دانا گزارش می دهد؛
سایه سنگین هزینه لوازم التحریر و تحصیل بر سر خانوادهها؛ سال تحصیلی جدید با طعم گرانی و نگرانی
با نزدیک شدن به آغاز سال تحصیلی جدید، بسیاری از خانوادهها به جای شوق و شور همیشگی مهر، با دغدغه سنگین هزینههای تحصیل روبهرو هستند؛ فشاری که از خرید لوازمالتحریر تا پوشاک و سرویس مدارس، آرامش والدین را گرفته و عدالت آموزشی را با تهدیدی جدی مواجه کرده است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ با نزدیک شدن به اول مهر، حالوهوای خانوادهها بیش از آنکه رنگوبوی شادی آغاز سال تحصیلی داشته باشد، آمیخته با اضطراب و نگرانی است؛ این روزها بسیاری از والدین در کنار دغدغههای معیشتی روزمره، باید به فکر تهیه وسایل و ملزومات تحصیل فرزندان خود باشند؛ امری که در سالهای اخیر به یکی از پرهزینهترین بخشهای زندگی خانوار تبدیل شده است.
بازار پرهیاهوی لوازمالتحریر و پوشاک دانشآموزی این روزها مملو از خانوادههایی است که میان قفسهها و ویترینها بهدنبال گزینهای مقرونبهصرفه میگردند.
به گفته والدین، اگرچه خرید چند دفتر و قلم یا یک کیف و لباس مدرسه در گذشته هزینه چندانی به همراه نداشت، اما حالا باید بخش بزرگی از درآمد ماهانه خود را صرف همین ملزومات کنند.
در ابن باره یکی از مادران در گفتوگو با خبرنگار راه دانا اظهار داشت: وقتی سه فرزند دانشآموز داشته باشی، تهیه وسایل مدرسه دیگر به یک کار عادی شبیه نیست، بلکه تبدیل به یک بحران اقتصادی میشود.
وی افزود: از چند ماه قبل باید به فکر باشی و پسانداز کنی اما باز هم در نهایت چیزی کم میآید.
این روایت تنها یک نمونه از هزاران خانوادهای است که هر سال در آغاز سال تحصیلی با چنین شرایطی مواجه میشوند.
مدارس دولتی و هزینههای پنهان
قانون اساسی و اسناد بالادستی کشور، آموزش رایگان را بهعنوان یک اصل بنیادین به رسمیت شناختهاند. با این حال، والدین دانشآموزان بارها گلایه کردهاند که ثبتنام در مدارس دولتی هم بدون پرداخت هزینههای جانبی میسر نیست. دریافت مبالغ مختلف تحت عناوینی چون «کمک به مدرسه» یا «هزینههای فوقبرنامه» به رویهای نانوشته در بسیاری از مدارس تبدیل شده است.
مدیران مدارس نیز از سوی دیگر، به کمبود بودجه و فشار هزینههای جاری اشاره میکنند. به گفته آنان، مدارس دولتی بدون مشارکت مالی والدین توان اداره امور را ندارند.
این تناقض، خانوادهها را در موقعیتی دشوار قرار داده است؛ از یکسو قانون بر رایگان بودن آموزش تأکید دارد و از سوی دیگر، واقعیت میدانی چیزی متفاوت نشان میدهد.
پیامدهای اجتماعی افزایش هزینهها
افزایش هزینههای تحصیلی تنها یک مشکل اقتصادی نیست، بلکه تبعات اجتماعی گستردهای در پی دارد. کارشناسان حوزه آموزش هشدار میدهند که فشار مالی بر خانوادهها ممکن است به افزایش نرخ ترک تحصیل بینجامد. در سالهای گذشته مواردی گزارش شده که خانوادهها ناچار شدهاند از میان فرزندان خود تنها برای یکی امکانات کامل آموزشی فراهم کنند یا حتی تحصیل را برای مدتی به تعویق بیندازند.
این وضعیت بیش از همه در مناطق کمبرخوردار خود را نشان میدهد. در چنین مناطقی، دانشآموزان گاهی با کمترین امکانات در کلاس حاضر میشوند و این مسئله مستقیماً بر کیفیت یادگیری آنان تأثیر میگذارد. به باور کارشناسان، اگر این روند ادامه یابد، شکاف آموزشی میان طبقات مختلف جامعه عمیقتر خواهد شد.
عدالت آموزشی در معرض تهدید
یکی از مهمترین اصول نظام آموزشی، ایجاد فرصت برابر برای همه دانشآموزان است. اما واقعیت این است که امروز بسیاری از خانوادهها توان تأمین نیازهای اولیه فرزندانشان را ندارند. در مقابل، گروهی دیگر از دانشآموزان با بهرهمندی از امکانات فراوان، در شرایطی کاملاً متفاوت به تحصیل ادامه میدهند.
این نابرابری آموزشی میتواند پیامدهای بلندمدتی برای آینده جامعه داشته باشد. وقتی فرصتهای یادگیری بهطور ناعادلانه توزیع شود، در سالهای آینده شاهد بازتولید شکاف طبقاتی خواهیم بود؛ شکافی که ریشه در همین روزهای مدرسهای دارد.
ناکارآمدی سیاستهای حمایتی
در سالهای اخیر طرحهای متعددی از سوی نهادهای مختلف برای حمایت از دانشآموزان کمبرخوردار اجرا شده است؛ از توزیع بستههای نوشتافزار گرفته تا ارائه کمکهای نقدی. با این حال، خانوادهها معتقدند این طرحها گستردگی لازم را ندارند و معمولاً تنها بخش کوچکی از دانشآموزان از آنها بهرهمند میشوند.
به گفته کارشناسان، مشکل اصلی در نبود سیاستهای پایدار و هدفمند است. حمایتها بیشتر جنبه مقطعی دارند و نمیتوانند بهطور جدی بار مالی خانوادهها را کاهش دهند. در نتیجه، هر سال با آغاز مهرماه، چرخه نگرانی و فشار اقتصادی دوباره تکرار میشود.
از طرفی، گرانی لوازمالتحریر و پوشاک تنها یک مسئله ظاهری نیست، بلکه میتواند به روان و شخصیت دانشآموزان هم آسیب وارد کند. کودکی که احساس میکند از همکلاسیهایش عقبتر است، انگیزه کمتری برای یادگیری خواهد داشت.
در واقع؛ آغاز سال تحصیلی جدید برای بسیاری از خانوادهها نه نشانه امید و شادمانی، بلکه یادآور فشارهای مالی است. هزینههایی که هر سال سنگینتر میشوند، آرامش والدین را میگیرند و آینده دانشآموزان را تحتالشعاع قرار میدهند.
تحصیل نباید به دغدغهای طاقتفرسا برای خانوادهها تبدیل شود. آموزش برابر و دسترسی همگانی به امکانات تحصیلی، نه یک امتیاز، بلکه یک حق بنیادین است. اگر امروز برای کاهش فشار اقتصادی و حمایت از دانشآموزان اقدامی جدی صورت نگیرد، فردا جامعه با نسلی مواجه خواهد شد که بسیاری از آنها فرصت یادگیری و رشد را از دست دادهاند.
آینده ایران در گروی نسلی آگاه، باسواد و توانمند است. این هدف تنها زمانی محقق میشود که هیچ دانشآموزی به دلیل مشکلات مالی، پشت درِ بسته مدرسه نماند.
ارسال دیدگاه