دانا گزارش می دهد؛
اگر در دنیا چند خدا داشتیم، چه میشد؟
در آیات سوره انبیا، قرآن پاسخ این پرسش را روشن بیان میکند: جهان سرشار از نظم و پیوستگی، فقط با یک مدیر اداره میشود. اگر آسمان و زمین میان چند قدرت مستقل تقسیم میشد، نه هماهنگی میماند و نه بقا؛ هستی در همان لحظه نخست از هم میپاشید.
به گزارش خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ آیه ۲۵ سوره مبارکه انبیا با یک حقیقت بنیادین آغاز میشود: «وَما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَسُولٍ إِلّا نُوحِی إِلَیْهِ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلّا أَنا فَاعْبُدُونِ». محور رسالت همه پیامبران، توحید و نفی هرگونه شرک است.
هیچ پیامبری، دین متفاوتی نیاورده است؛ تفاوتها تنها در شریعتهاست، نه در حقیقت دین. قرآن این اصل را در بستر سوره انبیاء، سورهای که تاریخ پیامبران را مرور میکند، تکرار میکند تا روشن سازد که همه دعوتها به یک قله ختم میشود: پرستش خدا و عبودیت حقیقی.
این آیه برای دنیای امروز نیز پیام دارد؛ جهانی که صداهای متعدد، انسان را به بندگیهای نو و بتهای مدرن فرامیخوانند. یادآوری این محور یعنی بازگشت به آزادی اصیل، رهایی از بردگی قدرتها، امیال و خدایان ساختگی.
تهمت، تحریف و تمسخر؛ واکنش دشمنان به حقیقت
آیات ۲۶ و ۲۷ تصویری از رفتار مخالفان پیامبران ارائه میدهد؛ آنان فرشتگان را «دختران خدا» معرفی میکردند و با نسبتهای ناروا فضای عمومی را علیه پیام الهی مسموم میساختند. قرآن توضیح میدهد که فرشتگان چنین مقام و جایگاهی ندارند؛ آنان بندگان گرامی خدا هستند، هرگز در برابر فرمان او سرپیچی نمیکنند و فقط همان را انجام میدهند که به آن دستور یافتهاند.
این آیات یک «الگوی رفتاری» از دشمنان حقیقت معرفی میکند: وقتی قدرت استدلال ندارند، به تحریف مفاهیم مقدس و ساختن نسبتهای دروغ رو میآورند. همان رویکردی که امروز نیز در قالب رسانهها، پروپاگاندا و عملیات شناختی ادامه دارد.
فرشتگان؛ نه شریک خدا هستند و نه رقیب او
در ادامه این تهمتها، آیه ۲۸ تأکید میکند که فرشتگان هیچگونه اختیار مستقل ندارند؛ خدا گذشته و آینده همه آنان را میداند و جز با اجازه او کسی نمیتواند شفاعت کند. این بیان، اساس توحید ربوبی را تقویت میکند: اداره هستی در دست یک قدرت مطلق است و هیچ موجودی حتی فرشتگان بدون اذن او نقشی ندارد.
در دنیای امروز که برخی جریانها برای تقدیس شخصیتها، افراد یا سیستمها تلاش میکنند، این آیه به مخاطب هشدار میدهد که «قدسیتسازی» برای غیر خدا یک انحراف است؛ تقدس حقیقی تنها برای خالق و مدبّر هستی است.
اگر در جهان چند خدا بود، جهان فرو میپاشید
یکی از محکمترین استدلالهای قرآن درباره توحید در همین بخش است: اگر در آسمانها و زمین جز خدا، خدای دیگری بود، نظام هستی از هم میپاشید و هر کس بهسوی قلمرو خود میکشید. این استدلال فلسفی و هستیشناختی، بر پایه مشاهده نیز قابل فهم است؛ نظم شگفتانگیز جهان و پیوستگی قوانین کیهانی، نشاندهنده مدیریت واحد و اراده یگانه است.
پس در برابر تعدد قدرتها، قطبهای سلطه و خدایان زمینی، قرآن یک حقیقت را یادآور میشود: وحدت مدیریت عالم، دلیل وحدت معبود است.
نظم دقیق در شب و روز؛ گردش خورشید و ماه
آیه ۳۳ با اشاره به «اللَّیْلَ وَالنَّهار» و «الشَّمْسِ وَالْقَمَر» تصویری از نظم کیهانی ارائه میدهد. هر یک در مدار خود شناورند و مطابق حساب دقیق حرکت میکنند. این نظم، برخاسته از تدبیر الهی است و نشان میدهد که جهان تصادفی نیست؛ هم حساب شده است و هم هدفمند.
از منظر انسان امروز، این آیه پیوندی میان علم و ایمان برقرار میکند. هرچه در علم نجوم و کیهانشناسی پیش میرویم، عظمت این «تدبیر واحد» آشکارتر میشود.
هیچ انسانی حتی پیامبران جاودانه نیست
آیه ۳۴ پاسخی است به تکذیبگران که میپنداشتند پیامبر باید عمر جاوید داشته باشد یا مرگ نپذیرد. قرآن حقیقت را بیان میکند: «وَما جَعَلْنا لِبَشَرٍ مِنْ قَبْلِکَ الْخُلْدَ». هیچ بشری پیش از پیامبر هم جاودانه نبوده است؛ قانون مرگ شامل همه است. حتی بزرگترین انسانها نیز در امتداد همین سنت الهی زندگی و رحلت میکنند.
در جهان امروز که انسان در توهم «ابدیت مصنوعی» غرق شده—از جوانسازی تا آرزوی جاودانگی دیجیتال—این آیه یادآور میشود که فناپذیری جزء هویت انسان است.
امتحان همگانی و پایان همگانی
آیه ۳۵ جمعبندی این بخش است: همه انسانها مرگ را میچشند و پیش از آن آزمایش میشوند. دنیا میدان امتحان است؛ گاه با نعمتها و گاه با سختیها. هیچکس جز از مسیر آزمون به مقصد نمیرسد. این آیه همچنین به عدالت الهی اشاره دارد؛ در نهایتِ راه، همگی به سوی او بازمیگردند و نتیجه اعمال خود را خواهند دید.
این نگاه، انسان امروز را از حس «رهاشدگی» و پوچی بیرون میکشد و یادآور میشود که هیچ حرکت، تصمیم یا موضعی بیتأثیر در سرنوشت ابدی او نیست.
تلاوت این آیات را که در صفحه ۳۲۴ قرآن کریم واقع است، ببینید و بشنوید.
ارسال دیدگاه