یهودیان، مسیحیان یا مسلمانان؛ ساکنان اصلی فلسطین چه کسانی بودند؟
فلسطین از دوران باستان تاکنون شاهد تحولات دینی متعددی بوده؛ پس از دورههای یهودیت و مسیحیت، این سرزمین در قرن هفتم هجری به دست مسلمانان فتح شد و اکثر ساکنان آن مسلمان شدند.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ تا قبل از اشغال فلسطین توسط صهیونیستها و تشکیل یک دولت جعلی در این سرزمین در سال ۱۹۴۸ م، اکثر مردم این منطقه مسلمان بودند؛ گرچه تعدادی مسیحی و یهودی نیز حضور داشتند. اگر بخواهیم اسلام ساکنان این سرزمین را در تاریخ رهگیری کنیم، باید به حدود ۱۴۰۰ سال پیش بازگردیم؛ یعنی زمانی که منطقه شامات (سوریه، لبنان، اردن و فلسطین) در قلمرو امپراتوری روم بود. بعد از رسول خدا (ص) در سالهای ۱۵ تا ۱۷ هجری و در ادامه گسترش اسلام در منطقه شامات، سرزمین فلسطین (رمله، عسقلان، غزه، بیتالمقدس و دیگر مناطق آن) به تصرف مسلمانان در آمد.(۱) فتح بیتالمقدس در سال ۱۷ هجری، با صلح همراه بود و بهواسطه آن، پیمانی با حضور خلیفه دوم با اهالی آنجا بسته شد.(۲) بعد از انتخاب حاکم برای این مناطق از سوی خلیفه دوم، علاوه بر حضور خود مسلمانان در منطقه، بسیاری از ساکنان آنجا مسلمان شده و برخی دیگر مسیحی و یهودی باقیمانده و در همانجا ماندگار شدند.(۳)
این مطلب را هم باید افزود که تعداد زیادی از ساکنان این مناطق، از نژاد عرب بودند که از گذشته در مناطق مرزی امپراتوری روم با جزیره العرب ساکن شده، دولت غسّانیان را تشکیل داده بودند و حافظ منافع رومیها در این مناطق شمرده میشدند.(۴)
قبل از اسلام نیز یعنی در دوره باستان، اولین اقوامی که در این سرزمین و اطراف آن میزیستند، کنعانیان از نسل کنعان بن سام (حام) بن نوح بودند.(۵) این قوم به دلیل انتساب به نوه حضرت نوح علیهالسلام، قاعدتاً میبایست در دورهای یکتاپرست بوده باشند. تا اینکه در حدود دو هزار سال پیش با ورود حضرت ابراهیم و حضرت لوط علیهماالسلام به این سرزمین، آیین یکتاپرستی رو به گسترش نهاد؛(۶) گرچه عدهای همچون قوم حضرت لوط همچنان منحرف ماندند و به عذاب الهی گرفتار شدند.(۷)
با درگذشت ابراهیم نبی، فرزندش اسحاق و نیز فرزند او حضرت یعقوب (علیهمالسلام) و در ادامه فرزندان وی، با مستقر شدن در سرزمین فلسطین، توحید را در آنجا نهادینه کردند.(۸) بعدازاین که حضرت یعقوب و فرزندانش (بنیاسرائیل) برای ملاقات با حضرت یوسف علیهالسلام وارد مصر شدند،(۹) کنعانیان و ساکنان اصلی این سرزمین، همانجا ماندگار شدند تا اینکه پس از حضرت موسی علیهالسلام، وصی او یوشع بن نون به همراه بنیاسرائیل موفق به شکست طاغوت این منطقه و ورود به آن شدند و بار دیگر در آنجا سکنی گزیدند. بنیاسرائیل همراه دیگر اقوام و ساکنان قبلی فلسطین در این ناحیه ساکن شدند تا اینکه در ادامه، انبیاء بنیاسرائیل مانند سموئیل و داوود و سلیمان در این منطقه تشکیل حکومت دادند و بنیاسرائیل را اداره میکردند.
ماجرای نبرد بنیاسرائیل با جالوت به فرماندهی طالوت و نیز هلاکت جالوت توسط داوود نبی و فرار و شکست سپاه جالوت،(۱۰) نشان از حضور یک حکومت طاغوت و ظالم و غیر الهی در این سرزمین دارد که توسط سپاه مؤمنان از بین رفته و دین خدا در آن بسط پیدا کرد. یکتاپرستی در این سرزمین و منطقه شامات با ظهور دیگر انبیای بنیاسرائیل مانند الیاس، یسع، عزیر و زکریا ادامه داشت(۱۱) تا اینکه حضرت عیسی و یحیی (علیهماالسلام) به نبوت رسیدند و در این منطقه و اطراف آن مشغول دعوت مردم به دین الهی (مسیحیت) شدند.
شایانذکر است که تقریباً تا سال ۶۰۰ قبل از میلاد، بنیاسرائیل (یهودیان) و دیگر اقوام در این سرزمین زندگی میکردند؛ اما در سال ۵۸۷ قبل از میلاد، بُختُ نَصَّر با هجوم به اورشلیم (بیتالمقدس) یهودیان را به اسارت درآورد و به بابل (بینالنهرین در عراق کنونی) منتقل کرد و معبد سلیمان را تخریب کرد.(۱۲) بعد از مدتی، این بار رومیها از یهودیان احساس خطر کرده و در سال ۷۰ م به اورشلیم حمله کرده و فلسطین و شهرهای آن را به اشغال خود درآورده، معبد سلیمان را بار دیگر تخریب کرده و یهودیان را پراکنده ساختند.(۱۳) بدین ترتیب، از سال ۷۰ میلادی به بعد، بتپرستی در فلسطین و شامات بسط پیدا کرد. تا اینکه در سال ۳۱۳ م بافرمان کنستانتین (قسطنطین) اول امپراتور روم، مسیحیت در سرزمینهای تحت سلطه وی ازجمله فلسطین به رسمیت شناخته شد و گسترش پیدا کرد(۱۴) و تا زمان ظهور اسلام و قبل از فتح آن توسط مسلمانان در سال ۱۵ هجری، همچنان مسیحی نشین بود.(۱۵)
خلاصه اینکه سرزمین فلسطین بهعنوان بخشی از منطقه شامات قدیم تا قبل از آنکه در سال ۱۵ تا ۱۷ هجری (در عصر خلیفه دوم) اسلام وارد آن شده و مسلماننشین شود، به لحاظ دینی و سیاسی تاریخ پرفرازونشیبی را پشت سر گذاشته است. مردم این منطقه در اثر حضور انبیاء و اقوام و حکومتهای مختلف در ادوار مختلف، بهتناوب دین و آیین متفاوتی را اتخاذ میکردند. در برههای از زمان (از زمان کنعان از نوادگان حضرت نوح علیهالسلام) یکتاپرست بودند. تا قبل از حضور حضرت ابراهیم علیهالسلام در این سرزمین، مردمانش دچار انحراف در عقیده بودند که ایشان به همراه حضرت لوط علیهالسلام سعی در اصلاح آنها نمودند. تداوم حضور حضرت ابراهیم و فرزندانش اسحاق و سپس یعقوب و بنیاسرائیل در این ناحیه، باعث شد که دیگر ساکنان آن نیز به خداپرستی رویآورند.
تا پیش از ورود حضرت موسی علیهالسلام به نزدیکیهای فلسطین و سپس ورود یوشع بن نون به کنعان و پیروزی بر طاغوت این منطقه، مردمانش دچار انحراف در دین بودند. یهودیت و دین توحیدی بار دیگر از زمان یوشع در این ناحیه گسترش پیدا کرد و با ظهور انبیای بنیاسرائیل مانند داوود و سلیمان و حتی تا مدتی بعد از ظهور حضرت عیسی علیهالسلام، یهودیت در این سرزمین دین غالب بود. پس از تخریب معبد سلیمان توسط رومیها در سال ۷۰ میلادی، بتپرستی در فلسطین شامات آیین غالب بود تا اینکه در سال ۳۱۳ م، مسیحیت توسط کنستانتین (قسطنطین) اول رسمیت پیدا کرد. سپس زمان خلیفه دوم در سال ۱۷ هجری، فلسطین در اختیار مسلمانان قرار گرفت و اکثر مردمان این دیار مسلمان شدند و برخی دیگر نیز به دین یهودیت و مسیحیت باقی ماندند.
ارسال دیدگاه