار زیاد و طولانی‌مدت، موجب آسیب به افراد می‌شود. بنابراین، لازم است نکات مطرح شده در مقاله را جدی بگیرید و برای حفظ سلامتی خود و کودکانتان از تنفس این گاز خودداری کنید.
ارسال دیدگاه