کارشناسان حوزه موسیقی مطرح کردند:
استان سمنان مهد نغمه‌های جاودان
کارشناسان حوزه موسیقی گفتند: موسیقی استان سمنان با تنوع بی‌نظیر خود بازتاب‌دهنده زندگی عشایری، آئین‌های مذهبی و جشن‌های مردمی است؛ از آوازهای سنگسری تا چاووش‌خوانی‌های دامغان هر کدام داستان خاص خود را روایت می‌کند.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ استان سمنان با فرهنگ غنی و پیشینه تاریخی خود یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های موسیقی سنتی و محلی در ایران به‌شمار می‌رود.
موسیقی این منطقه با تنوع بی‌نظیر خود بازتاب‌دهنده زندگی عشایری، آئین‌های مذهبی و جشن‌های مردمی است؛ از آوازهای سنگسری تا چاووش‌خوانی‌های دامغان و ریتم‌های پرشور گرمسار هر کدام داستان خاص خود را روایت می‌کند.
یکی از شاخص‌ترین جلوه‌های موسیقی سمنان نواهای سنگسری است که در مناطق کوهستانی مانند شهمیرزاد و مهدی‌شهر رواج دارد و این نواها اغلب با اشعاری در وصف طبیعت، عشق و زندگی کوچ‌نشینی همراه هستند و حس آرامش و نزدیکی به طبیعت را منتقل می‌کنند و در مقابل موسیقی گرمسار و آرادان با صدای دهل و سرنا، ریتم‌های پرانرژی و شاد را به نمایش می‌گذارند که بیشتر در مراسم عروسی و جشن‌های محلی نواخته می‌شوند.
چاووش‌خوانی نیز یکی دیگر از نوای اصیل این استان است که ریشه در باورهای مذهبی دارد، این سبک نوا اغلب در مراسم‌های آئینی مانند بازگشت زائران از سفرهای زیارتی یا آغاز عزاداری‌ها اجرا می‌شود و با اشعاری عمیق و معنوی همراه است.
با وجود این تنوع و غنای موسیقی محلی سمنان با چالش‌هایی مانند تغییر سبک زندگی و کاهش علاقه نسل جوان روبه‌رو بوده و احیای این میراث فرهنگی نیازمند آموزش، برگزاری جشنواره‌ها و مستندسازی این آثار است تا این گنجینه ارزشمند برای نسل‌های آینده حفظ شود زیرا موسیقی محلی سمنان صدای تاریخ و فرهنگ است که باید همچنان زنده بماند.
نواهای سنگسری، آینه زندگی عشایری‌اند
علیرضا کاظمیان در گفتگو با خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با بیان اینکه موسیقی سنتی استان سمنان، بازتابی از زندگی روزمره، فرهنگ و آئین‌های محلی این منطقه است، اظهار کرد: در مناطق کوهستانی موسیقی از دل طبیعت و سبک زندگی عشایری سرچشمه گرفته و در قالب نواهای تغزلی و حماسی جلوه‌گر شده است.
کارشناس موسیقی محلی در ادامه افزود: موسیقی سنگسری که با آوازهای بلند و رسا همراه است در ارتباطی عمیق با زندگی کوچ‌نشینی شکل گرفته و این نواها که به «هَدی‌خوانی» مشهورند به‌ویژه در زمان کوچ گله‌ها و یا مراسم اجتماعی، شنیده می‌شوند و هم جنبه ارتباطی میان عشایر دارند و هم نوعی روایت‌گری از زندگی آن‌ها به‌شمار می‌آیند.
کاظمیان عنوان کرد: یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های این نواها، اشعار ساده و در عین حال پرمعنایی است که معمولاً درباره طبیعت، امید به آینده و ارزش‌های اخلاقی سروده می‌شوند و این موضوع نشان‌دهنده ارتباط نزدیک موسیقی این مناطق با عناصر فرهنگی و محیط طبیعی است.
وی با اشاره به خطر فراموشی این آواها گفت: زندگی عشایری که منبع الهام اصلی این موسیقی به‌شمار می‌رود در حال تغییر بوده و با کاهش کوچ‌نشینی احتمال از بین رفتن این موسیقی اصیل وجود دارد و برای حفظ این میراث فرهنگی نیازمند مستندسازی، آموزش و اجرای عمومی این آثار هستیم.
پژوهشگر فرهنگ عشایری تأکید کرد: ایجاد جشنواره‌های ویژه کوچ‌نشینان و همچنین ضبط و انتشار این آثار در رسانه‌های محلی و ملی می‌تواند به ماندگاری این نواهای اصیل کمک شایانی کند.
دهل و سرنا شور جشن‌های گرمسارند
امیرحسین رضوانی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با اشاره به نواها و موسیقی محلی استان سمنان اظهار کرد: در مناطق گرم‌تر و بیابانی استان سمنان همچون گرمسار و آرادان موسیقی محلی با ضرب‌اهنگ‌های شاد و پرجنب و جوش شناخته می‌شود و در این مناطق، دهل و سرنا نقش کلیدی در خلق فضای موسیقایی دارند و صدای این سازها یادآور جشن‌ها و آئین‌های پرشور مردمان این سرزمین است.
کارشناس موسیقی درباره اهمیت این سازها گفت: در مراسم‌های عروسی، نوروز و حتی جشن‌های برداشت محصول دهل و سرنا به نوعی روح جشن هستند و این سازها علاوه بر ایجاد شور و نشاط ریشه در فرهنگ بومی منطقه دارند و روایتگر بخشی از هویت مردم گرمسار هستند.
وی با اشاره به ریتم‌های خاص دهل و سرنا توضیح داد: این ریتم‌ها بسیار متنوع هستند و هر یک معنای خاصی دارند برای مثال؛ یک نوع ریتم برای شروع مراسم عروسی بوده و نوع دیگر برای بدرقه عروس و داماد است و حتی در مراسم‌هایی مانند حنابندان نیز از این سازها استفاده می‌شود که هر کدام پیام و معنای خاصی دارند.
نوازنده ساز‌های محلی به مشکلات پیش روی موسیقی محلی اشاره کرد و افزود: متأسفانه در سال‌های اخیر با ورود موسیقی‌های مدرن و کاهش علاقه افراد شاهد کمرنگ شدن استفاده از دهل و سرنا در جشن‌ها هستیم و این موضوع تهدیدی جدی برای موسیقی بومی محسوب می‌شود.
رضوانی با بیان اینکه باید فرهنگ و سنت‌ها را روشن و زنده نگاه داشت تاکید کرد: باید با برگزاری کارگاه‌های آموزشی و دعوت از نوازندگان قدیمی برای آموزش جوانان این هنر را زنده نگه داشت و به نسل‌های آینده منتقل کرد.
چاووش‌خوانی، صدای ایمان مردم دامغان و سمنان است
زهرا نیک‌زاد در گفتگو با خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «مرآت»؛ با بیان اینکه چاووش‌خوانی در سمنان به نوعی آوای ایمان و اجتماع است، اظهار کرد: چاووش‌خوانی که یکی از زیباترین جلوه‌های موسیقی آیینی استان سمنان است هنوز در برخی از شهرها و روستاهای این استان به حیات خود ادامه می‌دهد و ریشه در باورها و اعتقادات مذهبی دارد و بیشتر در مراسم مذهبی یا مناسبت‌های خاص اجتماعی شنیده می‌شود.
پژوهشگر موسیقی آیینی درادامه افزود: چاووش‌خوانی در واقع نغمه‌هایی است که پیام‌آور خبرهای خوش یا دعوت به آئین های مذهبی هستند و به‌طور مثال؛ در گذشته هنگام بازگشت زائران از مکه یا کربلا، چاووش‌خوانان با صدای رسا و شعرهایی که اغلب دارای مضامین مذهبی و عرفانی بودند فضایی معنوی و شورانگیز را میان مردم ایجاد می‌کردند.
نیک‌زاد عنوان کرد: در شهرهایی مانند دامغان گاهی چاووش‌خوانی با ساز نی همراه می‌شود که این ترکیب حال و هوای خاصی به مراسم می‌بخشد و همواره نمادی از وحدت اجتماعی و پیوند مردم با باورهای معنوی و مذهبی است.
این پژوهشگر درباره کمرنگ نشدن این آئین گفت: چاووش‌خوانی در گذشته بخشی از زندگی روزمره مردم بود و اکنون نیز مردم این منطقه اجازه نداده‌اند تغییر سبک زندگی و ورود نواهای جدید سبب شود این آئین غبار فراموشی به خود بگیرد و هنوز مانند گذشته زنده و پویا است.
وی ابراز کرد: باید سعی کنیم جشنواره‌های موسیقی آئینی در استان برگزار شود و با مستندسازی این آثار، امکان آشنایی مردم سراسر کشور با این بخش ارزشمند از فرهنگ سمنان فراهم شود.
ارسال دیدگاه