جهش قیمت نفت جهانی پس از حملات اسرائیل به ایران
به دنبال حملات نظامی رژیم صهیونیستی به مواضع نظامی و مسکونی ایران در بامداد جمعه، که منجر به شهادت جمعی از فرماندهان نظامی، دانشمندان هستهای و شهروندان بیگناه شد، بازار جهانی نفت با موجی از افزایش قیمت مواجه شد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ در پی حملات نظامی رژیم صهیونیستی به مواضع نظامی و مسکونی ایران در بامداد جمعه، که منجر به شهادت جمعی از فرماندهان نظامی، دانشمندان هستهای و شهروندان بیگناه شد، بازار جهانی نفت با موجی از افزایش قیمت مواجه شد. این رویداد که پاسخ قاطع ایران را به دنبال داشت، نگرانیها را درباره ادامه تنشها برانگیخت و تقاضای فزایندهای برای نفت ایجاد کرد. همین امر باعث شد تا قیمتها در کوتاهمدت به سطوحی بیسابقه از ژانویه ۲۰۲۵ برسند، در حالی که تحلیلگران از پیامدهای گسترده این تحولات برای اقتصاد جهانی سخن میگویند.
افزایش چشمگیر قیمت نفت در بازارهای جهانی
با شروع روز جمعه، قراردادهای آتی نفت خام برنت با جهشی ۴.۸۷ دلاری (معادل ۷.۰۲ درصد) به ۷۴.۲۳ دلار به ازای هر بشکه رسید. این روند صعودی در طول روز ادامه یافت و قیمت نفت برنت با بیش از ۱۴ درصد رشد به ۷۸.۵۰ دلار، بالاترین میزان از ۲۷ ژانویه، صعود کرد. در همین حال، نفت خام وستتگزاس اینترمدیت نیز با افزایشی مشابه، بیش از ۱۴ درصد بالا رفت و به ۷۷.۶۲ دلار، که بالاترین سطح از ۲۱ ژانویه بود، دست یافت. این نوسانات شدید، بزرگترین تغییر روزانه شاخصهای نفتی از سال ۲۰۲۲، زمانی که عملیات روسیه در اوکراین بازار را تکان داد، محسوب میشود و نشاندهنده حساسیت بالای بازار به تحولات ژئوپلیتیک است.
دلایل نوسانات و نقش تنگه هرمز
قیمت نفت معمولاً تحت تأثیر رویدادهای بزرگ سیاسی و وضعیت اقتصاد جهانی قرار میگیرد، و حملات اخیر نیز از این قاعده مستثنی نبود. اسماعیل کوثری، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، روز شنبه اعلام کرد که ایران در حال بررسی گزینه بستن تنگه هرمز است. این تنگه که روزانه میزبان عبور حدود ۲۱ میلیون بشکه نفت است، نقش محوری در تجارت انرژی جهان دارد و اختلال در آن میتواند بازار را بههم بریزد. تحلیلگران غربی پیشتر معتقد بودند که سهمی ۳ درصدی ایران از عرضه جهانی نفت، با جبران تولید از سوی آمریکا یا دیگر تولیدکنندگان قابلحل است، اما بستن تنگه هرمز میتواند سناریوی متفاوتی ایجاد کند و حتی قیمتها را به بالای ۱۳۰ دلار در هر بشکه برساند.
تأثیرات گسترده بر اقتصاد جهانی
افزایش قیمت نفت تنها به این کالای استراتژیک محدود نمیماند؛ اختلال در تأمین سوخت میتواند هزینه سایر کالاهای مصرفی را نیز بهسرعت بالا ببرد. کشورهای اروپایی، به دلیل وابستگی شدید به واردات انرژی، احتمالاً اولین قربانیان این بحران خواهند بود. در حال حاضر، با وجود اینکه قیمت نفت برنت حدود ۱۰ درصد پایینتر از یک سال پیش است، مصرفکنندگان این فرصت را غنیمت شمرده و برای ذخیرهسازی بیشتر اقدام کردهاند. این تقاضای روبهرشد، همراه با چشمانداز صعودی قیمتها، بازار را به سمت اوجگیری بیشتر سوق میدهد، مشابه آنچه در سال ۲۰۲۲ پس از تهاجم روسیه به اوکراین رخ داد و قیمتها از ۸۰ به ۱۳۰ دلار جهش یافت.
دیدگاه کارشناسان و پیشبینیها
ریچارد برونز، رئیس بخش ژئوپلیتیک شرکت مشاوره اسپکتس، وضعیت کنونی را «مهم و نگرانکننده» توصیف کرده، اما معتقد است تأثیر آن به بزرگی مناقشه اوکراین یا بحرانهای قبلی خاورمیانه نخواهد بود. با این حال، اگر دیگر بازیگران به حمایت از اسرائیل وارد میدان شوند و تاسیسات نفتی، پتروشیمی یا گازی ایران هدف قرار گیرند، احتمال اختلال در حملونقل دریایی تنگه هرمز افزایش مییابد. این آبراهه که یکپنجم تولید نفت جهان را هدایت میکند، میتواند اقتصاد جهانی را به لرزه درآورد. ایران پیشتر اعلام کرده که در صورت تهدید منافعش، بستن تنگه را در دستور کار قرار میدهد، و این احتمال اکنون با حملات اخیر، بیش از ۴۸ ساعت پیش، تقویت شده است.
چالشهای تولید و عرضه نفت
پس از کاهش سرمایهگذاری در میادین نفتی به دنبال بحران کرونا و تحریمهای غرب علیه ایران، روسیه و ونزوئلا، ظرفیت تولید سریع نفت محدود شده است. هرچند عربستان و امارات میتوانند تا ۳.۵ میلیون بشکه در روز تولید اضافی داشته باشند، اما بستن تنگه هرمز این امکان را از بین میبرد. جرج لئون، تحلیلگر ارشد ریستاد، هشدار داده که اگر جریان نفت از تنگه مختل شود، قیمتها ممکن است ۲۰ دلار یا بیشتر در هر بشکه افزایش یابد. در همین حال، محمد العریان، مشاور ارشد آلیانتس، این وضعیت را «شوک منفی برای اقتصاد جهانی» خوانده که میتواند تورم را در اقتصادهای پیشرفته تا یک درصد بالا ببرد و برنامههای کاهش نرخ بهره بانکهای مرکزی را مختل کند.
سناریوهای آینده و واکنش بازار
معاملهگران در سنگاپور معتقدند هنوز برای قضاوت درباره تأثیر این حملات بر صادرات نفت غرب آسیا زود است و واکنش بعدی ایران تعیینکننده خواهد بود. آمارپریت سینگ از بارکلیز میگوید که این حملات نگرانی ایجاد کرده، اما تاکنون پایه بازار نفت را تحت تأثیر قرار نداده است. در بدترین حالت، گسترش درگیری به دیگر تولیدکنندگان و مسیرهای کشتیرانی ممکن است رخ دهد. تنگه هرمز، با انتقال ۱۸ تا ۱۹ میلیون بشکه نفت، میعانات و سوخت روزانه، همچنان نقطه حساس بازار است. هلیما کرافت از RBC Capital پیشبینی میکند که دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، ممکن است از اوپک بخواهد با ظرفیت مازاد خود قیمتها را مهار کند، اما موفقیت این طرح به کنترل ایران بر تنگه بستگی دارد.
به گزارش راه دانا؛ حمله اسرائیل به ایران، بازار نفت را وارد فاز جدیدی از نوسانات کرده است. با وجود افزایش ۱۰ دلاری قیمتها در سه روز اخیر، هنوز نشانهای از کاهش تولید ایران دیده نمیشود. اما ریسک بستن تنگه هرمز و محدودیتهای تولید اوپکپلاس، چشمانداز بازار را پیچیده کرده است. ایران با استراتژیهای محرمانه خود و تکیه بر تنگه هرمز، میتواند تعادل انرژی جهان را تغییر دهد، در حالی که جهان منتظر گام بعدی این کشور است.
ارسال دیدگاه