آیا گاز اکسیژن قابل اشتعال است؟
به طور کلی مواد را می‌توان به چند دسته متعارف جامد، مایع و گاز تقسیم نمود. این مواد همه روزه در اطراف ما حضور داشته و ما به طرق متنوعی با آنها سروکار داریم.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به طور کلی مواد را می‌توان به چند دسته متعارف جامد، مایع و گاز تقسیم نمود. این مواد همه روزه در اطراف ما حضور داشته و ما به طرق متنوعی با آنها سروکار داریم. گازها یکی از انواع موادی هستند که به خودی خود و در اکثر مواقع بی خطر هستند. اما گاهی پیش می‌آید که با انواع خطرناکی از گازها سروکار داشته باشیم و این همان موضوعی است که قصد داریم راجب به آن اطلاعاتی کسب کنیم.
اکسیژن یکی از گازهایی است که به دلیل مصرف بیشتری که نسبت به سایر گازها دارد، اینکه با خطرات و نکات هنگام استفاده از آن آشنایی داشته باشیم، بسیار مهم است. در ادامه ضمن معرفی گازهایی که قابلیت اشتعال دارند، به این موضوع می پردازیم که ایا اکسیژن قابل اشتعال است یا خیر؟
چه گازهایی قابل انفجار هستند؟
بگذارید به سرعت به هدف از نگارش این مطلب بپردازیم. به راستی چه گازهایی قابل انفجار هستند؟ در زمان انفجار آنها چه باید کرد؟ چگونه از انفجار آنها جلوگیری کنیم یا حتی پس از انفجار چه اقداماتی را به عمل آوریم. در ادامه به بررسی تمامی این موارد خواهیم پرداخت.
- اکسیژن
بله. درست متوجه شدید مولکولی دو اتمی که قابلیت حیات بخشی داشته و زندگی ما انسان‌ها به آن وابسته است. اکسیژن دارای عدد اتمی 8 و وزن اتمی 16 می‌باشد. این بدان معناست که یک مولکول اکسیژن که از دو اتم اکسیژن تشکیل می‌شود و دارای وزن مولکولی 32 خواهد بود. اکسیژن دارای ایزوتوپ‌های 17 و 18 بوده و به طور تقریبی، 21 درصد از حجم هوای تنفسی ما و 89 درصد از حجم آب را تشکیل داده است.
جالب است بدانید که حتی 65 درصد از وزن ما انسان‌ها و 5 درصد از وزن گیاهان را نیز اکسیژن تشکیل داده است. گاز اکسیژن فاقد هرگونه رنگ، بو و طعم بوده و می‌توان آن را در منفی 183 درجه به صورت مایع آبی کم‌رنگ مشاهده نمود. جالب است بدانید برای تبدیل این گاز به اکسیژن جامد، باید دما را تا حدود 259- درجه سانتی گراد پایین بیاورید.
2.هیدروژن
از هیدروژن بیش از 40 سال است که در مصارف صنعتی به وفور استفاده می‌شود. به همین دلیل صنعت نیز تدابیر منحصر به فردی را در جهت استفاده و حمل و نقل هیدروژن تهیه دیده است. زمانی که نیاز به ایجاد میزان بسیاری از انرژی در مدت زمانی اندک دارید، بهترین گزینه هیدروژن است. این یکی از دلایلی است که در اغلب مصارف هوافضایی نیز شاهد سوختن و استفاده از هیدروژن هستیم.
یکی دیگر از مصارف هیدروژن را می‌توان استفاده در خنک کاری ژنراتورهای برقی نیروگاه‌ها دانست. هیدروژن علاوه بر موارد بالا، در صنعت برای تولید آمونیاک و متانول و سایر فراورده‌ها نیز به کار می‌رود. این عنصر قابلیت واکنش پذیری بسیار بالایی دارد؛ به گونه‌ای که با اغلب عناصر جدول تناوبی وارد واکنش شده و با تشکیل پیوند، می‌تواند ترکیباتی جدید با خواص و مشخصات متنوع تشکیل دهد. گازهای پروپان، متان، استیلن و هیدروژن نیز سایر گازهای قابل اشتعال را تشکیل می‌دهند.
اکسیژن تا چه اندازه قابل اشتعال است؟
چه می‌شود که این گاز سوخته و ایجاد آتش یا انفجار می‌کند؟ گاز اکسیژن به خودی خود سبب آتش نخواهد شد اما مشکل آنجایی رخ می‌دهد که اکسیژن مایع در معرض دمای عادی قرار گیرد. در این زمان اکسیژن به سرعت با مواد قابل احتراق ترکیب شده و آتش به‌پا خواهد کرد. به همین دلیل است که ظروف مورد استفاده برای اکسیژن مایع باید به خوبی تمیز شده باشند تا از انفجار و آتش‌سوزی جلوگیری شود.
موارد اشتعال اکسیژن
در زندگی روزمره شاهد استفاده‌های گوناگونی از اکسیژن هستیم. از تنفس انسان، جانواران و گیاهان گرفته تا تأمین نیروی کافی برای حرکت وسایل دریایی و هوایی و زمینی، تماما نیازمند اکسیژن هستیم. همین احتیاج به اکسیژن و استفاده گسترده از آن است که احتمال مواجه شدن با خطرات حاصل از وجود آن را افزایش خواهد داد.
از موارد بسیار خطرناک در استفاده از اکسیژن می‌توان به مخلوط شدن آن در فشار و دمای بالا با روغن اشاره داشت. به عنوان مثال شما در هیچ سیلندری مشاهده نخواهید کرد که روغن با اکسیژن پرحرارت و پرفشار مخلوط شود. اکسیژن در دما و فشار بالا به طور خود به خود نیز با روغن واکنش داده و تولید شعله خواهد داشت. پس نیاز است موارد ایمنی در جهت رفع این خطر بررسی شده و بکار گرفته شود.
خواص شیمیایی اکسیژن
در دماهای پایین، اکسیژن علاقه چندانی به ترکیب با سایر مواد نداشته و واکنش‌پذیری اندکی دارد. واکنش اکسیژن در حدی است که آب سبب زنگ زدن آهن می‌شود. اما این اتفاق در دماهای بالا به نحو دیگری رقم خواهد خورد. در دماهای بالا اکسیژن میل ترکیبی بسیار بالایی با آهن و گوگرد داشته و تقریبا در تمامی موارد ما شاهد تولید فرآورده‌هایی همانند کربن‌دی‌اکسید، آب و سایر ترکیبات پایدار اکسیژن‌دار هستیم.
احتراق مواد و میزان تولید کالری آنها رابطه مستقیمی با حجم، خلوص اکسیژن و میزان واکنش آن ها دارد. اگر در واکنشی اکسیژن با خلوص و فشاری بالا مصرف شود، شاهد واکنشی نسبتا شدید خواهید بود. برای مثال می‌توانید سیلندر را در نظر بگیرید که سوخت به واسطه اکسیژن موجود در هوا مشتعل شده و انرژی آزاد می‌کند. حال هرچه دما و فشار اکسیژن افزایش یابد، این واکنش نیز پرقدرت‌تر خواهد بود. هر حریقی نیازمند اکسیژن است و با رسیدن اکسیژن کافی می‌توان راندمان حریق را افزایش داد. این قانون باید در زمان خاموش کردن حریق مدنظر باشد تا اکسیژن کافی به آتش نرسد و حریق گسترده‌تر نشود.
نکات ایمنی قابل توجه در مورد گاز اکسیژن
طبق مقاله nfpa در استفاده از سیلندرهای دارای اکسیژن، نیاز است به موارد زیر توجه داشته باشید تا از بروز انفجار و اشتعال جلوگیری داشته باشید:
- مراقب باشید تا هیچ صدمه فیزیکی اعم از آسیب به پیچ‌ها و بدنه سیلندر ایجاد نشده و تجهیزات در سلامت کامل باشند.
- بهتر است برای باز و بسته کردن پیچ سیلندر از نیروی دست استفاده کرده و از نیروهای خشن دستگاه‌های مکانیکی بهره نبرید تا از آسیب به پیچ و بدنه سیلندر جلوگیری شود.
- بهتر است اشتعال در سیلندر در وضعیتی پایدار باشد و سیلندر دچار تنش‌های محیطی نباشد.
- سیلندرهای فعال را در مکان‌هایی ایمن قرار داده و از قرار دادن هرگونه مواد قابل اشتعال در اطراف سیلندر فعال جدا خودداری داشته باشید.
- سیلندر را در سایه و دمایی نرمال قرار دهید و در مقابل شرایط جوی مانند آتش بیرونی و نور شدید آفتاب قرار ندهید تا بدنه سیلندر ضعیف نشده و خطر انفجار ایجاد نشود.
همانطور که در بالا نیز به آن اشاره شد، اکسیژن مایع دارای دمایی بسیار پایین است. پس طبیعی است که در صورت برخورد این مایع با پوست، دچار سوختگی شوید. پس در انتقال و حمل اکسیژن مایع کمال احتیاط را داشته باشید.
اکسیژن مورد نیاز انسان
اکسیژن موجود در هوای عادی چیزی در حدود 21 درصد است. اگر به عضلات شما درصدی بین 12 الی 15 برسد، هماهنگی آنها کاهش خواهد یافت. حال اگر این درصد به 10 الی 16 برسد، شما دچار از کار افتادگی سریع عضلات خود خواهید شد؛ حتی ممکن است جان خود را از دست بدهید. 6 درصد اکسیژن عددی است که در آن صورت، بین 6 الی 8 دقیقه مرگ را برای انسان به ارمغان خواهد آورد.
بیشتر بدانید: ورزش در محیط‌های کم اکسیژن بر عملکرد شناختی مغز تاثیر می‌گذارد
بررسی کلی
در این مطلب تلاش بر آن بود که شما عزیزان را با گاز اکسیژن و سایر گازهای قابل اشتعال و فواید و خطرات آنها آشنا کنیم. آموختیم گاز اکسیژن در شرایطی خاص قابلیت انفجار داشته و می‌توان این گاز را در انواع مایع و جامد نیز مشاهده کرد. امید است این مطلب به عزیزان در جهت افزایش علم کمک کرده و شما را با مزایا و خطرات اکسیژن و سایر گازهای قابل اشتعال آشنا کرده باشد.
ارسال دیدگاه