موج انتقادات از کریستوفر نولان به دلیل حمایت خاموش از اشغالگری بالا گرفت
تصمیم کریستوفر نولان برای تصویربرداری بخشی از پروژه پرستارهاش، «اُدیسه»، در «صحرای غربی اشغالی»، موجی از خشم میان هنرمندان و کنشگران صحراوی به پا کرده است. آنان این اقدام را همدستی فرهنگی با «اشغال» ۵۰ساله این منطقه میدانند و میگویند این فیلمساز، دانسته یا نادانسته، در حال پاککردن صورتمسئله استعمار است.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ فیلم جدید نولان که بر اساس منظومه حماسی یونان باستان به قلم هومر ساخته میشود، با بازی مت دیمون، تام هالند و زندایا، در چندین کشور از جمله یونان، ایتالیا، اسکاتلند و ایسلند تصویربرداری میشود.
اما تصمیم برای تصویربرداری بخشی از فیلم در شهر الداخله، واقع در صحرای غربی، موجب اعتراض گروههای حقوق بشری شده که میگویند این انتخاب به معنای سفیدشویی بیش از ۵۰ سال «اشغال» این منطقه توسط مراکش است.
مامینه حشیمی، روزنامهنگار و فیلمساز صحراوی، این تصمیم نولان را «همدستی فرهنگی» با اشغال مراکش توصیف کرد.
او به وبسایت میدلایستآی گفت: صحرای غربی همچنان آخرین مستعمره در آفریقاست که سازمان ملل آن را به رسمیت میشناسد. حضور مراکش در آنجا از تمام جهات، غیرقانونی است—چه بر اساس قوانین بینالمللی، چه به لحاظ سرکوب، بهرهکشی از زمین، و ساکت کردن صدای مردم بومی.
«هر تولید فرهنگی یا سینمایی خارجی که بدون رضایت مردم صحراوی در سرزمین اشغالی تصویربرداری کند، چه آگاهانه و چه ناآگاهانه، بخشی از همان سیستم سرکوبگر میشود.»
حشیمی، یکی از کارگردانان مستند کوتاه «سه دوربینمخفی»، دربارهٔ تلاشهای سازمان رسانهای ایکیپ مدیا برای مستندسازی سرکوبهای اعمالشده علیه صحراویها در صحرای غربی است.
این فیلم قرار بود در سال ۲۰۱۷ در بیروت به نمایش درآید، اما تحتفشار دولت مراکش از برنامه جشنواره کنار گذاشته شد.
حشیمی در ادامه گفت: این فقط درباره یک فیلم نیست؛ بلکه دربارهٔ مالکیت روایتهاست، اینکه چه کسی میتواند داستان بگوید و چه کسی در سکوت مدفون میماند.
او افزود: من از کریستوفر نولان و تهیهکنندگان فیلم خواهش میکنم در این تصمیم تجدیدنظر کنند و عواقب سیاسی انتخابشان را درک کنند. هنر باید علیه بیعدالتی باشد، نه ادامهدهنده آن.
پس از موفقیت فیلم «اوپنهایمر» در مراسم اسکار و با حضور بازیگران سرشناس، بسیاری معتقدند که «اُدیسه» نیز یکی از مدعیان اصلی جوایز آتی خواهد بود.
پیشفروش بلیتهای نسخه ۷۰ میلیمتری آیمکس برای برخی نمایشهای زودهنگام این فیلم آغاز شده و گفته میشود تقریباً تمام ظرفیت آن به فروش رسیده است.
سفر نولان، دیمون و زندایا به شهر الداخله در هفته گذشته، توسط رسانههای مراکشی پوشش داده شد. این رسانهها از این بازدید با عنوان «بازدید از استانهای جنوبی مراکش» یاد کردند—عنوانی که از سوی اکثریت کشورهای جهان به رسمیت شناخته نشده است.
گروه فعالان محلی موسوم به «سازوکار هماهنگی اعتراض در الداخله اشغالی» اعلام کرد تصویربرداری در این شهر نشاندهنده «بیاعتنایی آشکار به وضعیت حقوقی منطقه» است.
در بیانیه این گروه آمده: این فقط یک پروژه سینمایی نیست؛ بلکه اقدامی سیاسی است که به پاک کردن هویت و مبارزه مردم صحراوی دامن میزند.
صحرای غربی از سال ۱۹۷۵ تحت اشغال مراکش است. در سال ۲۰۲۱، ایالات متحده در ازای پذیرش رژیم اسرائیل از سوی مراکش، حاکمیت مراکش بر صحرای غربی را به رسمیت شناخت. اسپانیا و فرانسه نیز بهتازگی حمایت خود را از طرح خودمختاری پیشنهادی مراکش اعلام کردهاند—طرحی که از سوی صحراویها رد شده و به معنای نفی حق حاکمیت آنها دانسته میشود.
جشنواره بینالمللی فیلم صحرای غربی (FiSahara) که هرساله در اردوگاههای پناهندگان برگزار میشود، از نولان و بازیگران فیلم خواست تا با فیلمسازان صحراوی که در تلاش برای مستندسازی سرکوب در سرزمین اشغالیاند، اعلام همبستگی کنند.
ماریا کاریون، مدیر اجرایی این جشنواره گفت: با فیلمبرداری بخشی از «اُدیسه» در سرزمینی اشغالی که از سوی گزارشگران بدون مرز بهعنوان «حفره خبری» توصیف شده، نولان و تیمش—شاید ناخواسته—به سرکوب مردم صحراوی توسط مراکش و تلاشهای رژیم مراکش برای عادیسازی اشغالگری کمک میکنند.
او افزود: ما مطمئنیم که اگر نولان و تیمش از تمام ابعاد سیاسی این انتخاب آگاه بودند—این واقعیت که مردم بومی اجازه ندارند حتی درباره رنجهای خود فیلم بسازند—وحشتزده میشدند.
پایگاه میدلایستآی برای دریافت توضیح، با شرکت تهیهکننده نولان، سینکاپی فیلمز، تماس گرفته، اما تا زمان انتشار این خبر، پاسخی دریافت نکرده است.
«اُدیسه» که در آن دیمون نقش «اودیسئوس»، قهرمان حیلهگر یونانی را ایفا میکند، داستان بازگشت او به خانه پس از پایان جنگ تروا را روایت میکند و قرار است در جولای ۲۰۲۶ اکران محدود شود.
ارسال دیدگاه