بررسی چالش نگاه حاکمیتی بر معادن و افزایش خام‌فروشی؛

• سه‌شنبه ۱۹ اسفند ۱۳۹۹ ۰۸:۰۵
• کد خبر : 1715325

• اخبار
• سایر رسانه ها

بیشتر منابع استخراج شده از دل معادن به صورت خام به سایر کشورها صادر می‌شوند، حال آنکه فرآوری این محصولات می‌تواند علاوه بر اشتغال زایی، زمینه تحقق و توسعه اهداف بلند مدت را فراهم کند.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از راه آرمان، معادن گنجینه های بزرگی در دل زمین هستند که خداوند به واسطه وجود آن ها ثروتی عظیم را در اختیار اهالی یک منطقه قرار داده است.

همواره نحوه بهره برداری از این معادن مورد سوال بوده و در واقع بهترین روش برای رسیدن به پیشرفت های صنعتی استخراج مواد اولیه، فرآوری آن ها و در نهایت تبدیل به محصولات است.

کشورهای توسعه یافته همواره در تلاش هستند تا از تکمیل این زنجیره در کشورهای جهان سوم جلوگیری کنند و مانع تحقق توسعه در این کشورها شوند چرا که این توسعه با تامین منافع آن ها در تضاد است.

استان کرمان یکی از استان هایی است که از نعمت وجود معادن مختلف بهره مند است به گونه ای که بهشت معادن ایران نامگذاری شده اما بیشتر منابعی که از دل این معادن استخراج می شوند، به صورت خام به سایر کشورها صادر می شوند.

حال آنکه فرآوری این محصولات می تواند علاوه بر اشتغال زایی مناسب در استان، زمینه توسعه و تحقق اهداف بلند مدت را در این منطقه فراهم کند.

طمع مسئولان برای خام فروشی، سد راه تکمیل زنجیره تولید در کشور

مصطفی رضا حسینی قطب آبادی عضو هیئت رئیسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس در این خصوص به خبرنگار ما گفت: واقعیت این است که ما برخلاف بسیاری از کشورهای جهان حرکت می کنیم، مسائلی را الگو قرار می دهیم که چندان مناسب نیستند.

وی افزود: در بحث تولید علی رغم آنکه مقام معظم رهبری همه ساله تاکید بسیاری بر رونق آن در اقتصاد دارند، به آن کم توجهی می شود، این واقعیت تلخ تنها مختص استان کرمان نیست و در همه جای کشور به وفور مشاهده می شود.

نماینده مردم شهربابک در مجلس عنوان کرد: دلایل این امر به عدم برنامه ریزی مسئولان مربوطه و عدم آگاهی دست اندرکاران مربوطه باز می گردد، طمع و درآمدی که خام فروشی برای برخی از افراد دارای معدن و صادرکنندگان دارد، مانع گسترش زنجیره تولید می شود.

رضا حسینی قطب آبادی ابراز کرد: زمانی که سایر کشورها پول خوبی برای خرید مواد اولیه می دهند، معدن دار رغبتی برای گسترش زنجیره تولید ندارد، اگرچه همین مواد پس از فرآوری مجدد به خود ما فروخته می شود.

وی یاد آور شد: از سوی دیگر دولت امکانات و شرایط لازم را برای بخش های خصوصی در جهت فرآوری مواد خام و تبدیل آن ها به فرآورده قرار نمی دهد، در استان کرمان معادن سنگ های تزئینی و ساختمانی وجود دارد اما تنها ما به عنوان فروشنده مواد اولیه حرفی برای گفتن داریم، در حالیکه به صنایع پایین دستی کمتر توجه می شود.

اراده جمعی، راهکار فرآوری مواد خام و عرضه به بازارهای جهانی

عضو هیئت رئیسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس بیان کرد: برای اینکه فرآورده های نهایی به بازارهای جهانی عرضه شود نیازمند اراده جمعی است و برای تحقق آن همه باید دست به دست هم دهند.

رضا حسینی قطب آبادی تاکید کرد: ما برای استخراج مواد معدنی به طبیعت آسیب وارد می کنیم، بنابراین لازم است از این منابع استفاده لازم را کرده و در جهت بهره برداری و اشتغال زایی به کار گیریم.

وی ادامه داد: در راستای کاهش خام فروشی باید برای صادرات مواد خام تعرفه های سنگین اعمال شود، اگرچه در اصلاح قانون معادن اقداماتی صورت گرفته اما امیدواریم قوانینی وضع شود تا از این خام فروشی گسترده جلوگیری شود.

نماینده مردم شهربابک در مجلس اظهار کرد: استان کرمان یکی از استان های برخوردار از نعمت معادن است، بر اساس ماده ۱۴ قانون معادن درصدی از سود حاصله معادن باید تا ۱۵ درصد به استان و شهرستان محل استقرار معدن باز گردد.

رضا حسینی قطب آبادی بیان کرد: این هزینه سال ها است به خزانه دولت واریز می شود و تنها سهم اندکی به مرکز استان باز می گردد که صرف هزینه های استانی شده و کمتر در شهرستان های صاحب معدن هزینه می شود.

وی افزود: در بحث خام فروشی باید توجه داشت که راحتی و درآمد کار در ۲ بخش اول استخراج تا تولید کنستانتره در معادن مختلف بیشترین سود را دارد و ۹۰درصد سود در فروش کنستانتره است.

سود اندک ۲۰ درصدی، معدن داران را در تولید فرآورده ها بی میل کرده است

عضو هیئت رئیسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: برای تبدیل کنستانتره به محصول نهایی و ورود ماده خام به صنایع پایین دستی هزینه ها بالا رفته و درآمدها کاهش می یابد و تنها ۲۰ درصد سود را عاید معدن دار می کند.

رضا حسینی قطب آبادی متذکر شد: همین سود پایین است که انگیزه دارندگان معدن را از بین برده و آن ها را به سمت خام فروشی سوق می دهد، اما باید چاره ای برای جلوگیری از این خام فروشی اندیشیده شود.

وی یادآور شد: مجلس اقداماتی در این خصوص انجام داده اما یک دست صدا ندارد، کما اینکه دولت برای گردش چرخ تولید در کشور نه تنها انگیزه ای ندارد بلکه اقدام موثری هم انجام نمی دهد.

نماینده مردم شهربابک در مجلس متذکر شد: دولت به هیچ عنوان به دنبال سرمایه گذاری در کشور نیست، سرمایه گذاری های انجام شده هم عمدتا توسط بخش خصوصی صورت گرفته است، حال آنکه دولت سرمایه گذاری در حوزه معدنی را انجام نمی دهد و تنها نگاه حاکمیتی بر آن دارد.

نظارت بر عزل و نصب ها، اقدام دولت برای تصاحب حقوق معادن

رضا حسینی قطب آبادی تصریح کرد: معادن بر اساس قانون جزء ثروت های عمومی محسوب شده و درصدی از درآمدهای آن ها که تحت مدیریت وزارت صمت است در اختیار دولت قرار دارد اما تنها نظارت مستقیمی بر عزل و نصب ها دارند تا بتوانند سود حاصله را در اختیار بگیرند.

وی ادامه داد: در مجموع عملکرد دولت ها همواره در این بخش ضعیف بوده و هیچ اقدام موثری برای تکمیل زنجیره تولید و افزایش اشتغال زایی در این بخش انجام نداده است.

عضو هیئت رئیسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس در پایان خاطرنشان کرد: یکی از راه های برون رفت از مشکلات بیکاری، افزایش درآمدزایی و عدم وابستگی به خارج توجه به عدم خام فروشی و تکمیل زنجیره تولید است که باید مسئولان توجه ویژه ای به آن داشته باشند.

در ادامه حسین اکبری فرد عضو هیئت علمی بخش اقتصاد دانشگاه شهید باهنر کرمان در گفتگو با خبرنگار ما اظهار کرد: باید توجه داشت که خام فروشی تنها مختص کشور ما نیست، کشورهای در حال توسعه در واقع آن دسته از کشورهایی که به مراحل توسعه یافتگی در جنبه های مختلف نرسیده اند، با این معضل دست و پنجه نرم می کنند.

وی افزود: یکی از عللی که سایر کشورهای پیشرفته و توسعه یافته نمی خواهند کشورهای در حال توسعه به رشد اقتصادی و ثبات نسبی دست یابند، خرید مواد خام این کشورها است تا منافع عظیم خود را تامین کنند.

افراد دارای رانت های ویژه با خام فروشی مواد را از زنجیره تولید خارج می کنند

کارشناس مسائل اقتصادی بیان کرد: بخشی از شکست های ما در زنجیره تولید مربوط به مشکلاتی است که به واسطه دیگر کشورها برای ما ایجاد می شود، همچون تحریم ها که تنها راه مقابله با آن ها مقاومت است.

اکبری فرد گفت: برای جلوگیری از خام فروشی نیازمند ایجاد زنجیره ای کامل از ابتدا تا انتها هستیم تا محصول نهایی قابل مصرف تولیدی را در کشور رونق بخشیم.

وی یادآور شد: تحقق این امر نیازمند عزم ملی است و همه افراد جامعه در این بخش باید کمک دهنده باشند حتی مصرف کننده هم باید خرید کالاهای داخلی را در اولویت قرار دهد.

عضو هیئت علمی بخش اقتصاد دانشگاه شهید باهنر کرمان ابراز کرد: البته عده ای در کشور دارای رانت های قابل توجه خام فروشی هستند، به عبارت دیگر این افراد منابع معدنی را به صورت خام از چرخه تولید کشور خارج کرده، آن ها را صادر کرده و یا به شکل های دیگری که ارزش افزوده ندارد، به فروش می رسانند.

اکبری فرد مطرح کرد: البته اگر ما این توانایی را پیدا کنیم تا بسیاری از مواد مورد نیاز خود را تولید کنیم، رانت مربوط به واردات این کالاها به خودی خود از بین خواهد رفت.

برای حذف عوامل خام فروشی نیازمند سرمایه گذاری در بخش تولید هستیم

وی ادامه داد: برای حذف عوامل خام فروشی در ابتدا نیازمند سرمایه گذاری در بخش تولید هستیم، در عین حال که برای تکمیل زنجیره تولید در بخش های مختلف نیازمند برخورداری از تکنولوژی های روز دنیا هستیم که در سایه گزینش سرمایه گذار مناسب محقق می شود.

کارشناس مسائل اقتصادی بیان کرد: بخشی از این نیاز باید توسط سرمایه گذاران خارجی تامین شود که در شرایط کنونی این اقدام با مشکل مواجه است البته که راه های زیادی برای هدایت این سرمایه گذاران به سمت اقتصاد ایران وجود دارد.

اکبری فرد متذکر شد: باید توجه داشت که ما باید این توانایی را داشته باشیم که در کنار استفاده از دانش های روز دنیا، محصولات تولیدی خود را که در واقع همان کالاهای مصرفی هستند، به بازارهای هدف برسانیم.

وی افزود: متاسفانه در بازارهای هدف گمرک یا حق عوارض گمرکی برای محصولات خام وجود ندارد اما برای محصولات فرآوری شده این حقوق اعمال می شوند، به عنوان مثال صادرات پسته با استقبال کشورهای مختلف همراه است چرا که به دلیل خام بودن عوارض گمرکی ندارد اما در صورت فرآوری یا بسته بندی شدن عوارض گمرکی برای آن وضع می شود.

عضو هیئت علمی بخش اقتصاد دانشگاه شهید باهنر کرمان گفت: از این رو سامان دهی صادرات و واردات باید ایجاد شود و صادرات کالاهایی که فرآوری شده و دارای ارزش افزوده بیشتری هستند در اولویت قرار گیرد، اگرچه تولید اهمیت زیادی دارد اما رساندن محصول تولیدی از اهمیت بیشتری برخوردار است.

اکبری فرد اظهار کرد: در آن دسته از کشورهای هدف که در بحران ها علاوه بر خرید محصولات ایرانی، توانایی بازگرداندن منابع مالی ما را دارند، بازارهای هدف مناسبی برای عرضه تولیدات ایرانی ایجاد شود.

واردات بی رویه ضربه مهلکی بر پیکره اقتصاد وارد کرده است

وی یادآور شد: باید توجه داشت واردات بی رویه که زمینه گسترش قاچاق را فراهم کرده، ضربه بزرگی به تولید کشور وارد می کند، بنابراین انجام اقدامات به موقع برای سامان بخشی صادرات و واردات می تواند در این زمینه اثربخش باشد.

کارشناس مسائل اقتصادی اظهار کرد: گاهی صادرات مواد خام بسیار آسان تر از محصولات فرآوری شده است که برای حل این مشکل باید زیر ساخت های مربوط به تغییر این وضعیت فراهم شود.

اکبری فرد تصریح کرد: پیدا کردن بازارهای هدف برای این محصولات فرآوری شده از اهمیت بالایی برخوردار است، اگرچه ما در کشور خود جمعیت بالایی از مصرف کنندگان را داریم و حدود ۱۵ کشور اطراف ما به بسیاری از محصولات ما در حوزه معدن و صنعت نیازمند هستند.

وی ادامه داد: اگرچه تامین مالی این پروژه ها تا حدودی مسئله ساز است، متاسفانه در تامین مالی اقتصاد کشور بانک محور شده که لازم است برای بهبود این وضعیت از ظرفیت های بازار سرمایه بهره برد چرا که منابع ارزان و فوری را می تواند تامین کند.

عضو هیئت علمی بخش اقتصاد دانشگاه شهید باهنر کرمان در پایان خاطرنشان کرد: متاسفانه در سال ۹۹ رفتار مناسبی با بازار سرمایه صورت نگرفت و همین امر تاحدودی سبب ایجاد بی اعتمادی عمومی شد که باید مسئولان برای حل این مسئله اقدامات لازم را انجام دهند.

به گزارش راه آرمان، همواره عده ای در چرخه اقتصاد کشورها فعالیت می کنند که تامین منافع شخصی خود را در اولویت مصالح کشور قرار می دهند، رانت های اقتصادی گوشه ای از این فعالیت ها است که ضربه مهلکی بر پیکره اقتصاد وارد می کند.

این رانت ها در کشورهای توسعه نیافته با هدف خام فروشی، چرخه تولید را منهدم کرده و کشور را به سمت وابستگی و افزایش واردات سوق می دهند.

در این بین دولت ها می توانند با اتخاذ سیاست های مناسب سد راه سواستفاده کنندگان شده و رونق بخش تولید باشند حال آنکه دولت کنونی دغدغه ای جز واردات ندارد و سعی در توقف چرخه تولید دارد.

با توجه به اینکه معادن استان زیر نظر سازمان صنعت، معدن و تجارت فعالیت دارند، متاسفانه خبرنگار راه آرمان پس از ۱۰ روز تلاش نتوانست با رئیس این سازمان در این رابطه گفتگو داشته باشد و هر بار با وعده “مصاحبه باشد برای فردا” از پاسخگویی به خبرنگار ما خودداری کردند.

انتهای پیام/

• برچسب ها
• #
• #
• #
• #
• #
• #