دانا گزارش می دهد؛
چوپانی مدرن در قلب تهران؛ آینهای از سبک زندگی جدید/ خیابانهای پایتخت چراگاه سگهای لوکس!
پدیدهای تازه با عنوان «چوپانی مدرن» در تهران سر برآورده است؛ شغلی که در آن کارگران و سرایداران با دریافت دستمزد، چند سگ نژاددار را به خیابانها میآورند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ در کوچه پس کوچههای شمال تهران و حتی پارکهای مرکزی پایتخت، پدیدهای تازه در حال شکلگیری است که از نگاه بسیاری از مردم عجیب و برای عدهای دیگر طبیعی جلوه میکند؛ «چوپانی مدرن». اصطلاحی که به سرایداران، کارگران یا حتی افراد جویای کار اطلاق میشود که در ازای دریافت مبلغی مشخص، مسئولیت گردش دادن چند سگ گرانقیمت در سطح شهر را بر عهده میگیرند. آنها نه چوپانان واقعیاند و نه صاحبان حیوانات، بلکه واسطهای میان «نیاز به نمایش سگها» و «مشغله صاحبانشان» به حساب میآیند.
این پدیده که ابتدا بهطور محدود در برخی محلههای اعیاننشین شکل گرفت، امروز در حال گسترش است و حتی به مناطق دیگر نیز سرایت کرده؛ تا جایی که برخی فعالان اجتماعی از آن بهعنوان یکی از نشانههای تغییرات عمیق سبک زندگی شهری در تهران نام میبرند. اما پشت این ظاهر بهظاهر ساده، لایههایی از مسائل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و حقوقی نهفته است که نیاز به واکاوی جدی دارد.
ریشههای شکلگیری «چوپانی مدرن»
افزایش مالکیت حیوانات خانگی: طی دو دهه اخیر، نگهداری سگ و گربه در تهران از یک هنجارشکنی اجتماعی به امری عادی در میان بخشی از طبقه متوسط و مرفه تبدیل شده است. بر اساس آمارهای غیررسمی، تعداد حیوانات خانگی در شهرهای بزرگ ایران به شکل قابل توجهی افزایش یافته است. صاحبان این حیوانات به دلیل مشغلههای کاری، سفرهای مکرر یا حتی برای نمایش و تفاخر اجتماعی، نیازمند افرادی هستند که بهطور موقت جای آنان را بگیرند.
ظهور مشاغل جدید خدماتی: شهرهای بزرگ بهطور طبیعی تولیدکننده مشاغل نوظهورند؛ از راننده تاکسی اینترنتی گرفته تا خدمات مراقبت خانگی. در این میان، «چوپانی مدرن» هم به نوعی در امتداد همین روند تعریف میشود؛ یعنی حرفهای که نیاز جدیدی را پاسخ میدهد، ولو اینکه این نیاز در لایههای اجتماعی با مخالفت و انتقاد مواجه باشد.
گرانی سگهای نژاددار و نگاه کالایی به آنها:نکته مهم این است که اغلب سگهایی که برای گردش سپرده میشوند، نژاددار و گرانقیمتاند. برای برخی صاحبان، حیوانات نه صرفاً یک همدم، بلکه نماد طبقه اجتماعی و سبک زندگی لوکس محسوب میشوند. به همین دلیل، نمایش عمومی این حیوانات در خیابانها نوعی سرمایه نمادین به حساب میآید و چوپان مدرن، نقش پررنگی در تحقق این نمایش ایفا میکند.
صحنههای روزمره و واکنش مردم
کافی است یک صبح در بلوار اندرزگو، خیابان فرشته یا حتی پارک ملت قدم بزنید؛ صحنههایی میبینید که گویی بخشی از فیلمهای خارجی به تهران منتقل شده است. یک نفر اغلب کارگر یا سرایدار یک برج با سه تا پنج سگ بزرگ و کوچک قدم میزند. سگها در حال کشمکش و پارساند و عابران مجبورند مسیرشان را تغییر دهند.
بسیاری از مردم این منظره را آزاردهنده میدانند. از نگاه آنها، حضور چند سگ ناآرام در معابر عمومی، نهتنها امنیت روانی شهروندان بهویژه کودکان را تهدید میکند، بلکه خلاف فرهنگ عمومی جامعه است.
یک شهروند میگوید: «من هر روز مسیر کارم از خیابان جردن است. بارها شاهد بودم یک نفر با پنج شش سگ در حال قدم زدن است. وقتی سگها شروع به دویدن یا پارس میکنند، بچههای اطراف می ترسن. واقعاً این کار چه معنایی دارد جز خودنمایی؟»
زندگی سخت سگها؛ از ویترین تا خیابان
یکی از ابعاد کمتر دیدهشده ماجرا، شرایط خود حیوانات است. سگها موجوداتیاند که نیازمند توجه فردی، محبت و فضای مناسباند؛ اما وقتی همزمان چند حیوان به یک چوپان مدرن سپرده میشود، کیفیت رسیدگی به آنها به شدت افت میکند. بسیاری از دامپزشکان هشدار دادهاند که گردش دستهجمعی سگها نهتنها باعث استرس حیوانات میشود، بلکه احتمال درگیری و انتقال بیماریهای پوستی و انگلی را نیز افزایش میدهد.
در واقع، این سبک نگهداری نه نشانی از «علاقه واقعی به حیوانات» دارد و نه تأمینکننده حقوق آنهاست. بلکه بیشتر به یک نمایش شهری شباهت دارد که حیوانات در آن به ابزاری برای تفاخر بدل شدهاند.
جنبه اقتصادی پدیده
گزارشهای میدانی نشان میدهد هزینه سپردن سگ به چوپان مدرن از ۱۵۰ هزار تومان تا ۵۰۰ هزار تومان در هر بار متغیر است؛ بسته به تعداد سگها، مدت گردش و منطقه. برخی از این افراد حتی به شکل سازمانیافته فعالیت میکنند و در ازای قرارداد ماهانه، روزانه دو بار سگها را برای پیادهروی بیرون میبرند. به همین دلیل، «چوپانی مدرن» به یک شغل درآمدزا برای برخی کارگران تبدیل شده است.
ابعاد حقوقی و قانونی
موضوع حیوانات خانگی همواره در ایران با چالشهای حقوقی و قانونی روبهرو بوده است. از یکسو، قانون مشخص و جامعی برای ساماندهی نگهداری سگها در شهر وجود ندارد و از سوی دیگر، برخی مصوبات محدودکننده نیز اجرا نمیشوند.
به همین دلیل، پدیدهای مثل چوپانی مدرن عملاً در خلأ قانونی شکل گرفته است. نه شهرداری سازوکاری برای نظارت دارد، نه پلیس وظیفهای روشن در این خصوص تعریف کرده و نه حتی قوانین موجود پاسخگوی چنین روندی هستند.
این بلاتکلیفی قانونی هم به افزایش آشفتگی منجر شده و هم به صاحبان حیوانات و چوپانان مدرن امکان داده تا بدون دغدغه خاصی فعالیت کنند.
بازتاب فرهنگی و اجتماعی
پدیده «چوپانی مدرن» فقط یک شغل تازه نیست؛ بلکه نشانهای از تغییرات فرهنگی در تهران است. از یکسو، نشان میدهد طبقهای از جامعه بهدنبال سبک زندگی غربی و لوکس است که در آن نمایش سگهای گرانقیمت جایگاه مهمی دارد. از سوی دیگر، تضاد آشکاری میان این سبک زندگی و فرهنگ عمومی جامعه ایجاد کرده است.
برای بخشی از مردم، صحنه سگگردانی گروهی نه نماد پیشرفت، بلکه نشانه «گسست اجتماعی» و «بیتوجهی به ارزشهای عمومی» است. این تضاد فرهنگی، همان چیزی است که در سالهای اخیر بارها خود را در حوزه مد، معماری، موسیقی و حالا حیوانات خانگی نشان داده است.
راهکارها و ضرورت مدیریت پدیده
کارشناسان اجتماعی تأکید میکنند که برخورد صرفاً قهری با این پدیده راهگشا نیست. از یکسو باید برای نگهداری مسئولانه حیوانات خانگی قانونگذاری دقیق صورت گیرد و از سوی دیگر، شهرداری و نهادهای فرهنگی باید برای ترویج فرهنگ درست مراقبت از حیوانات و احترام به حقوق شهروندان وارد عمل شوند.
تجربه کشورهای دیگر نشان میدهد که میتوان با ایجاد مراکز مجاز گردش و نگهداری حیوانات، هم نیاز صاحبان را پاسخ داد و هم نظم شهری را حفظ کرد. اما تا زمانی که این خلأ قانونی وجود دارد، «چوپانی مدرن» همچنان به شکلی بیضابطه ادامه خواهد یافت.
در واقع؛ «چوپانی مدرن» در تهران صرفاً یک شغل عجیب نیست؛ بلکه نماد یک تناقض عمیق اجتماعی است. از یکسو، نشانه ورود سبکهای زندگی جدید و مصرفگرایانه به پایتخت است و از سوی دیگر، بازتاب ضعف مدیریت شهری و قانونی در مواجهه با مسائل نوظهور.
این پدیده به ما یادآوری میکند که جامعه ایرانی در میانه تغییرات سریع فرهنگی و اجتماعی قرار دارد؛ تغییراتی که اگر مدیریت نشوند، به تضاد و شکافهای عمیقتر منجر خواهند شد. سگهایی که در خیابانهای تهران به دست چوپانان مدرن به گردش درمیآیند، در حقیقت آینهای هستند از دگرگونیهای سبک زندگی شهری، تضاد طبقاتی و بیبرنامگی در مدیریت اجتماعی.
تهران امروز با پدیدههایی مواجه است که تا یک دهه پیش حتی تصورش هم دشوار بود. «چوپانی مدرن» تنها یکی از این پدیدههاست؛ اما نمادی پررنگ از اینکه سبک زندگی شهری در ایران در مسیری قرار گرفته که نیازمند توجه جدی، برنامهریزی و گفتوگوی اجتماعی است.
ارسال دیدگاه