دانا گزارش می دهد؛
روی خط ناترازی| قطع برق در برخی مناطق کشور به ۴ ساعت در روز رسید
امسال کشور برای نخستین بار از میانه فروردین با کسری تولید برق مواجه شد که منجر به آغاز خاموشیهای برنامهریزیشده و افزایش زمان قطعیها تا 4 ساعت شد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ کشور امسال برای نخستین بار از میانه فروردین با کسری تولید برق نسبت به تقاضا مواجه شد. این موضوع باعث شد خاموشیهای برنامهریزیشده در بخش خانگی زودتر آغاز شود و زمان قطعیها نیز افزایش پیدا کند. این مشکل نه تنها به دلیل کاهش بارندگی و تأثیر منفی آن بر نیروگاههای برقآبی است، بلکه گرمای زودرس در برخی مناطق نیز نقش مهمی در بالا رفتن مصرف برق داشته است. در ادامه، به بررسی علل این بحران و راهکارهای موجود و ناکارآمد میپردازیم.
هادی بیگینژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، در گفتوگویی تفضیلی با خبرنگار راه دانا به بررسی مشکلات فعلی تولید و توزیع برق و راهکارهای بلندمدت برای حل این بحران پرداخت که در ادامه پاسخ های این عضو کمیسیون عمران به سوالات راه دانا را در خصوص ناترازی برق را بازخوانی می کنیم.
راه دانا: آقای بیگینژاد، وضعیت فعلی تولید و مصرف برق در کشور چگونه است؟
هادی بیگینژاد: متاسفانه کشور در حال حاضر با کمبود تولید برق مواجه است. ظرفیت تولید برق ما حدود 72 هزار مگاوات است، در حالی که تقاضای برق در شرایط عادی به 70 هزار مگاوات و در ساعات پیک به 85 هزار مگاوات میرسد. به این معنا که در حالت عادی حدود 10 هزار مگاوات و در ساعات پیک نزدیک به 15 هزار مگاوات کمبود داریم. این کسری تولید باعث شده امروزه شاهد خاموشیهای برنامهریزیشده و حتی غیربرنامهریزیشده باشیم.
راه دانا: با توجه به این مشکل، چه راهکاری برای کاهش فشار به شبکه برق پیشنهاد میکنید؟
هادی بیگینژاد: امسال تنها راهحل مدیریت مصرف است. مردم باید در مصرف برق صرفهجویی کنند تا بتوانیم از این بحران عبور کنیم. اما برای سال آینده، باید اقدامات جدیتری انجام داد. به عنوان مثال، وارد کردن نیروگاههای جدید به شبکه، بهینهسازی مصرف برق در نیروگاهها و کاهش تلفات انرژی از اولویتهای اصلی است.
راه دانا: آیا طرحهای جدیدی در مجلس برای حل این مشکل در دست بررسی است؟
هادی بیگینژاد: بله، در حال حاضر طرحی در مجلس شورای اسلامی در حال پیگیری است که قرار است برق صنایع از برق خانگی جدا شود. اگر این طرح اجرایی شود، سرمایهگذاران در بخش صنعت تشویق میشوند که در زمینه تولید برق سرمایهگذاری کنند. امیدواریم در سالهای آینده شاهد پیشرفتهای قابلتوجهی در این حوزه باشیم.
راه دانا: آیا میتوان گفت مشکلات فعلی برق به سیاستهای دولتهای گذشته نیز بازمیگردد؟
هادی بیگینژاد: بله، مشکل امروز ما به دوران دولت تدبیر و امید بازمیگردد. اگر در ابتدای دولت تدبیر و امید برنامهریزیهای لازم برای توسعه برق انجام میشد، امروز با این مشکلات مواجه نبودیم. دولت در بخش برق و زیرساختهای آن کمکار بوده و خودشان نیز این موضوع را قبول دارند. برای مثال، در برنامه ششم توسعه، بسیاری از اهداف مربوط به برق محقق نشدند.
راه دانا: آیا مجلس در این زمینه اقداماتی انجام داده است؟
هادی بیگینژاد: بله، در مجلس شورای اسلامی مطالعات و کارشناسیهای لازم در این حوزه انجام شده و برای طرحهای مختلف صنعت برق بودجههایی نیز در نظر گرفته شده است. اما متاسفانه همراهی لازم از سوی دولت گاهی انجام نمیشود. به عنوان نمونه، نیروگاه ملایر که کلنگ زده شده است، هنوز هیچ قدمی برای ادامه کار برداشته نشده است. این کندی و عدم برنامهریزی صحیح، مشکلات را تشدید میکند.
راه دانا: اگر در سالهای آینده برنامهریزی مناسبی انجام نشود، چه اتفاقی ممکن است بیفتد؟
هادی بیگینژاد: اگر در زمینه زیرساختهای برق برنامهریزی لازم انجام نشود، مشکلات فعلی ادامه خواهد داشت و حتی ممکن است در سال آینده شرایط بدتر شود. بنابراین، دولت و مجلس باید از حالا به فکر سالهای آینده باشند تا بتوانیم از بحرانهای بزرگتر جلوگیری کنیم.
علل بحران قطعی برق
یکی از دلایل اصلی این بحران، کاهش بارندگی و تأثیر آن بر نیروگاههای برقآبی است. این نیروگاهها به عنوان یکی از منابع مهم تولید برق در کشور، به میزان قابل توجهی تحت تأثیر خشکسالی قرار گرفتهاند. از طرفی، گرمای زودرس در برخی مناطق باعث افزایش استفاده از دستگاههای سرمایشی شده که به طور مستقیم میزان مصرف برق را بالا برده است.
همچنین، ضعف سیاستگذاری وزارت نیرو در جذب سرمایهگذاران به حوزه انرژی نیز از دیگر عوامل این بحران است. سرمایهگذاری در زمینه تولید برق در سالهای اخیر به شدت کاهش یافته و این موضوع باعث شده است که ظرفیت تولید برق کشور نتواند با افزایش تقاضا هماهنگ شود.
عدم اجرایی شدن طرحهای اعلامشده
در سال ۱۴۰۱، وزارت نیرو و وزارت صنعت اعلام کردند که تفاهمنامهای برای تولید برق توسط صنایع منعقد کردهاند. اما تاکنون تنها چند شرکت بزرگ توانستهاند از این طرح استفاده کنند و اجرای آن عملاً روی کاغذ باقی مانده است. همچنین، موضوع ساخت نیروگاه برای صنایع در شهرکهای صنعتی نیز مطرح شده که حتی اگر اجرایی شود، تأثیری بر شبکه برق سال جاری نخواهد داشت.
بنابراین، با توجه به این شرایط، نباید انتظار داشت خاموشیهای بهاره تنها چند هفته ادامه داشته باشد. این خاموشیها به احتمال زیاد به فصل گرم سال نیز متصل خواهند شد، مگر اینکه وزارت نیرو برنامهای خاص برای مدیریت مصرف برق ارائه دهد که تاکنون چنین برنامهای مطرح نشده است.
تأثیر ناترازی برق بر صنایع و مردم
یکی از مهمترین راهحلهای حل این مشکل، تشویق صنایع به تأمین برق مورد نیاز خود است. اگر صنایع به سمت ساخت نیروگاه حرکت کنند، مشکل قطع برق برطرف خواهد شد. اما مسأله اینجاست که بسیاری از صنایع هزینه سرمایهگذاری و تعمیر و نگهداری نیروگاهها را بالا میدانند. برخی مدیران صنایع هم ترجیح میدهند برق را با نرخ آزاد خریداری کنند تا وارد چالش ساخت نیروگاه نشوند.
علاوه بر این، برخی صنایع که تمایل به ساخت نیروگاه دارند، در زمینه تأمین سرمایه و نقدینگی با مشکل مواجه هستند. صندوق توسعه ملی اعلام کرده است که اعتبارات ارزی به صنایع برای راهاندازی نیروگاه میدهد، اما با توجه به نوسانات شدید ارز، بسیاری از سرمایهگذاران ترجیح میدهند وام ارزی دریافت نکنند. این موضوع دولت را موظف میکند که راهکارهای جدیدی برای تأمین سرمایه پروژههای نیروگاهی ارائه دهد.
اثرات خاموشیها بر زندگی روزمره
در روزهای اخیر، خاموشیهای برق در مناطق مختلف استان تهران از شمالیترین نقاط مانند شمیرانات تا غربیترین مناطق مانند شهریار و حومه گزارش شده است. این قطعیها اغلب بدون برنامهریزی قبلی و هماهنگی با اطلاعیههای توانیر انجام شدهاند که باعث نارضایتی گسترده مردم شده است.
در برخی نقاط، خاموشیهای چندباره در طول روز رخ داده که علاوه بر ایجاد مشکلات عمومی، فعالیت واحدهای تجاری و خدماتی را نیز مختل کرده است. بسیاری از کسبوکارهایی که وابسته به سیستمهای خنککننده و دستگاههای برقی هستند، خسارتهای مالی قابلتوجهی را تجربه کردهاند.
تأثیر قطع برق بر تأمین آب
یکی از تأثیرات مهم این خاموشیها، اختلال در تأمین آب مناطقی است که منابع آب آنها وابسته به چاههای برقی است. به عنوان مثال، در منطقه صباشهر شهریار، قطع برق چاههای تأمین آب باعث شد بیش از ۴ ساعت آب شرب منطقه قطع شود. همچنین در شمیرانات تهران، خاموشی اعلامشده برای ۲ ساعت بود اما در عمل بیش از ۴ ساعت ادامه یافت و سامانههای اطلاعرسانی مانند شماره ۱۲۱ قادر به پاسخگویی موثر به شهروندان نبودند.
همه این مشکلات در شرایطی اتفاق می افتد که وزارت نیرو اعلام کرده است که خانوادهها میتوانند از طریق سامانه «برق من» به زمانبندی قطعی برق منطقه خود دسترسی پیدا کنند. وزارت نیرو گفت: این اقدام به مردم کمک میکند تا مشکلات ناشی از خاموشیها را بهتر مدیریت کنند. با این حال، برخی افراد هنوز از این سامانه استفاده نمیکنند و در نتیجه با چالشهای بیشتری روبهرو میشوند؛ اما مشاهدات نشان می دهد که در اکثر نقاط تهران این اتفاق نمی افتد. به عنوان مثال در روزهای گذشته و در پی چند بار قطع برق در محله مشیریه تهران پس از چند بار چک کردن خبرنگار دانا دریافت که پیش از قطع و در زمان قطعی هیچ پیامی برای منطقه مورد نظر در سامانه برق من ثبت نشد. در سایر نقاط تهران نیز این سامانه به صورت درست و به موقع عمل نکرده است.
چرا جدول عمومی قطعی برق ارائه نمیشود؟
وزارت نیرو اعلام کرده است که به صورت عمومی جدول زمانبندی قطعی برق منتشر نخواهد شد. دلیل این تصمیم، جلوگیری از افزایش خطرات امنیتی است. در زمان خاموشی برق، سیستمهای امنیتی مانند دزدگیرها و دوربینهای مداربسته غیرفعال میشوند و این موضوع میتواند فرصتی برای افراد سودجو فراهم کند. اگر جدول قطعیها به صورت عمومی منتشر شود، افراد بدمعتنی میتوانند از آن برای شناسایی محلههای هدف استفاده کنند و خسارات بیشتری به مردم وارد کنند.
گرمای زودرس و افزایش مصرف برق
در حال حاضر، با ورود به میانه اردیبهشتماه، گرمای تابستانی بهطور غیرمنتظرهای در نقاط مختلف کشور شدت یافته است. دادههای هواشناسی نشان میدهد که متوسط دمای هوای امسال در فصل بهار نسبت به سالهای گذشته حدود ۳ درجه افزایش داشته است. این افزایش دما منجر به رشد قابل توجه مصرف برق شده است. در روزهای گرم اردیبهشت، پیک مصرف برق کشور به حدود ۲۰ هزار مگاوات رسیده است که معادل افزایش ۵۰ درصدی مصرف برق در یک روز است.
این وضعیت نشان میدهد که مصرف برق به شدت تحت تأثیر شرایط آبوهوایی قرار دارد و هر افزایش دما، فشار بیشتری به شبکه توزیع وارد میکند. بنابراین، مدیریت مصرف برق و اتخاذ تصمیمات راهبردی برای جلوگیری از خاموشیهای بیشتر، ضروری است.
راهکارهای کوتاهمدت و بلندمدت از دیدگاه کارشناسان برای حل بحران برق
راهکارهای کوتاهمدت:
-
مشوقهای کاهش مصرف:
وزارت نیرو باید برنامههایی را برای تشویق مردم به کاهش مصرف برق ارائه دهد. این مشوقها میتواند شامل تخفیفهای قیمتی برای مصرفکنندگان کممصرف یا ارائه جوایز برای خانوادههایی باشد که از تجهیزات کممصرف استفاده میکنند. -
توسعه برق خورشیدی:
وزارت نیرو باید با همکاری دستگاههای دولتی، به توسعه برق خورشیدی در برجها و آپارتمانها اقدام کند. این اقدام میتواند به کاهش فشار بر شبکه برق کمک کند و همچنین، از انرژیهای تجدیدپذیر بهرهبرداری کند. -
اطلاعرسانی دقیقتر:
افزایش شفافیت و اطلاعرسانی دقیقتر درباره زمانبندی خاموشیها میتواند به مردم کمک کند تا بهتر برنامهریزی کنند و از مشکلات جلوگیری شود.
راهکارهای بلندمدت
-
توسعه ظرفیت تولید برق:
توسعه نیروگاههای تجدیدپذیر مانند خورشیدی، بادی و آبی میتواند در بلندمدت به افزایش ظرفیت تولید برق کمک کند. این اقدام نه تنها به کاهش فشار بر شبکه کمک میکند، بلکه محیط زیست را نیز حفظ میکند. -
بهینهسازی مصرف انرژی:
اجرای سیاستهایی برای کاهش مصرف انرژی در بخشهای خانگی و صنعتی ضروری است. این کار میتواند شامل استفاده از تجهیزات کممصرف، بهبود عایقبندی ساختمانها و افزایش آگاهی عمومی باشد.
خطر ادامه خاموشیهای غیربرنامهریزیشده
اگر اقدامات لازم برای مدیریت مصرف برق انجام نشود، ادامه خاموشیهای غیربرنامهریزیشده و افزایش مصرف برق، فشار بیشتری بر شبکه توزیع وارد خواهد کرد. این وضعیت میتواند احتمال قطعیهای گستردهتر در ماههای گرم سال را افزایش دهد. بنابراین، اجرای سیاستهای پایدار و مدیریت بهینه انرژی ضروری است.
به گزارش راه دانا، بحران قطعی برق در ایران نه تنها به دلیل افزایش مصرف، بلکه به دلیل ضعف در سیاستگذاری و مدیریت شبکه نیز تشدید شده است. این مشکل تأثیرات جدی بر زندگی روزمره مردم و فعالیتهای اقتصادی دارد. برای حل این بحران، اقداماتی مانند بهینهسازی مصرف انرژی، ایجاد مشوقهای کاهش مصرف، استفاده از تجهیزات کممصرف، افزایش شفافیت اطلاعرسانی، تنظیم زمانبندی دقیق خاموشیها و توسعه ظرفیت تولید برق از طریق نیروگاههای تجدیدپذیر ضروری است. این اقدامات میتوانند از بحرانهای بزرگتر جلوگیری کنند و زیرساختهای تأمین انرژی کشور را تقویت کنند.
در صورت عدم حل مشکلات برق این مشکل تأثیرات جدی بر زندگی روزمره مردم، فعالیتهای اقتصادی و حتی تأمین آب مناطق مختلف دارد. دولت باید به سرعت راهکارهای مؤثری برای مدیریت مصرف برق و تشویق سرمایهگذاری در بخش انرژی ارائه دهد تا از تشدید این بحران جلوگیری شود.
ارسال دیدگاه