بودجه ۱۴۰۵؛ انقباضیترین سند مالی سالهای اخیر که رکود و بیکاری را به دنبال دارد
یک استاد اقتصاد دانشگاه تهران، لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ را که سهشنبه گذشته توسط رئیسجمهور به مجلس تقدیم شد، یک سند کاملاً انقباضی توصیف کرد که به دلیل ناتوانی دولت در پوشش کسری، ناگهان از سیاستهای انبساطی به سمت انقباض چرخیده است.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ آلبرت بغزیان کارشناس مسائل اقتصادی و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، در گفتوگویی تحلیلی توضیح داد: در سالهای گذشته، دولتها معمولاً بودجه را در ظاهر متعادل نشان میدادند، اما چند ماه بعد با کسری سنگین روبهرو میشدند. این کسری را اغلب با استقراض پنهان از بانک مرکزی جبران میکردند که نتیجهاش جهش پایه پولی، تورم شدید و نوسانات ارزی بود.
حالا دولت دیگر نمیتواند این کسری را پنهان یا توجیه کند؛ درآمدهای پیشبینیشده محقق نشده و همزمان، هزینههای نهادها و شرکتهای وابسته (مانند برخی مراکز فرهنگی خاص) بدون پاسخگویی مالی، سالانه بیش از تورم افزایش یافته است. نتیجه این وضعیت: ورود ناگهانی ادبیات انقباضی به گفتمان رسمی.
دو راهحل ریشهای که نادیده گرفته شد این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران تأکید کرد اگر هدف واقعی حل مشکلات بود، دو اقدام کلیدی لازم بود:
- کاهش جدی و عمیق هزینههای نهادها و شرکتهای وابسته که پاسخگو نیستند.
- افزایش واقعی درآمدهای مالیاتی با حذف معافیتهای قدیمی (اعطاشده پس از انقلاب) که اکنون تاریخ مصرفشان گذشته، اما هنوز مالیاتها به جای خزانه عمومی، به داخل خودشان میرود.
متأسفانه هیچکدام اجرا نشد.
تحریمها؛ بزرگترین مانع بغزیان خاطرنشان کرد: تا زمانی که تنشهای خارجی کم نشود و سهمیه نفت ایران در اوپک آزاد نگردد، درآمدهای نفتی افزایش چشمگیری نخواهد داشت. در چنین شرایطی، دولت چارهای جز سیاست انقباضی ندارد؛ سیاستی که در واقع خنثیسازی اثرات انبساطی تورم سال گذشته و هزینههای ساختاری نهادها است.
پیامدهای تلخ انقباض بودجه این کارشناس هشدار داد: اجرای بودجه انقباضی یعنی
- رشد اقتصادی منفی
- رکود شدید
- کاهش اشتغال و افزایش بیکاری
هرچند ممکن است فشار تورمی تا حدی کم شود، اما کاهش هزینههای جاری و عمرانی مستقیماً به بخش تولید و اقتصاد واقعی ضربه میزند.
انقباض یا فشار برای اصلاح؟ بغزیان معتقد است تهدید به انقباض، احتمالاً ابزاری برای فشار آوردن به دو هدف است:
- حذف هزینههای غیرضروری (که اگر واقعی باشد، صرفهجویی مثبت و نه انقباضی است)
- افزایش واقعی درآمدهای مالیاتی (که خود اقدامی انبساطی و سازنده محسوب میشود)
با این حال، انقباض واقعی بودجه همیشه به معنای کاهش رشد و افزایش بیکاری خواهد بود.
ارسال دیدگاه