به مناسبت 19 آذرماه و تاسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ؛
نقش و جایگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی در منظومه حکمرانی
شورای عالی انقلاب فرهنگی بهعنوان مرجع عالی سیاستگذاری، تعیین خط مشی، تصمیمگیری و هماهنگی امور فرهنگی، آموزشی و پژوهشی کشور در چارچوب سیاستهای کلی نظام محسوب میشود و تصمیمات و مصوبات آن لازمالاجرا و در حکم قانون است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ شورای عالی انقلاب فرهنگی بهعنوان یک مرکز قانونگذاری در بین نهادها و سازمانها، با پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی به فرمان امام خمینی (رحمةاللهعلیه) تأسیس شد. این شورا بهعنوان مرجع عالی سیاستگذاری، تعیین خط مشی، تصمیمگیری و هماهنگی امور فرهنگی، آموزشی و پژوهشی کشور در چارچوب سیاستهای کلی نظام محسوب میشود و تصمیمات و مصوبات آن لازمالاجرا و در حکم قانون است.
فلسفه وجودی و وظایف شورا
فلسفه وجودی شورای عالی انقلاب فرهنگی، فهم و تبیین ماهیت فرهنگی انقلاب اسلامی و بازآرایی مداوم جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی و پایش پیشرفتهای فرهنگی کشور متناسب با ظرفیتها و شایستگیهای ایران اسلامی و انقلابی است. وظایف این شورا را میتوان به سه حوزه سیاستگذاری، تدوین ضوابط و نظارت تقسیمبندی کرد. شورای عالی با مأموریت تصحیح و ارتقاء فرهنگ و سازماندهی امور فرهنگی برای حفظ استقلال و تعمیق تدین و فرهنگ دینباوری و در جهت تحقق تمدن نوین اسلامی فعالیت میکند.
روند تشکیل شورا
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و دگرگونی رژیم سیاسی در فروردین ۱۳۵۸، اقدامات عملی برای یک انقلاب فرهنگی آغاز شد. صدور فرمان امام خمینی در مورد تشکیل «ستاد انقلاب فرهنگی» نقطه آغاز این حرکت فرهنگی محسوب میشود. در قسمتی از فرمان مورخ ۲۳ خرداد ۱۳۵۹، امام خمینی تأکید کردند: «مدتی است ضرورت انقلاب فرهنگی که امری اسلامی است و خواست ملت مسلمان میباشد اعلام شده است و تا کنون اقدام مؤثری انجام نشده است».
ستاد انقلاب فرهنگی با اعضایی که از سوی حضرت امام تعیین گردیدند، فعالیت خود را آغاز کرد و تا نیمه دوم سال ۱۳۶۲ ادامه یافت. در این سال، رئیسجمهور وقت به امام پیشنهاد داد که ستاد فوق ترمیم و تکمیل گردد، که منجر به تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی شد. در تاریخ ۱۹ آذر ۱۳۶۳، فرمان دیگری از امام خمینی صادر شد که به موجب آن ستاد انقلاب فرهنگی بهطور رسمی به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارتقاء یافت.
ساختار شورا
شورای عالی انقلاب فرهنگی متشکل از هفده عضو است که اعضای آن در فرامین امام خمینی مشخص گردیده است. این شورا دارای رئیس، نائب رئیس، دو منشی و یک دبیر است که از میان اعضا انتخاب میشوند. جلسات شورا با حضور اکثریت مطلق اعضا رسمیت مییابد و اعتبار هر مصوبه منوط به کسب رأی اکثریت اعضای حاضر و تأیید حداقل یکی از رؤسای قوای سهگانه است.
محورهای اصلی فعالیت
محورهای اصلی کارکردهای شورای عالی انقلاب فرهنگی در فرامین امام خمینی مشخص شده است و شامل تعیین خط مشی فرهنگی آینده دانشگاهها و مراکز آموزشی، شناسایی و جذب اساتید و کارشناسان متعهد به نظام و پیشگیری از نفوذ عناصر منحرف به محیطهای آموزشی است.
جایگاه حقوقی مصوبات شورا
یکی از مهمترین مباحث در مورد شورای عالی انقلاب فرهنگی، جایگاه حقوقی مصوبات آن و سلسلهمراتب قانونی آن است. مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی گرچه بهعنوان دستورهای لازمالاجرا محسوب میشوند، اما توسط مرجع رسمی قانونگذاری تصویب نشده و به همین دلیل نمیتوان آنها را قانون به معنای خاص دانست. شورای عالی انقلاب فرهنگی در هشتاد و هشتمین جلسه خود اعلام کرده که مصوبات این شورا در حکم قانون است، اما در واقع در سلسلهمراتب حقوقی در مرتبهای پایینتر از قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی قرار میگیرد.
اگر مصوبهای از شورای عالی به دلیل اهمیت ویژهاش به تأیید مقام رهبری برسد، در این صورت، آن مصوبه در دسته فرامین رهبری و احکام حکومتی قرار میگیرد و بنابراین از نظر سلسلهمراتب، از قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی بالاتر خواهد بود.
شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأسیس خود بهعنوان نهاد قانونی و فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران نقش مهمی در سیاستگذاری و هدایت امور فرهنگی دارد. با وجود چالشهای موجود در خصوص جایگاه حقوقی و اعتبار مصوبات آن، این شورا بهعنوان یک نهاد تأثیرگذار در تحولات فرهنگی کشور شناخته میشود.
ارسال دیدگاه