اشنایی با نحوه انجام رادیوگرافی دندانپزشکی

یکی از مهم ترین اقداماتی که باید قبل از شروع روند درمان و همچنین تشخیص سریع تر مشکل بیمار انجام شود، تهیه عکس واضح و شفاف از دندان ها و عکسبرداری با استفاده از دستگاه رادیوگرافی است.

به گزارش راه دانا؛ یکی از مهم ترین اقداماتی که باید قبل از شروع روند درمان و همچنین تشخیص سریع تر مشکل بیمار انجام شود، تهیه عکس واضح و شفاف از دندان ها و عکسبرداری با استفاده از دستگاه رادیوگرافی است. خوشبختانه امروزه انواع دستگاه های مختلف رادیوگرافی با ویزگی ها و امکانات مختلف طراحی و تولید می شود. به همین دلیل نحوه و روند درمان بیماران به بهترین نحو و با سرعت بهتری انجام می شود. در واقع با استفاده از دستگاه رادیوگرافی می توان میزان پوسیدگی دندان ها، عمق ریشه، و سایر بیماری های دهان و دندان را به صورت دقیق و واضح مشاهده نمود. رادیولوژی یا رادیوگرافی نوعی روش عکسبرداری با اشعه ایکس است که معمولا عارضه ای برای بدن فرد ندارد. با وجود این که امروزه انواع دستگاه های دیجیتال با ویژگی های مختلف وجود دارد، اما به طور کلی عملکرد و نحوه استفاده از آن ها با یک دیگر یکسان است. به همین منظور در ادامه مقاله به طور کامل با آموزش نحوه انجام رادیوگرافی دندانپزشکی آشنا خواهید شد.

مزایای انجام رادیوگرافی دیجیتالی دندان

همان طور که در پاراگراف بالا نیز ذکر شد، از دستگاه رادیوگرافی برای عکسبرداری کردن از محیط دهان و دندان برای مطلع شدن و مشاهده کردن وضعیت دندان ها و کلیه عارضه های دهان و دندان استفاده می شود. در دستگاه رادیوگرافی دیجیتالی دندان از سنسور فیلمبرداری استفاده می شود. با استفاده از سنسور داخل دهانی دیجیتال روند تشخیص مشکل دندان های بیمار و همچین روند درمان ان برای دندانپزشک آسان تر خواهد بود. از جمله بهترین مزایای استفاده از رادیوگرافی دیجیتالی دندان این است که برای بیمار دراز کشیده روی صندلی دندانپزشکی راحت تر است. علاوه بر این، در مقایسه با روش های دیگر نیز تشعشع کم تر و سرعت بالاتری هم دارد.

نحوه رادیوگرافی دندان (گرفتن عکس OPG)

یکی از رایج ترین انواع روش های رادیوگرافی که سال هاست در کلینیک ها توسط تکنسین های متخصص انجام می شود، رادیوگرافی دندان با روش OPG است. در این روش از کل دندان ها و فک بیمار یک عکس کامل و دقیق تهیه می شود که دندانپزشک نیز می تواند به صورت کامل از میزان پوسیدگی دندان ها و حتی دندان هایی که ترمیم شده اند، مطلع شود. نحوه انجام رادیوگرافی دندان OPG بدین صورت است که بیمار باید یونیت دندانپزشکی بنشیند یا روی آن دراز بکشد. سپس دندانپزشک دستگاه را متناسب با وضعیت قرار گیری بیمار تنظیم می کند. سپس بیمار چانه خود را روی تکیه گاه جلوی دستگاه قرار می دهد و کار عکسبرداری آغاز می شود. دستگاه رادیوگرافی دور تا دور بیمار می چرخد و به صورت سه بعدی یک عکس از کل دندان ها گرفته می شود. کل زمان تهیه کردن عکس و عکسبرداری کردن فقط 9 ثانیه تا 20 ثانیه انجام می شود و کاملا بی درد است. پس از آن عکس OPG روی صفحه نمایش دستگاه متصل به دستگاه رادیوگرافی به صورت کامل و واضح نمایش داده می شود.

روش های رادیوگرافی دندان

با توجه به این که انواع دستگاه های رادیوگرافی با ویژگی ها و امکانات مختلف طراحی و ساخته شده، نحوه و روش استفاده از هر کدام از آن ها با یک دیگر متفاوت است. به طور کلی روش های رادیوگرافی دندان شامل موارد زیر است:

رادیوگرافی عکسبرداری مستقیم

در روش مستقیم سنسور الکترونیک به صورت مستقیم داخل دهان بیمار قرار داده می شود تا بتوان عکس دندان را ثبت و چاپ کرد.

رادیوگرافی عکسبرداری غیر مستقیم

در روش عکسبرداری غیر مستقیم از اسکنر فیلم اشعه ایکس استفاده می شود تا بتوان در صورت لزوم عکس‌ های گرفته شده به روش رادیولوژی قدیمی را مانند عکس‌ های دیجیتال مشاهده کرد.

رادیوگرافی عکسبرداری نیمه غیر مستقیم

روش رادیوگرافی عکسبرداری نیمه غیر مستقیم، با نام دیگر رادیوگرافی نیمه دیجیتال نیز شناخته می شود. در این روش نیز از ترکیبی از سنسور و اسکنر برای تبدیل عکس اشعه ایکس به فیلم دیجیتال استفاده می گردد.

انواع رادیوگرافی دیجیتال

امروزه رادیوگرافی دیجیتال جایگزین رادیوگرافی های قدیمی شده است و کاربرد بیشتر و وضوح بالاتری نیز دارد. رادیوگرافی های دیجیتال به طور کلی به دو صورت داخل دهانی یا خارج دهانی انجام می شود که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.

رادیوگرافی دیجیتال داخل دهانی

در رادیوگرافی دیجیتال داخل دهانی با روش عکس بایت وینگ Bitewing از بیمار خواسته می شود که تا دهان را ببندد و دندان ‌ها را روی فیلم فشار دهد. در این نوع عکس جزئیات دندان های فک پایین و بالا به صورت کامل ثبت شده و قابل نمایش است.
روش دیگر رادیوگرافی دیجیتال داخل دهانی، عکس پری اپیکال است. در این رادیوگرافی کل دندان را از تاج تا زیر نوک ریشه و استخوان نگهدارنده در یک قسمت از فک بالا یا پایین نشان داده می شود.

رادیوگرافی دیجیتال خارج دهانی

رادیوگرافی دیجیتال خارج دهانی نیز شامل 4 روش مختلف زیر است:

عکس پاناروما: در این روش، دستگاه رادیوگرافی دور تا دور سر بیمار می چرخد و یک عکس از کل وضعیت دندان های فک پایین و بالا نشان داده می شود.
توموگرافی رایانه‌ ای چند برشی (MCT): از این نوع رادیوگرافی برای مواردی استفاده می شود که نمی توان ساختار دندان ها را به صورت کامل تشخیص داد.

علاوه بر این، روش های رایج دیگر رادیوگرافی دیجیتال خارج شامل موارد زیر است:

سیالوگرافی
توموگرافی سه بعدی

ملاحظات رادیوگرافی دندان چیست؟

با وجود این که امروزه رادیوگرافی دندان ها با استفاده از دستگاه های پیشرفته و با پوشیدن روپوش های با کیفیت انجام می شود. اما به منظور جلوگیری از آسیب رسیدن به بیماران لازم است که به ملاحظات رادیوگرافی دندان نیز در این زمینه توجه داشته باشید. به طور کلی در دوران بارداری گرفتن عکس دندان تا چهار بار در هر ویزیت دندانپزشکی ایمن و بدون آسیب است. اما برخی دندانپزشکان ترجیح می دهند که درمان این نوع بیماران را به تعویق بیاندازند. در برخی مواقع اورژانسی نیز برای کاهش آسیب ها و کاهش میزان نفوذ اشعه ایکس لازم است که بیمار حتما پیشبند سربی دو لایه بپوشد. علاوه بر این، رادیولوژی در دوران بارداری و شیردهی نیز برای بیمار توصیه نمیشود.