دانا گزارش می دهد؛
تلویزیون در سالی که گذشت؛ طلسم پخش سریال «سرزمین مادری» شکسته شد/ بازگشت ستارگان سیما به آنتن
در سالی که گذشت، این جعبه قدیمی جادویی روزهای سرد و گرم بسیاری را به خود دیده است که شاید مهمترین آن در حوزه سریال، پخش یکی از درخشان ترین آثار تاریخ تلویزیون یعنی سریال «سرزمین مادری» باشد.
به گزارش خبرنگار شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ هر ساله به رسم آیین روزنامه نگاری و در روزهای پایانی هر سال، معمولا مروری گذرا داریم بر اتفاقات و رویدادهای مهمی که در طول سال در حوزه های مختلف فرهنگی و هنری اتفاق افتاده و کام ما را شیرین و یا تلخ کرده است. در این گزارش سعی داریم اتفاقات مهم حوزه «تلویزیون» را در سال 1402 با یکدیگر مرور کنیم.
سریال های پرمخاطب سیما
در چند سال اخیر یک نزاع و کشمکشی بر سر سریال های تلویزیون و شبکه نمایش خانگی بوجود آمده و باعث شده تا برخی ستارگان سابق سیما به سمت وی او دی ها کوچ کنند و ترجیح دهند در آن سریال ها به ایفای نقش بپردازند؛ با این حال پخش برخی از سریال ها در تلویزیون در سالی که گذشت، توانست مخاطبان جدی خود را پای این شبکه ها دوباره باز کند.
سرزمین مادری
سریالی به نام «سرزمین کهن» 10 سال پیش به روی آنتن رفت که با حواشی پیش آمده در بین اقوام لر، پخش این سریال متوقف شد و ده سالی با بلاتکلیفی مواجه بود که سرانجام ابتدا از طریق تلوبیون پخش رسمی خود را آغاز کرد و کمی بعد از طریق شبکه سوم سیما به روی آنتن رفت؛ سریالی به کارگردانی کمال تبریزی که به گواه بسیاری از منتقدان، بهترین اثر کارنامه هنری او در حوزه سریال سازی به شمار می آید.
سرزمین کهن که در پخش جدید خود به «سرزمین مادری» تغییر نام داد از حضور بازیگران و ستارگان سینما و تلویزیون ایران استفاه کرده بود و تقریبا بازیگر نام داری نبود که در این سه فصل از سریال در این مجموعه درخشان بازی نکرده باشد؛ جمع ستارگانی که به واضح بعید است تا دوباره در کنار هم و در سریالی تلویزیونی حضور داشته باشند؛ از علی شادمان، شهاب حسینی، آرش مجیدی، بیتا فرهی، فرهاد قائمیان، هنگامه قاضیانی، پریوش نظریه، سعید راد، نیکی کریمی، پژمان بازغی، میترا حجار تا امیر آقایی، گلچهره سجادیه، پرویز پورحسینی، جعفر دهقان، ثریا قاسمی، حسن پورشیرازی، محمدرضا فروتن، جواد عزتی، علیرضا خمسه، حسین محجوب، محسن تنابنده، لیلا زارع، شبنم قلی خانی، پدرام شریفی، بابک حمیدیان و سایر ستارگانی که در این سه فصل از این مجموعه به یادماندنی به ایفای نقش پرداخته اند.
سوران
سریال «سوران» محصول مرکز سریال سوره، اقتباسی آزاد از کتاب «عصرهای کریسکان» نوشته کیانوش گلزار راغب است و قصه مبارزه یک جوان آزاده کُرد در التهابات دهه ۵۰ منطقه کردستان را روایت می‌‌کند.
سریال «سوران» را می‌توان جزو اقتباس‌های موفق تلویزیون دانست که توانست سرنوشت عجیب جوانی به نام سوران را به تصویر بکشد و حرفش را مثل خود کتاب بیان کند. این مجموعه همچنین ماجراهای تاریخی کردستان در اواخر دهه پنجاه و ابتدای دهه شصت را سوژه قرار داد و دست روی جریان‌هایی مثل کومله و دموکرات گذاشت.
بازی مهدی نصرتی در نقش سوران و نیز عملکرد خوب دیگر بازیگران سریال از جمله امتیازات «سوران» بودند. از جمله آن‌ها می‌توان به زنده یاد حسام محمودی اشاره کرد که امسال ناباورانه از میان‌مان رفت. آسو پاشاپور در نقش همسر سوران نیز نام خود را به عنوان یک استعداد جدید سر زبان‌ها انداخت.
عاشورا
هادی حجازیفر در اولین تجربه بلند کارگردانی خود، سراغ بخش‌هایی از زندگی شهیدان مهدی و حمید باکری رفت و در این بین سرنوشت حماسه سازان لشکر ۳۱ عاشورا را نیز روایت کرد. نتیجه این تلاش ابتدا در قالب فیلم سینمایی «موقعیت مهدی» برای نخستین بار در جشنواره فیلم فجر مورد قضاوت قرار گرفت. نسخه سریالی آن با نام «عاشورا ل ۳۱» هم بعد از اکران عمومی روی آنتن رفت.
«موقعیت مهدی» در جشنواره فجر مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و اکران موفقی هم تجربه کرد. حجازیفر که از ابتدا یک نسخه سریالی هم مد نظر داشت، مدت‌ها مشغول مراحل پسا تولید بود و در نهایت «عاشورا ل ۳۱» در قالب مینی سریالی هفت قسمتی پخش شد. آنچه مخاطبان شاهد بودند، نشان از وسواس کارگردان در شیوه روایت داشت. به همین خاطر است که «عاشورا ل ۳۱» از نظر ساختار اثری استاندارد ارزیابی می شود. عملکرد حجازیفر در قامت بازیگر نقش شهید مهدی باکری هم مورد تحسین واقع شد. ژیلا شاهی در نقش همسر این شهید به همراه وحید حجازیفر، معصومه ربانی‌‌نیا، وحید آقاپور و روح‌‌الله زمانی نیز خوش درخشیدند.
مستوران 2
سال پیش سری نخست «مستوران» به کارگردانی مسعود آب‌پرور و سید جمال سید حاتمی روی آنتن رفت و مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت. در فصل دوم سید علی هاشمی کارگردان بود و محمد حنیف به جای فائزه یارمحمدی و یزدان محمد کاظمی فیلمنامه را نوشت. در این سری هم قصه، برخاسته از حکایت‌ها و افسانه‌های کهن ایرانی بود و داستان آن بیست سال پس از اتفاقات «مستوران ۱» روایت شد.
«مستوران» از چند منظر قابل اهمیت است که مهمترین آن استفاده از گنجینه‌ای به نام افسانه‌های شیرین و دیرین ایرانی است. همچنان این نقد توسط رسانه‌ها و اصحاب فن مطرح می‌شود که چرا تلویزیون ما از داستان‌های مکتوب و شفاهی بهره نمی‌برد. چرا کشورهای شرق دور، تاریخ سازی می‌کنند اما ما نسبت به داشته‌های‌مان بی‌توجه هستیم. در نهایت سازمان اوج آستین بالا زد و زمینه ساخت «مستوران» را فراهم کرد. سری دوم سریال نیز به اندازه کافی قصه و اتفاق داشت. همچنین زمینه درخشش بازیگرانی چون محیا دهقانی، کاوه خداشناس، رابعه اسکویی، الهه خادمی را فراهم آورد. از دیگر اتفاقات قابل تحسین سریال، تصویری کردن افسانه‌هایی مثل دوال پا، قبیله وحشی‌ها و … است.
عشق کوفی
داستان در کوفه سال ۶۱ هجری روایت می‌شود و آغاز آن همراه با عشق دختری به اسم نائله به جوانی به نام هلال است. مانع بر سر راه ازدواج این دو فراوان است که مهمترین آن اعتقاد خانواده پسر به حکومت علوی و تبعیت خانواده دختر از خلافت اموی است.
سریال «عشق کوفی» به قلم دو نویسنده جوان یعنی فائزه یارمحمدی و یزدان محمدکاظمی نوشته شد که از استعدادهای جدید فیلمنامه‌نویسی هستند. نگاه متفاوت آن‌ها به چالش عقیده و نیز پیوند درست ماجراهای کوفه به قیام عاشورا در قالب یک داستان عاشقانه، «عشق کوفی» را تبدیل به سریالی موفق کرد. حسن آخوندپور نیز در کارگردانی حواسش بود که مفاهیم عقیدتی سریال در قالب اثری عاشقانه، معمایی و تاریخی منتقل شود. او در انتخاب بازیگران هم دست به آشنازدایی زد و جواب گرفت. لعیا زنگنه در شمایل یک زن عرب که اعتقادات راسخ دارد، یکی از بهترین بازی‌های متاخر خود را به نمایش گذاشت. نادر سلیمانی با نقش یک مرد متمول که حتی دین ابزار زندگی مرفه اوست، بار دیگر خوش درخشید. حضور دو چهره جوان یعنی سعید شریف و شبنم قربانی در نقش‌های اصلی هم اتفاق خوب دیگر «عشق کوفی» است.
اما نکته مهم ماجرا این بود که سال‌ها پس از «مختارنامه» بالاخره یک سریال جدید تاریخی – عاشورایی روی آنتن سیما رفت.
ترور
مینی سریال ۹ قسمتی «ترور»، یک سوژه اصلی داشت که برگرفته از یک ماجرای واقعی است؛ تلاش برای ترور حاج قاسم سلیمانی در کرمان و تقابل نیروهای امنیتی با سرویس جاسوسی. سال ۹۸ خبر این ترور نافرجام رسانه‌ای شد و امسال دستمایه ساخت یک سریال شد. «ترور» تولید مرکز سیما فیلم با مشارک موسسه اندیشه شهید آوینی است و پس از شهادت حاج قاسم، اولین سریال رسمی تلویزیون درخصوص این چهره ملی است.
قصه «ترور» از جایی شروع شد که نیروهای امنیتی ایران، در حال خنثی کردن نقشه یک بمب‌گذاری در برج میلاد تهران بودند. کم کم مخاطب پی برد سر نخ اصلی ماجرا به یک اتفاق مهم دیگر یعنی ترور حاج قاسم سلیمانی وصل است. سازندگان برای روایت مقطعی از زندگی شهید سلیمانی، به خود او نزدیک نشدند بلکه اهمیت این چهره را از زبان دوست و دشمن مطرح کردند. چه جایی که نیروهای امنیتی از برنامه‌های فشرده، محبوبیت «حاجی» و … می‌گفتند و چه جایی که مامور ارشد موساد توضیح می‌داد چرا ترور او اهمیت دارد. این زاویه نگاه، باعث شد سوژه به طور مستقیم در کانون درام نباشد اما سایه او در اغلب لحظات احساس شود. «ترور» در مجموع توانست اصل حرف خود را در قالب یک داستان سرگرم کننده مطرح کند. کارگردانی تقیانی پور به همراه بازی خوب فرهاد قائمیان، شهرام ابراهیمی، نانت تومه و … دیگر امتیازهای سریال بودند.
انتصابات سیما و حاشیه آخر سال
نیمه های آبان ماه بود که محسن برمهانی معاون سیما در احکام جداگانه‌ای محمدباقر اعلمی را به سمت مدیر شبکه تهران، حسین زارع‌زاده را به سمت مدیر شبکه مستند، محمدعلی غلامرضایی را به سمت مدیر شبکه‌های نمایش و تماشا، حامد فاتحی پولادی را به سمت مدیر روابط عمومی معاونت سیما، سید محمدرضا خوشرو را به سمت دبیر جشنواره جام‌جم و محمدرضا رضاپور را به سمت مشاور معاون سیما منصوب کرد.
اما شاید یکی از پرحاشیه ترین این انتصابات، حکم آخر سالی معاون سیاسی سازمان صدا و سیما بود؛ علیرضا خدابخشی که مهرماه 1400 از سوی جبلی به عنوان معاون سیاسی سازمان منصوب شده بود، روزهای آخر اسفند از سمت خود برکنار شد و محمدعلی صائب که از شهریورماه 1401 ریاست خبرگزاری صدا و سیما را برعهده داشت، به عنوان سرپرست این معاونت منصوب شد.
خدابخشی بالافاصله پس از برکناری خود، متن نامه استعفای خود را رسانه ای کرد؛ متن این حکم به شرح زیر است:
«بسم‌الله الرحمن الرحیم
برادر گرامی جناب آقای دکتر جبلی
رییس محترم سازمان
باسلام و احترام
اکنون که با پایان یافتن دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی یکی از مسؤولیت‌های سنگین معاونت سیاسی برای پیگیری ۴ راهبرد رهبر معظم انقلاب اسلامی روحی له الفدا مبنی بر مشارکت، رقابت، امنیت و سلامت پایان یافته است و رضایت معظم له را در پی داشته، بازآرایی و تازه‌گردانی عملیات رسانه‌ای در مقابله با جنگ همه‌جانبه و ترکیبی دشمنان قسم خورده انقلاب اسلامی؛ ضرورت دارد.
فرصت را مغتنم شمرده و برای باز کردن فضا برای مدیری تازه نفس و استمرار نوآوری در معاونت سیاسی رسانه ملی؛ استعفای خود را مجددا تقدیم می‌کنم.
لازم می‌دانم از حمایت‌های کافی حضرتعالی در دوران مسؤولیت و همچنین تلاش همکارانم در معاونت‌های سازمان خصوصا معاونت سیاسی تشکر و قدردانی و بابت تقصیرها و قصورها طلب حلالیت کنم.»
بازگشت چهره ها به تلویزیون
در یکی دو سال اخیر یکی از انتقادات همیشگی اصحاب رسانه به مدیران سیما، کناره گیری چهره های مطرح و محبوب تلویزیون در حوزه های سریال سازی، برنامه سازی و اجرا بوده است که مدیران نیز معمولا بیان می کردند که این چهره ها خودشان تمایلی به کار کردن در تلویزیون ندارند وگرنه صدا و سیما هیچ محدودیتی برای این عزیزان وضع نکرده است.
این روند رفت و برگشتی ادامه داشت تا اینکه خبری از سوی مدیران سیما رسانه ای شد که قرار است ساخت فصل هفتم سریال محبوب «پایتخت» در سال 1403 کلید بخورد؛ بازگشت کامران نجف زاده با برنامه «برمودا» از شبکه نسیم، بازگشت فرزاد حسنی به عنوان مجری تحویل سال شبکه نسیم و درنهایت ساخت فصل سوم برنامه «مهمونی» ایرج طهماسب برای تلویزیون حکایت از تعامل مدیران سیما با چهره های دوست داشتنی تلویزیون دارد.
ارسال دیدگاه