موانع حضور جوانان در مساجد بررسی شد؛
تقویت ارکان مساجد، پیش‌نیاز جذب جوانان
هیأت امنا و روحانی مساجد دو عامل مهم در برگرداندن جاذبه به مساجد و ایجاد جاذبه برای قشر جوان و نوجوان است که می‌توان با برنامه‌ریزی منسجم و صحیح مساجد را به محیطی مناسب برای گذران وقت قشر جوان و نوجوان تبدیل کرد.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از پایگاه خبری تحلیلی «عصراترک»، جاذبه‌های فرهنگی برای کودکان و اقشار جوان جامعه بسیار مهم است و باید جاذبه‌ها را برای علاقه‌مندی این قشر به نماز، به مساجد بازگردانیم.
ایجاد جاذبه در مساجد یکی از وظایف عموم جامعه به‌خصوص هیأت امنا، مساجد است که برای قشر جوان این جذابیت را ایجاد کنند تا برای اقامه نماز و کارهای فرهنگی، اجتماعی به خانه خدا روی‌آورند.
همچنین استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی نیازمند مدیریت مناسب است که مسئولان مربوطه باید این وظیفه را به‌درستی انجام دهند.
این درحالی است که در استان خراسان شمالی یک هزار و ۲۰۰ مسجد بنا شده است که از این تعداد ۳۱۰ مسجد ائمه جماعات دارند و ۹۰۰ مسجد، روحانی برای اقامه نماز ندارند در حالی که خود روحانی می‌تواند نقش به سزایی در تشویق قشر جوان به مسجد داشته باشد اما ۷۵ درصد مساجد استان بدون ائمه جماعات هستند.
مسئولیت سپردن به جوانان سبب هویت‌بخشی می‌شود
محمدحسن حدادی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «عصراترک» با بیان اینکه مدیران مسئول کانون‌های فرهنگی و هنری یکی از بازوهای اصلی نشاط در مساجد هستند، خاطرنشان کرد: مسئولیت دادن و تقسیم کار به نوجوان و جوانان مسجدی در فعالیت‌هایی همانند پذیرایی، مُکبری، مؤذنی، نظافت و اجرای برنامه‌های ملی و مذهبی سبب هویت‌بخشی به آن‌ها می‌شود چراکه آنان خود را در اجرای برنامه‌ها مؤثر و دغدغه‌مند می‌یابند.
مدیر کانون فرهنگی مسجد امام حسین (ع) شهرستان بام افزود: با اجرای برنامه‌های منظم، روزانه، جذاب و متنوع توانستیم دختران و پسران محله را با برنامه‌های کانون فرهنگی مساجد جذب کنیم.
وی با اشاره به اقدامات کانون فرهنگی عاشورا در جذب نوجوانان محله، اظهار کرد: با ارتباط گرفتن چهره‌به‌چهره با نوجوانان محله، خانواده‌ها، حضور در مدارس، ارتباط با مدیران و فرهنگیان مدارس و نیز راه‌اندازی اتاق بازی در مسجد نزدیک به ۵۰ دانش‌آموز دختر و پسر نوجوان جذب مسجد امام حسین (ع) شدند.
وی گفت: یکی از اقدامات برجسته این کانون فرهنگی راه‌اندازی اتاق بازی با مجهز کردن دستگاه ایرهاکی، میز تنیس، فوتبال‌دستی و سینمای سیار است.
راه‌اندازی کافه کتاب در مسجد شهرستان بام
حدادی، مدیر کانون در تراز انقلاب اسلامی را حلقه ارتباط دهنده بین روحانی و هیئت امنای مسجد دانست و گفت: مدیر کانون فرهنگی و هنری مسجد برای جذب مردم و جوانان محله با ارتباط بین هئیت امنا و روحانی مسجد برنامه‌های متنوعی همچون بیان احکام، موضوعات روز، تعبیه ویترین جوایز و نیز شاداب‌سازی فضای مساجد برای جذب اهالی محله برنامه‌ریزی و اقدام می‌کند.
مدیر کانون فرهنگی هنری عاشورا مسجد بام با اشاره به طرح‌های در دست اقدام کانون فرهنگی مسجد امام حسین (ع)، خاطرنشان کرد: راه‌اندازی کافه کتاب با ترویج فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی با محیطی گرم و صمیمی به همراه پذیرایی و همچنین تشکیل حلقه و گعده‌های نوجوانان و جوانان برای حفظ قرآن کریم با اهدای هدایا در آینده‌ای نزدیک اجرا خواهد شد که در طرح بُشری در ۱۴ روستا، چهار مسئول برگزارکننده دوره‌های قرآن شناسایی و شبکه‌سازی کرده‌ایم تا به اهالی روستا آموزش دهند.
حدادی افزود: مسئولان شهرستان و استانی از جمله دستگاه‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی، کانون فرهنگی مساجد، سازمان تبلیغات و دیگر دستگاه‌ها با اعطای بودجه به کانون‌های فرهنگی هنری مساجد فعال و احیای شبکه نمازگزاران کمک کنند.
موانع فردی، خانوادگی و خود مسجد علل کم‌رنگ بودن قشر جوان در مساجد
حجت‌الاسلام‌والمسلمین اخوان در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «عصراترک» با بیان اینکه مسجد یکی از جایگاه‌های مقدس دین اسلام است، خاطرنشان کرد: مسجد به‌عنوان خانه خداوند شناخته می‌شود و آدمی بهترین مکان برای عبادت و تقرب الهی را خانه خدا می‌داند.
کارشناس مسائل مذهبی افزود: مساجد، محل برگزاری بسیاری از برنامه‌های اسلامی و انقلابی است و توانسته آثار بابرکتی را برای مردم و انقلاب ایجاد کند، نقش مساجد برای پیشبرد انقلاب اسلامی بر همه واضح و مبرهن است و با پیروزی انقلاب اسلامی به‌عنوان پایگاه مردمی و محل ارتباطات اجتماعی جوانان و تشکل‌های مردمی بوده و در دوران دفاع مقدس نیز محل اعزام مردم به جبهه‌های حق بوده است، همچنین مساجد در پیروزی، حفظ و تعالی نظام جمهوری اسلامی ایران نقش اساس داشته؛ ولی بنا به دلایل گوناگون ارتباط مردم به‌ویژه قشر جوان و نوجوان با مساجد کم‌رنگ شده است که این موانع نیاز به بررسی دارد.
وی موانع فردی، خانواده، اجتماع و خود مسجد را از عوامل کم‌رنگ‌شدن حضور جوانان و نوجوانان در مساجد دانست و گفت: موانع فردی عاملی است که شخص به‌خاطرنداشتن شناخت کافی و آگاهی نسبت به مسائل مذهبی، مسجد و کارکردهای آن نتوانسته با این پایگاه مقدس ارتباط بگیرد و به‌تدریج فاصله گرفته است.
وی افزود: موانع خانوادگی نیز نقش پررنگ در فاصله‌گرفتن جامعه از مسجد دارد، خانواده‌ها به دلیل حضور کم‌رنگ در مسجد که برگرفته از نداشتن شناخت و ارتباط با مساجد دارد سبب ضعف تربیتی نوجوانان و جوانان شده است.
اخوان با اشاره به موانع اجتماعی فاصله‌گرفتن از مسجد، اظهار کرد: در جامعه ما هم‌نشینی با دوستان، آلوده بودن برخی جمع‌ها، کم‌رنگ‌شدن تدریجی معنویت به دلایل گوناگون، مدرسه و محیط‌های آموزشی همگی در تربیت دینی افراد مؤثر بوده، به‌گونه‌ای که محیط و جامعه نتوانسته به نیازها و پاسخ‌های ذهنی افراد پاسخگو باشد.
وی گفت: مدارس نیز آن‌گونه که بایدوشاید نتوانسته است افکار دانش‌آموزان را نسبت به مسائل مذهبی آماده کند و پاسخگوی سؤالات آن‌ها باشد، دراین‌بین هم برخی مقابل مسائل دینی قرار گرفته‌اند و حس ناخوشایندی در دانش‌آموزان ایجاد کرده‌اند.
مساجد نیازمند برنامه‌ریزی منسجم برای تأثیرگذاری بیشتر
کارشناس مسائل مذهبی کارایی ضعیف ارکان مسجد را از موانع درونی مسجد برشمرد و عنوان کرد: هیأت امنا، امام‌جماعت، خادمان مساجد و کانون فرهنگی و هنری به‌عنوان ارکان مسجد در استقبال یا عدم استقبال مردم مؤثرند.
وی گفت: مسجد به‌مثابه یک سازمان است که برای جذب همه مخاطبین در رده‌های سنی و قشری مختلف نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، منطقی، علمی و ایجاد تشکیلات منسجم است که با نیروی انسانی متعهد و دغدغه‌مند بتوانند برنامه را پیاده‌سازی و در نهایت اثرسنجی کنند.
اخوان با اشاره به عوامل مؤثر و اساسی در جذب جوانان و نوجوانان به مساجد، خاطرنشان کرد: یکی از عوامل مؤثر در جذب اقشار مختلف به مسجد، وضعیت ظاهری و فیزیکی مسجد است، ازآنجاکه طبیعت آدمی زیباگرا است از همین رو بهداشت، نظافت، امکانات و تجهیزات مسجد بایستی در تراز انقلاب اسلامی باشد.
وی گفت: از دیگر عوامل مؤثر در جذب، شرایط برگزاری نماز جماعت است که باید مختصر و کوتاه باشد که طبق تحقیقات و نظرسنجی‌ها نمازگزاران از اقامه نماز کوتاه استقبال می‌کنند.
این کارشناس مذهبی با بیان اینکه امام‌جماعت باید دارای ویژگی‌های برجسته باشد، اظهار کرد: امام‌جماعت مسجد باید مدیر مدبر، سطح علمی بالا، پاسخگوی توانمند در پاسخ به سؤالات و شبهات، اخلاق محور و روابط‌عمومی بالا در ارتباط‌گیری با همه اقشار جامعه باشد تا بتواند به‌عنوان عامل جذب جامعه به مسجد موفق عمل کند.
وی افزود: کتابخانه و کانون‌های فرهنگی هنری مساجد نیز به‌عنوان ابزارهای جذب جوانان باید دارای تنوع کتاب، مکانی برای مطالعه و هویت‌بخشی به جوانان با اجرای برنامه‌های ملی و مذهبی و مسئولیت دادن نقش خود را ایفا کنند.
وی گفت: هم چنین اداره امور مساجد نیز باید در نحوه سنجش و انتخاب هیأت امنا برنامه‌ریزی و حساسیت به خرج دهند و در نهایت آن‌ها را ارزیابی کنند که آیا مسئولیت خود را به طور مؤثر انجام داده‌اند یا خیر.
یک هزار و ۲۰۰ مسجد در استان بنا شده است
حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد خانی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «عصراترک» با بیان اینکه یک هزار و ۲۰۰ مسجد در استان بنا شده است، اظهار کرد: از این تعداد در ۳۱۰ مسجد با حضور ائمه جماعات در طی روز حداقل یک نوبت نماز جماعت اقامه می‌شود که به آن‌ها مسجد فعال اطلاق می‌شود بااین‌وجود در بیشتر مساجد استان فعالیت‌های معنوی، مذهبی، فرهنگی و اجتماعی با حضور کانون‌های فرهنگی هنری، پایگاه‌های مقاومت بسیج و یا هیئت امنای برگزار می‌شود.
رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد خراسان شمالی افزود: ۹۰۰ مسجد نیز امام‌جماعت ندارند که باید سازمان تبلیغات استان و حوزه‌های علمیه در اعزام طلاب به این مساجد در نقاط مختلف استان همت کند که البته برخی مناطق روستایی نیز بیش از دو یا سه مسجد بنا شده که فقط یک روحانی در آن‌ها تبلیغ می‌کند بااین‌وجود ۷۰۰ مسجد کمبود روحانی دارد.
وی با اشاره به اینکه در اغلب شهرستان‌ها مدرسه حوزه علمیه دایر است، تصریح کرد: بااین‌وجود متأسفانه طلاب بعد از تحصیل جذب دستگاه‌های دولتی و اداری می‌شوند و از کار تبلیغی خود فاصله می‌گیرند.
وی گفت: مشکلات معیشتی طلاب، حمایت نکردن هیأت امنا و کم‌رونقی مساجد از نمازگزاران برخی از دلایل استقبال کم طلاب به امر تبلیغ در مساجد است.
خانی با بیان اینکه رسالت اصلی مساجد رشد فرهنگ دینی مردم و تعلیم‌وتربیت انسان است، خاطرنشان کرد: اقامه نماز جماعت، مرکز نیکوکاری و مواسات، استقرار پایگاه مقاومت بسیج، اجرای برنامه‌های ملی و مذهبی، کمک به نیازمندان در قالب بسته‌های معیشتی از دیگر فعالیت مداوم مساجد استان است.
وی افزود: طی سال جاری تعداد ۲۱۱ مسجد در سراسر نقاط خراسان شمالی برای میزبانی از معتکفان در رده‌های سنی مختلف پیش‌بینی‌شده است، همچنین ۱۸۰ مرکز نیکوکاری در سطح استان با محوریت مساجد در حال فعالیت هستند.
هیأت امنا استان برای ترغیب اهالی به مسجد برنامه‌ریزی کنند
مسئول امور مساجد استان مهم‌ترین وظیفه هیأت امنای مسجد را مشارکت و همکاری در اجرای طرح و برنامه‌های لازم در امور عمرانی، فرهنگی و اجتماعی مسجد دانست و خاطرنشان کرد: هیأت امنا با طرح‌ریزی و اجرای برنامه‌های مختلف ملی مذهبی، احصاء مسائل و آسیب‌های پیرامونی محله، اقامه نماز، رونق دعوت و ترغیب اهالی و جوانان با طرح مسئله و هماهنگی با روحانی و ارکان مسجد موضوعات را مرتفع کنند.
وی افزود: یکی از اساسی‌ترین کارکرد هیأت امنا حمایت و جذب روحانی مسجد است بدان معنا که از برنامه‌ها و اقدامات روحانی برای جذب جوانان و مشارکت مردم در مناسبت‌های ملی و مذهبی با ابزارها و فنّاوری‌های جدید رسانه‌ای حمایت و استقبال کنند.
خانی با بیان اینکه انتظار می‌رود دستگاه‌های متولی ظرفیت‌های قانونی مساجد را که به آن موظف هستند، عملی کنند، تصریح کرد: دستگاه‌های متولیِ حامی مساجد همانند سازمان تبلیغات اسلامی، اوقاف و امور خیریه و دیگر دستگاه‌ها اگر عامل به وظایف خود در برنامه هفتم توسعه باشند، بیشتر مساجد در تراز انقلاب اسلامی خواهند شد.
وی تاکید کرد: برخی از دستگاه‌ها که در شورای‌عالی انقلاب‌فرهنگی برای توسعه و رونق مساجد موظف شده‌اند کوتاهی می‌کنند از همین رو برخی از مناطق ما در سطح استان مسجد ندارند.
نتیجه‌گیری: کارایی ضعیف ارکان مسجد، نداشتن آگاهی از مسائل مذهبی در خانواده‌ها، موانع فردی، اجتماع و خود مسجد را می‌توان از عوامل کم‌رنگ‌شدن حضور جوانان و نوجوانان در مساجد دانست.
۷۰۰ مسجد در سطح خراسان شمالی در حال فعالیت هستند که امام‌جماعت ندارند درحالی که یکی از عواملی که در جذب قشر جوان به مسجد کمک می‌کند، خود امام‌جماعت است که می‌تواند با سخنان کوتاه و مفید خود در مورد مسائل روز اجتماع باعث جذب جوانان و نوجوانان به نماز و مسجد شود.
از دیگر عواملی که به جذب قشر جوان به مسجد کمک‌رسان است، این است که اگر مسجد را مانند یک سازمان در نظر بگیریم و برای جذب همه مخاطبین در رده‌های سنی و قشری مختلف نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، منطقی، علمی و ایجاد تشکیلات منسجم است که با نیروی انسانی متعهد و دغدغه‌مند بتوانند برنامه را پیاده‌سازی و در نهایت اثرسنجی کنند.
یکی دیگر از عوامل تأثیرگذاری مسجد بر روی قشر جوان، اداره امور مساجد است که باید در نحوه سنجش و انتخاب هیأت امنا برنامه‌ریزی و حساسیت به خرج دهند، در نهایت آن‌ها را ارزیابی کنند تا مسئولیت خود را به طور مؤثر انجام داده‌اند یا خیر.
ارسال دیدگاه