وزیر اسبق آموزش‌و‌پرورش در گفت‌و‌گو با دانا؛

• یک‌شنبه ۲۴ مرداد ۱۴۰۰ ۱۲:۰۱
• کد خبر : 1759784

• اخبار
• اجتماعی

وزیر اسبق آموزش و پرورش با تصریح بر اینکه در تالیف کتب درسی به محورهای «تفکر»، «نقد تفکر» و «نوآوری» توجه شود، گفت: در «سند تحول بنیادین» تنها به دگرگونی بسنده شده، در حالی که نظام آموزشی ما نیازمند تغییر بنیادین است که سند این تغییر در دهه ۶۰ تهیه شد؛ اما حوادث هفتم تیر و هشتم شهریور و عدم پیگیری وزاری بعدی مانع اجرای آن شد.

به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ یکی از الزامات رسیدن به تعلیم و تربیتی پویا و تاثیر گذار و رفع کاستی ها و معایب آموزشی و پرورشی دانش آموزان در مقاطع و نظام آموزشی فعلی، اجرای "سند تحول بنیادین آموزش و پرورش" در مدارس کل کشور است. 

در معرفی اجمالی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به این نکته بسنده می شود که این سند در آذرماه سال 1390 در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب نهایی رسید؛ این سند در 8 فصل تنظیم شده است.

نکته قابل ذکر در این رابطه این است که تدوین سند مورد بحث در نخستین سال های پیروزی انقلاب تحت عنوان "تغییر بنیادین نظام آموزشی وزارت آموزش و پرورش" مراحل ابتدایی تصویب و اجرا را پشت سر گذاشت. سید کاظم اکرمی که پس از انقلاب به عنوان وزیر آموزش و پرورش در کایبینه دوم موسوی مشغول به کار شد، نخستین فردی بود که تغییر بنیادین در نظام اموزشی را کلید زد.

پس از تصویب و در واپسین لحظاتی که می رفت تا سند مذکور به مرحله اجرا در آید، حوادث هفتم تیر و هشتم شهریور ماه سبب به تعویق افتادن این طرح شد.

برای اطلاع از جزئیات بیشتر در دفتر خبرگزاری دانا با سید کاظم اکرمی وزیر پیشین آموزش و پرورش در زمان ریاست جمهوری آیت الله سید علی خامنه ای گفت و گویی ترتیب دادیم که ماحصل آن در ادامه خواهد آمد.

***

سید کاظم اکرمی، وزیر آموزش و پرورش دولت دوم میر حسین موسوی در گفتگوی تفصیلی با خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ گفت: بنده در برنامه‌ای که در دور دوم مجلس شورای اسلامی برای کار وزارت ارائه کردم، یک فصل آن تغییر بنیادین نظام آموزشی بود و گفتم که اگر به من رای بدهید و مسئولیت پیدا کنم، یکی از کارهایم این است که در نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران  تغییر بنیادین ایجاد کنم. این تغییر پیش از دبستان شروع و تا سال آخر دبیرستان را شامل می‌شد. بنده بعد از این که رای آوردم و وارد وزارت آموزش و پرورش شدم، نامه‌ای به شورای عالی انقلاب فرهنگی نوشتم (در آن زمان ریاست شورای عالی به عهده آیت‌الله خامنه‌ای بود که در آن زمان رئیس جمهور بودند.)

ابلاغ طرح تغییر بنیادین نظام آموزشی توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی

وی ادامه داد: در این نامه نوشتم، شما کسانی را معرفی کنید که توانایی داشته باشند تا ما بتوانیم تغییر طرح تغییر نظام آموزشی را بنویسیم. دکتر محمدرضا گلکار که عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بود در ۲۰ اسفند ماه سال ۱۳۶۴ در پاسخ نامه نوشتند که به پیوست پنجاه و نهمین جلسه مورخ ۱۳  اسفند ۱۳۶۴ شورای انقلاب فرهنگی در مورد تغییر بنیادین نظام آموزشی وزارت آموزش و پرورش ابلاغ می گردد؛ در آن نامه نوشته بودند که این شورا باید از چنین افرادی تشکیل شود، مدیر علمی، آیت الله منتظری، دو تن از معاونان آموزش و پرورش ،سه تن از اعضای شورای برنامه ریزی شورای عالی انقلاب فرهنگی، یک تن از اعضای شورای عالی آموزش و پرورش، یک تن از اعضای کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی، دو تن معلمان آگاه متعهد وزارت آموزش و پرورش به انتخاب وزیران وزارتخانه؛ ضمن آنکه در این شورا کسانی که کارهای آموزش و پرورش کرده بودند، افرادی از حوزه علمیه قم و یک کارشناس از سازمان برنامه و بودجه که باید در این شورا حضور داشته باشند؛ این شورا با این ترکیب شروع شد.

تصویب طرح نهایی به شورای عالی انقلاب فرهنگی بعد از تصویب

 اکرمی اضافه کرد: همزمان در مراکز استانها هم جمعی از دبیران کارکشته و با سابقه و علاقمند به تغییر و تحول تشکیل جلسه دادند و مصوبات تهران به استانها ابلاغ می شد و آن معلمان مصوبات را بررسی و نظرات خود را درباره مصوبات ارائه می کردند و در نهایت نظر معلمان با سابقه استان‌ها به تهران ارسال می‌شد؛ با تجمیع نظرات معلمان سراسر کشور؛ در نهایت داده های نهایی چکش کاری و بعد از چکش کاری و به تصویب نهایی می‌رسید. این کار دو سال طول کشید. در آخرین روزهای کار من، یعنی در سال ۶۷ طرح نهایی را بعد از تصویب به شورای عالی انقلاب فرهنگی فرستادیم. نکته جالب این بود که در نوشتن این طرح معلمان با سابقه تهران و استان ها هم در تدوین این طرح شرکت داشتند؛ به ویژه معلمانی که مشکلات را به خوبی و از نزدیک لمس کرده بودند؛ اما سند تحول بنیادین حال حاضر فاقد نظرات معلمان و کارشناسان آموزش و پرورش است.

خلاصه ای از جزئیات طرح

نماینده پیشین مجلس خبرگان قانون اساسی در خصوص جزئیات و مهمترین فصول طرح مورد بحث خاطر نشان کرد: این طرح بیش از 50 فصل دارد که بخاطر ضیق وقت سرفصل هایی از آن را تیتر وار توضیح می دهم؛ بخش اول، بررسی اشکالات آموزش و پرورش است. چون در سال ۶۴ این بحث عنوان شد که مشکلات نظام آموزش و پرورش  فعلی چیست؟ در پاسخ اشاره شده بود که بعد از انقلاب مرحوم دکتر طوسی توضیح داده بود که حاکمان آن روز نظام آموزشی کشور را از نظام آموزش و پرورش فرانسه گرفته‌اند و این نظام هم تمام تکیه اش بر حفظ کردن مطالب درسی است و باید این مسئله درست شود و تغییر کند. بعد از انقلاب شهید بهشتی شهید باهنر و شهید رجایی که هر سه در کار آموزش و پرورش شرکت داشتند و خبره بودند یکی دو جلسه تشکیل می‌دهند و عنوان می‌کنند که می ما می‌خواهیم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را بنویسیم.

حادثه هفتم تیر و هشتم شهریور ؛ مانعی بر سر راه اجرا

وی افزود: متاسفانه پی گیری این طرح بزرگ به حادثه هفت تیر برخورد می‌کند و در هفتم تیر شهید بهشتی و  سید کاظم موسوی که دبیر و معاون پژوهشی وزارت آموزش و پرورش که بسیار علاقه مند به تغییر و تحول بود در حادثه ۷ تیر شهید می‌شوند. در زمان وزارت آقای پرورش هم کارهایی انجام شد که در نهایت با برخورد به حادثه ۸ شهریور  و شهادت شهید باهنر و شهید رجایی باز این هدف زمین می ماند و در یکی دو سال بعد در مجلس دوم آقای پرورش هم برای وزارت آموزش و پرورش رأی نمی‌آورد و هدف تغییر و تحول همچنان روی زمین می ماند.

11 مشکل بنیادین که بر مشکلات آموزش و پرورش می افزود

اکرمی خاطر نشان کرد: در اثر تنگناها و مشکلاتی که بنده در 11 مشکل اساسی آنها را ذکر کرده ام هر روز بر مشکلات وزارت آموزش و پرورش افزوده شد و بنده بعدها به این 11 مشکل رسیدم که عبارتند از نظام ارزشی، نظام آموزشی، نظام تقویتی، نظام مدیریت تشکیلات، شیوه های گزینش و تربیت معلم، افت تحصیلی در دوره آموزش عمومی، نارسایی در هدف، ارزشیابی، نظام محصول بازده نظام، آموزش و پرورش قبل از دبستان و مورد یازدهم؛ مشارکت مردم. بعد از آن برای نوشتن مبانی تحول، دو کار انجام شد؛ یعنی مطالعه انسان از دیدگاه قرآن و تفسیر المیزان علامه طباطبایی؛ هدف این بود که بدانیم قرآن انسان را چگونه موجودی میداند؟

سفر معتمدان وزارتخانه به کشورهای پیشرو در امر تعلیم و تربیت

نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی در ادامه و در تشریح سفر نمایندگان آموزش و پرورش کشورمان به ژاپن گفت: به کمک آقای نخست وزیر بودجه گرفتیم و معاونین آموزش و پرورش و مرحوم دکتر احمدی که برای این کار که خیلی زحمت کشید؛ برای بررسی نظام های آموزش و پرورش موفق آقای دکتر فانی آقای دکتر ضرغامی و آقای دکتر حداد و آقای مهندس علاقمندان به ژاپن رفتند از روسیه رفتند به هند و مقداری هم نظام آموزشی آلمان را مطرح را مطالعه کردند تا بدانند در بلوک شرق و غرب در نظام آموزشی چه می گذرد؟

اعزام معتمدان وزارتخانه به کشورهای  بلوک شرق و غرب

وی در بیان  بخشی از شنیده های گروه اعزامی عنوان کرد: مرحوم علاقه مندان تعریف می‌کرد که در راهروها و مسیر ورود به کلاس در مدارس ژاپن حجم انبوهی از گل و گلدان های بسیار زیبایی دیده می شود که دانش‌آموزان در مسیر تردد به کلاس ها به هر طرف نگاه کنند گل می بینند؛ ایشان می گفت وقتی از داخل هواپیما به پایین نگاه می کردیم، می دیدیم که فضای سبز در برخی نقاط موجود است که با دیدن کلاس ها و مدارس ژاپن بعد متوجه شدیم که این فضا ها مربوط به وجود گل ها و گلدان های مدارس است و فضای سبز منحصر به مدارس می شود؛ در حالیکه خانه های مردم فضای سبز ندارد و این بخاطر این است که دانش آموزان ژاپنی با رضا و رغبت به مدرسه بیایند و در مدرسهروحیه خوبی برای تحصیل داشته باشند. در مجموع این گروه را به کشورهای بلوک شرق و بلوک غرب اعزام کردیم تا اطلاعات مفیدی را جمع‌آوری کنند و گزارشی تهیه کنند که متناسب با زمان ما باشد و برای فرزندان ما مفید واقع شود.

رسیدن به سیر اجمالی تغییر نظام

اکرمی در تشریح بخش دیگری از مشکلات موجود بر سر راه اجرای طرح تغییر نظام آموزشی متذکر شد: پس از بررسی تنگناها و مشکلات حوزه آموزش و پرورش به سیر اجمالی تغییر نظام رسیدیم. اولین مرحله سیر اجمالی تغییر نظام مبانی است؛ مبانی اینکه انسان را چگونه موجودی میبینیم؟ بخشی از مهمترین سرفصل های آن عبارت است از  فطرت، عقل، اختیار، مسئولیت انسان، عواطف انسان، ذوق هنری، حیات اجتماعی، بعد زیستی و کمال نهایی انسان و...که در هر کدام از این بندها توضیحاتی را به صورت مبسوط ارائه شده است.

اصول حاکم بر آموزش و پرورش

وی فصل بعدی اصول حاکم است که در آموزش و پرورش مسئله مهمی بود؛ چرا که مشخص می کرد در آموزش و پرورش باید اصولی حاکم باشد؛ بنیاد اصل اول محور قرار دادن قرآن و سنت معصومین بود، دوم بازشناسی فرهنگ و تمدن مسلمین، سوم تقدم تزکیه بر تعلیم، چهارم تامین تربیت، پنجم توجه به امر پرورش، ششم ارتباط اجزاء نظام، هفتم هماهنگی با مراکز سیاستگذاری جامعه، هشتم همگانی بودن آموزش و پرورش،  نهم، اجباری بودن آموزش و پرورش عمومی، دهم تربیت و تعلیم مستمر و بقیه مواردی مانند رعایت مقتضیات محیط، عدم وابستگی و یکی از اصل ها باز شناسی هویت اسلامی زن که این مورد آخر در سند تحول فعلی وجود ندارد.

نکته؛ آموزش و پرورش نیازمند تغییر است یا تحول؟

 رئیس اسبق دانشگاه تربیت معلم در تشریح عنوان سند تحول بنیادین گفت: ببینید تحول یعنی دگرگونی؛ تحول هم مثبت است و هم منفی. اگر الان دکوراسیون این اتاق را به هم بریزید، میگویند دیگرگونی صورت گرفته و در مقابل اگر آن را زیباتر هم بکنید باز دیگرگونی در مورد آن صدق می‌کند؛ بنابراین وقتی ما می‌گوییم سند تحول خیلی فرق میکند تا بگوییم تغییر بنیادین نظام؛ تغییر بنیادین، یعنی اینکه نظام آموزشی را از ریشه تغییر بدهیم. من واژه تحول را در این ترکیب و عبارت نمیفهمم! کسانی که این طرح را نوشته اند، چرا تحول را برای چنین کار عظیمی به کار برده اند؟ کاری که نظام آموزشی را از ریشه تغییر می دهد.

برخی از وزرا نمی‌دانستند که چنین سندی موجود است!؟

وی در پاسخ به این سوال که آیا وزرای قبلی وزارت آموزش و پرورش به ویژه وزرایی که در چند سال اخیر در این کسوت بوده اند، از شما تقاضا کرده اند که تجربیات خود را با آنها به اشتراک بگذارید؛گفت: از آن روزی که بنده از آموزش و پرورش رفتم تا دوره ای که آقای مظفر وزیر آموزش و پرورش شد و بنده ۳ ماه معاونت ایشان را به عهده داشتم، هیچکدام از این وزرا با بنده ارتباط برقرار نکردند و هیچ گونه ارتباطی با من نداشته اند؛ چه برسد به اینکه در مورد سند تحول نظام آموزشی یا موارد دیگری با بنده صحبت کنند. اصلا برخی از وزرا نمی‌دانستند که چنین سندی موجود هست یا خیر!؟

تعارضات و تناقضات در مسیر تغییر

اکرمی در ادامه یادآور شد: متاسفانه آقای نجفی تحت تأثیر آقای حداد عادل به تغییر متوسطه معتقد نبود و میگفت دوره آموزش عمومی نیاز به تغییر ندارد و در آن موقعیت این طرح را می نوشتند دوستان می‌گفتند بیایید کمی ما را هول دهید. گفتم که هول دادن کار من نیست. اگر قرار باشد که تغییر ایجاد شود باید تغییر بنیادین و برای کل آموزش و پرورش از دوره دبستان تا پایان دوره دبیرستان باشد. من به آقای حداد گفتم که ما تغییر بنیادین می خواهیم نه اینکه کمی تغییر و تحول که چهره نظام آموزشی را کمی رنگ و لعاب بدهیم.

وزرایی که هر یک راه خود را رفتند

وی در ادامه بحث ارتباط با سایر وزاری آموزش و پرروش عنوان کرد: بنده که داشتم دوره دکترای تربیت معلم می‌خواندم، آقای نجفی یکبار با بنده مشورت نکردند؛ در زمان آقای مظفر هم که من ۳ ماه با ایشان کار کردم؛ ایشان اصرار کردند که مسئولیت دانشگاه تربیت معلم را به عهده بگیرم. کار درستی هم نبود؛ بهرحال چهار سال عمر من در آنجا هدررفت. سایر وزرای بعد از آقای مظفر هم به هیچ عنوان با بنده هیچ جلسه و سخن و بحث و حدیثی نداشتند؛ فقط من در زمان آقای حاجی یکبار در مورد مسائل پرورشی گفتگوی کوتاهی با هم داشتیم و والسلام.حتی آقای فرشیدی هم که وزیر شدند، مدیرکل کرمان در دوره وزارت بنده بود. ایشان رفتارهای تندی داشتند و برخورد های تندی دارند و سختگیر هستند، گرچه آدم متدینی است.خیلی به نظام های آموزش و پرورش پیشرفته و موفق کاری ندارد. ایشان معتقد است که قرآن و احادیث و روایات در متن اصلی و در متن اصلی و کتب درسی قرار بگیرد در حالی که باید در دروس قرآن و معارف روی مفاهیم قرآنی و دینی کار کرد. ما باید نظام آموزشی را بر اساس مقتضیات زمان دائم تغییر دهیم و اگر قرار است

 توجه به محورهای "تفکر"، "نقد تفکر" و "نوآوری" در تالیف کتب درسی

وزیر پیشین آموزش و پرورش در خاتمه اظهاراتش تصریح کرد: نظر من این است که مفاهیم قرآنی را باید طوری در دروس درسی بگنجانیم که بتواند تاثیر گذار باشد. باید با کار کارشناسی و تخصصی این کار انجام بگیرد که بتواند تربیت و تاثیر درستی داشته باشد نه اینکه متاثر از تبلیغات مسموم دشمنان ما باعث حساسیت دانش آموزان و بدبینی برخی از خانواده ها شود.

وی ادامه داد: "تفکر"، "نقد تفکر" و "نوآوری" سه موردی است که باید در تمام حوزه ها بخصوص در تالیف کتب درسی مورد توجه قرار بگیرد. این سه محور چه در قرآن و چه در فیزیک و شیمی و زیست و سایر و دروس باید مورد توجه جدی قرار بگیرد و با توجه به محتوای هر کتاب این سه محور دانش آموز را به تفکر، انتقاد از تفکر دیگران و نوآوری و خلاقیت وادارد. متخصصان تالیف باید روی مفاهیم و متون هر درس تفکر کنند و بهترین حالت ممکن را به مرحله اجرا در بیاورند تا کتاب و مفاهیم کتابها بتوانند روی دانش‌آموزان اثرات مثبت و مثمرثمرای داشته باشند

آموزه های امروز مبتنی بر الگوهای غربی 

اکرمی در ادامه یاد آور شد: بنده به آموزه هایی غیرآشنا که امروزه بر آموزش و پرورش و درسهای دانش آموزان ما تاثیرات مخربی گذاشته، اعتراض دارم؛چرا که آنها بر اساس الگویی است که در غرب کار شده، در حالیکه خود ما فرهنگ پیشرو و قابل تحصیل در تمام فرهنگ ها و کشورهای دنیا را داریم و اگر سیاستمداران غرب و کشورهای پیشرفته دیدگاه انسانی داشتند، فشار می آوردند و در دروس مدارس سایر کشورها این آموزه ها را وادار به  تدریس می کردند؛ ضمن آنکه با همین بضاعت اندک خود هم دنبال قدرت تأثیرگذاری بر فرهنگ سایر کشورها هستند که ما با تدوین و تالیف کتب درسی بدون نقص نباید اجازه  این کار را به آنها بدهیم.

پایان بخش اول گفت و گو با سید کاظم اکرمی 

انتهای پیام/ 

• برچسب ها
• #
• #
• #
• #
• #
• #
• #
• #