در سفر به استان مرکزی از کجا دیدن کنیم|۸

قنات ابراهیم آباد؛ تنها قنات مخروطی جهان+ تصاویر

قنات ابراهیم آباد با طول ۱۱ کیلومتر به عنوان تنها قنات مخروطی جهان یکی از آثار ثبت شده ایران در فهرست سازمان جهانی یونسکو است.

[

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از دیار آفتاب؛ نبوغ ایرانی در کمتر اختراعی به اندازه‌ی قنات یا کاریز شکوفا شده‌است. قنات، اختراعی که ترکیبی از رود و چاه بوده و گاه با صدها حلقه چاه، آب را از سرچشمه‌های کوهستانی به شهرها و روستاها می‌رساند و در طول مسیر، روستاها و شهرهای بسیاری را، بدون هدر دادنِ آب، سیراب می سازد.

, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, دیار آفتاب,

قنات ابراهیم آباد اراک، یکی از مصداق‌های این شاهکار ایرانیان است. قناتی متعلق به قرن ششم و هفتم هجری که صدها سال مردم را از مایه‌ی حیات برخوردار کرده و اینک اثری تاریخی و فرهنگی است و دیدن آن و چشیدن آب گوارای آن، روح را جلا می‌دهد. این قنات ۱۱ کیلومتری که سر راه قم به اراک قرار دارد از کوه های هفتاد قله سرچشمه گرفته و تا روستای ابراهیم آباد ادامه می یابد.

معمولا برای حفر قنات، مقنّی کلنگش را برمی‌دارد و دایره‌ای به شعاع یک متر می‌زند. بعد هم این دایره تا پایین ادامه پیدا می‌کند. اما قنات ابراهیم آباد، مخروطی شکل است؛ یعنی هر چه چاه به سمت پایین می‌رود، بازتر می‌شود.

رفتن داخل این قنات، کار سختی است؛ از سال ۱۳۱۸تا ۱۳۷۸ (به مدت ۶۰ سال) فقط دو نفر از محلی‌ها توانسته‌اند به درون مادر چاه این قنات بروند، یکی از آن ها یک مقنی و دیگری از مالکین روستا بوده است. می‌گویند دیواره‌های چاه، سنگ‌چین شده و سنگ‌ها را با ملات کنار هم گذاشته‌اند. انتهای‏ میله چاه‌‏ها در سنگ حفر شده است و دیواره‌‏ها همه آب‏‌زا است و در مورد مادر چاه اظهار می‏‌دارند که دیواره‌ها آب‌ز‌است و با صدای عجیبی به قعر چاه ریزش می‏‌کند. ترس از این‏ چاه به خاطر مخروطی شکل بودن آن است که مقنیان‏ درون آن بدون دسترسی به دیواره‏‌ها فقط معلق‏‌اند و جز صداهای وحشتناک آب و تاریکی چیزی مشاهده‏ نمی‏‌کنند.

این قنات در دو بافت مارنی (شولاتی) و کنگلو (مرایی) یا به زبان محلی منطقه به صورت سِر (ser) ایجاد شده و با شیب ملایمی از مبداء به مظهر قنات می‌رسد. اولین چاه قنات که به مادر چاه شهرت دارد در محلی به نام 'سرزا' Sere- za در منطقه هفتاد قله و در محل پشته قبرستان قرار گرفته است. قنات ابراهیم‌آباد شامل یک رشته اصلی و دو رشته فرعی است که رشته‌های فرعی آن در منطقه به نام‌های رونا و قوشد خوانده می‌شوند. در طول مسیر این قنات ۳۴۸ حلقه چاه برای هوادهی و جریان روان حرکت آب ایجاد شده که ۳۱۱ حلقه آن در شاخه اصلی، ۱۵ حلقه در رشته رونا و ۲۲ حلقه در رشته قوشد قرار دارد.

قنات ابراهیم‌آباد که با دانش بومیان و شناخت آن ها از فناوری قنات ایرانی ایجاد شده از زمان شکل‌گیری تا کنون نقش مهمی در تأمین آب مورد نیاز کشاورزی و شرب اهالی روستای کهن ابراهیم‌آباد داشته و به‌عنوان عنصری تاریخی با ارزش جاری، زنده است و به حیات خود ادامه می‌دهد و حدود ۱۰۰ هکتار از اراضی روستای ابراهیم‌آباد به صورت دوره‌ای از طریق این قنات سیراب می‌شود.

وجود تپه مربوط به دوره اشکانی و پیشینه روستاهای اطراف این قنات نشان از قدمت بالای آن دارد. بنابراین اگر برای بازدید از این قنات می‌روید حتما از تپه اشکانی نزدیک به آن نیز بازدید کنید. طول مادر چاه این قنات بیش از ۱۱۰ متر است که همین طول باعث شده قنات ابراهیم آباد در ردیف قنات‌های پیچیده ایران قرار بگیرد.

پس از دو سال تلاش برای ثبت قنات ایرانی در حافظه میراث جهانی، در چهلمین اجلاس یونسکو که ژوئیه ۲۰۱۶ در استانبول برگزار شد، ۱۱ قنات به عنوان بیستمین اثر ایران در فهرست این سازمان جهانی، ماندگار شدند که قنات ابراهیم آباد به عنوان تنها قنات مخروطی جهان در این آثار جای گرفت.