• شنبه ۲۹ خرداد ۱۳۹۵ ۱۰:۴۱
• کد خبر : 785960

• اخبار
• فرهنگی
• دین و اندیشه

این آیین با نوعی شروع فعالیت روزانه زنان عشایر در تهیه و تدارک زندگی و در ماه مبارک رمضان پس از صرف سحری آغاز می‌شود.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از بسیج عشایر چهارمحال و بختیاری؛ عشایر بختیاری برای ماه مبارک رمضان نیز به مانند سایر ایام الله و مناسبتهای دینی و مذهبی ارزش و احترام خاصی قائلند.

عشایر در این ماه با وجود سختی ها و مشقتهای فراوان روزه می گیرند و در کنار آن به امورات زندگی نیز می پردازند و از دیر و باز به این امر اعتقاد راسخ داشته و دارند که خداوند متعال در ماه رمضان به کار و کسب و رزق آنها رونق و برکت می دهد.

باورهای عمیق و مذهبی عشایر بختیاری

عشایر بختیاری برای ماه مبارک رمضان نیز به مانند سایر ایام الله و مناسبت‌های دینی و مذهبی ارزش و احترام خاصی قائلند. عشایر در این ماه با وجود سختی ها و مشقت‌های فراوان روزه می گیرند و در کنار آن به امورات زندگی نیز می پردازند و از دیر و باز به این امر اعتقاد راسخ داشته و دارند که خداوند متعال در ماه رمضان به کار و کسب و رزق آنها رونق و برکت می دهد.

آداب و رسوم شروع ماه مبارک رمضان

ایل و عشایر بختیاری طبق رسم قدیمی همزمان با نیمه شعبان و حلول ماه مبارک رمضان خود را برای استقبال از رمضان آماده می کنند البته عشایر بختیاری به لحاظ گستردگی حوزه جغرافیایی هر کدام آداب مخصوص خود را دارند ولی در مجموع سنت هایی که در بین اکثریت مشترک و رایج تر هستند را ذکر می کنیم.

آنها قبل از ماه مبارک رمضان به نظافت خانه و لباسها می پردازند در روستاها گردگیری و خانه تکانی می کنند و در عشایر بختیاری به نوعی محوطه چادر و محل اسکان نظافت می شود تقریبا از نیمه شعبان به طرف ماه رمضان زنان زحمت کش به فکر تهیه خواربار و ادویه جات و ترشیجات و عرقیات طبیعی و چاشنی های گوناگون می افتند و ترشی های مانند کرفس، بنه، کنگر، شنگ، موسیر و سایر گیاهان کوهی درست می کنند و همچنین لبنیات‌های داخل مشک که از پوست گوسفند و بز درست می شود، مانند ماست و موسیر، روغن حیوانی، ماست و کرفس و یا همان ترشیجات را بصورت لبنیات آماده می کنند.

اغلب عشایر بالغ بختیاری روز آخر ماه شعبان را روزه می گیرند و به اصطلاح به پیشواز ماه مبارک رمضان می روند حال و هوای خانواده ها دگرگون می شود.

رؤیت هلال ماه مبارک

عشایر بختیاری پس از روئیت هلال ماه دستان خود را بر صورت می کشند و صلوات می فرستند و رسمی دیرینه بصورت باور وجود دارد که هلال اول ماه را در صورت چه فردی دیده اند اگر این آدم فردی سلیم نفسی باشد این دیدن را خوش یمن می دانند و اگر نه خیلی احتیاط می کنند که مشکلی برای آنان پیش نیاید و دعاهایی نیز می خوانند از جمله طلب استغفار از خداوند منان و مهیا نمودن خود برای ماه مبارک رمضان و میهمانی خدا و دعا برای همه افراد ایل و غایبین که این ماه برای آنها هم با برکت و مبارک باشد.

سفره افطار

سفره افطار بختیاریها اغلب بسیار ساده است، برسرسفره عشایر بختیاری می توان نان فطیر تازه، خرما، ماست، کره و یک نان مخصوص روغنی که با کره درست می شود که به آن ( توچری) می گویند، دوغ، پلو، گوشت یا آش برگ و چای را مشاهده کرد، اغلب اعضای خانواده دور هم و با محوریت بزرگ خانواده زیر چادر یا (بهون) خود جمع می شوند و ضمن دعا و نیایش با هم افطار می کنند.

سحر خونی یا صلوات نامه

این آئین بر می گردد به سالیان پیش که هیچگونه امکانات الکتریکی و رسانه ای مثل رادیو و تلوزیون در بین عشایر وجود نداشت و آنها برای اطلاع رسانی و بیدار کردن مردم و همسایگان برای سحر یک نفر را به عنوان سحر خون مشخص می کردند که ساعاتی قبل از سحر و اذان صبح بیدار می شد و در روستا و محله می گشت و با خواندن اذکار مذهبی مانند صلوات و شعرهای دینی و تربیتی با صدای بلند اقدام به بیدار نمودن مردم می کرد. البته در مناطق دیگری از استان به این آیین (صلوات نامه خونی) می گویند.

دم دم سحری یا خروس خون

دم دم سحری آیینی است مخصوص عشایر بختیاری و یا به نوعی شروع فعالیت روزانه زنان عشایر در تهیه و تدارک زندگی و صبحانه و گله کنون است، که البته این سنت قدیمی در ماه مبارک رمضان پس از صرف سحری آغاز می‌شود و در طول سال از دوغ زدن و صدای مشک دوغ و زنگوله گوسفندان و هی هی کردن چوپانان آغاز می شود و با صدای دلنواز مشک و خروس خوانان و سپس اذان که در بعضی از چادرها و روستاها در بعضی از خانه ها تقریبا افراد ایل را بیدار می کند و خود در صفای تاریکی شب و سوسو کردن فانوسها یک و چند خانوار را گرد هم می آورد و این مسئله در سحر شبهای احیاء حال و هوای خاصی پیدا می کند و در همین حال حکایتهای از پهلوانی و رشادت های حضرت علی (ع) توسط بزرگان چه زن و چه مرد نقل می شود.

کاس هُمسا

در این آئین که بیشتر در ماه مبارک رمضان انجام می شود کاسه های نذورات شامل آش های نذری مثل آش دوغ، شیربرنج، حلوا، گوشت نذری و...  در بین همسایگان توزیع می گردد و کسانی که نذری دریافت می نمایند در پاسخ موادی را از جمله نبات و قند به عنوان هدیه و تبرک در کاسه نذری می‌گذارند که در اصطلاح محلی به آن (کاسه همسا) یا همان کاسه ی همسایه می گویند، این آئین بخصوص در دهه آخر ماه مبارک رمضان نسبت به سایر ایام بیشتر است.

یتیم نوازی و سرکشی از خانواده های بی سرپرست

آنها در این ماه بیش از ماه های دیگر سال به نیازمندان بخصوص یتیمان و خانواده های بی سرپرست کمک می کنند و از آنها سرکشی کرده و دست آنها را می گیرند و به یاری آنها می شتابند و مولی الموحدین امیرالمومنین علی(ع) را تنها الگو و سرمشق خود در این خصوص می دانند. 

شبهای احیا

عشایر بختیاری به شبهای احیاء اهمیت خاص می دهند. در بین برخی از طوایف بختیاری فردی با صدای خوش ابیاتی از اشعار حزن انگیز محلی فکلور می خوانند و این مسئله هر شب در چادر و یا منزل یک نفر به صورت گردشی اجرا می شود.

در خانواده های عشایر بدون استثناء رادیو وجود دارد که همه به آن علاقه خاصی دارند.

در شب های ماه مبارک رمضان معمولاً عشایر دور هم جمع می شوند و با محوریت بزرگترها و ریش سفیدان به شب نشینی و بیان مشکلات و حل و فصل آن  می پردازند که این همنشینی نشان از کاهش آمار درگیری ها و اختلافها در این ماه پرخیر و برکت دارد.

همچنین در برخی طوایف در شب های جمعه ماه مبارک رمضان سوره های خاصی از قرآن مانند سوره یاسین، الرحمان، انعام، جمعه و... خوانده شده و برای در گذشتگان طلب مغفرت می شود.

در شب های ماه رمضان افرادی که نذری دارند یا وضع مالی خوبی دارند افطاری می دهند. در شب شهادت امیر مومنان (ع) زنان یک نوع حلوا که مخلوطی از آرد، روغن حیوانی، خرما یا شکر است درست و پخش می کنند.

 پایان ماه مبارک رمضان

در شب عید فطر اغلب خانواده های عشایر و روستاهای بختیاری مقدار فطریه خود را را جدا می کنند و زیر سفره یا در لای جلد قرآن می گذارند و برای مستمندان به خصوص افرادی که نسبت فامیلی با یکدیگر دارند می دهند.

در جاهایی که اماکن متبرکه و امامزادگان، مساجد و هیات های مذهبی و...  باشد نذورات یا فطریه خود را تحویل می دهند، در بین برخی طوایف بختیاری حلواهای شب احیاء را نگه می دارند و در روز عید فطر با آن افطار صبحانه می خورند. و کوچکترها به دیدن بزرگترها می روند و صله ارحام را به جا آورده و به زیارت اهل قبور می روند. 

یک ضرب المثل قدیمی در بین بختیاری ها نیز رایج می باشد: (ماه رمضون رهد، روزه خور ریس سیاه، ماه رمضون دیه ایاه)، یعنی ماه رمضان رفت. و روزه خوار رویش سیاه شد و ماه رمضانی دیگر می آید.

انتهای پیام/

• برچسب ها
• #
• #
• #
• #
• #
• #