زنان عاشورایی؛

همسرمسلم بن عقیل که بود؟/ ۷ فرزند مسلم در رکاب امام حسین (ع) شهید شدند

یکی از معروف‌ترین خانواده‌هایی که به صورت خانوادگی و با تعداد زیادی در کربلا حاضر بودند، خانواده حضرت عقیل علیه‌السلام است و حضرت مسلم علیه‌السلام، برادران و برادرزاده او در کربلا نقش مهمی داشتند؛ به‌طوری‌که امام حسین علیه‌السلام و یا بعد از آن، امام سجاد علیه‌السلام، از حضور این خاندان در کربلا به صورت ویژه قدردانی کردند.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ رقیه دختر حضرت علی(ع)، ام کلثوم صغری، همسر مسلم بن عقیل ، ام ولد، از جمله زنان دانشمند، با تقوا و زاهدی بود که در خانه اهل بیت رشد کرد و آموزه های دینی را از پدر و برادرانش آموخت. وی با پسر عموی خود، مسلم ابن عقیل ازدواج کرد که حاصل آن، دو پسر به نام های عبدا... و محمد بود. همسرش مسلم ابن عقیل از جانب امام حسین(ع) به کوفه رفت و در آنجا توسط ابن زیاد به شهادت رسید. در میانه راه کربلا، خبر شهادت مسلم به رقیه رسید و این بانوی گرامی، این مصیبت را با شکیبایی تحمل نمود.

وی نه تنها حمایت خود را از امام حسین(ع) قطع نکرد، بلکه فرزندانش را به جهاد در راه ابا عبدا... تشویق نمود. هر دو پسرش در صحرای کربلا به شهادت رسیدند و خود نیز همراه با خواهرش زینب، طعم آوارگی و اسارت را تجربه نمود. خطبه های غراّء وی در بعضی از منابع تاریخی به ثبت رسیده است. در نزدیکی قاهره پایتخت مصر، مزاری است که منسوب به آن بانوی پارسا می باشد.

عبدالله بن مسلم؛ اولین شهیدی که در کربلا به شهادت رسید

خوارزمی در کتاب مناقب ذکر می‌کند که در شبی که به شب امان معروف است و امام و بیعت خود را از اصحاب برداشتند، شروع به ساماندهی سپاه کردند و در این بین از چهارشخص برای ساماندهی خیمه‌ها و اطفال و... استمداد طلبیدند. خوارزمی و لهوف و برخی منابع دیگر، این اشخاص را "یا زینب"، "یا ام‌کلثوم"، "یا فاطمه"، "یا رباب" ذکر کرده‌اند؛ ایشان زنانی بودند که در کربلا کمک امام حسین علیه‌اسلام بودند.

در یکی از نسخه‌های لهوف به این چهار شخص، اسم "یا رقیه" هم افزوده شده است؛ این رقیه به احتمال قوی، خواهر امام حسین علیه‌اسلام بود؛ زیرا همه افرادی که از ایشان یاری طلبیده شده است، افراد بزرگسال بودند و یاری‌طلبیدن از رقیه‌ای که دختر خردسال امام حسین علیه‌اسلام باشد، بسیار بعید به نظر می‌رسد.

در برخی از منابع دیگر تاریخی اولین شهیدی که در کربلا به شهادت رسیده است را عبدالله بن مسلم ذکر کرده‌اند؛ البته برخی نیز عبدالله را فرزند امام دوم دانسته‌اند که بعد از حضرت علی اکبر علیه‌السلام به شهادت رسیده است، اما منابعی که از عبدالله نام برده‌اند، مادر او را رقیه‌ای دانسته‌اند که در کربلا حاضر بوده است؛ بعضی به صراحت بر دختر امام علی علیه‌السلام بودن او اشاره دارند و برخی مانند منبع نسب قریش، صفحه 5، اسم مادر عبدالله فرزند مسلم را رقیه‌الکبری نامیده‌اند، شاید این عنوان برای اشتباه‌نشدن او با دختر امام حسین علیه‌السلام بوده و یا شاید امام علی علیه‌السلام دختران دیگری با نام رقیه داشتند که برای تمایز قایل‌شدن میان آن‌ها، او را با این نام می‌خواندند.

در برخی منابع، نام همسر مسلم را رقیه بنت محمد بن سعید بن عقیل ذکر کرده‌اند که این گفته به طور قطع اشتباه است، اگر این طور باشد، همسر حضرت مسلم باید دختر برادر خودش باشد و این امکان ندارد و نشان‌دهنده آن است که در این ثبت، اشتباهی رخ داده است.

ودر مورد قبر منتسب به حضرت رقیه دختر امام حسین علیه‌السلام گفته شد؛ عده‌ای که سنگ قبر را دیده‌اند گفته‌اند آن قبر، قبر رقیه دختر امام علی علیه‌السلام است. از جمله در کتاب نور الابصار که در قرن 13 نوشته شده است، تصریح بر این نکته شده است که این قبر رقیه همسر جناب مسلم است.

نقش رقیه، همسر مسلم (ع) در کربلا چه بود؟

مهم‌ترین نقشی که حضرت رقیه سلام‌الله‌علیها در کربلا داشتند این بود که فرزندان رشیدی را تربیت کردند که همگی در کربلا حضور داشتند و امام حسین علیه‌اسلام را تنها نگذاشتند. در کتاب کامل‌الزیارات ذکر شده است که امام سجاد علیه‌السلام همیشه به فرزندان مسلم و نوادگان او توجه ویژه داشتند. وقتی که پرسیده شد چرا نسبت به سایرین این توجه را ندارند، فرمودند: من حضور آن‌ها را در کنار امام حسین علیه‌السلام به یاد می‌آورم و دلم می‌سوزد که چه مظلومانه در کنار ایشان به شهادت رسیدند.

"السلام علی قتیل ابن القتیل عبدالله به مسلم بن عقیل"/ شهادت جانسوز پسر مسلم

از فرزندان حضرت مسلم علیه‌السلام تنها کسی که نامش در زیارت ناحیه مقدسه و زیارت رجبیه آمده است، عبدالله بن مسلم است: "السلام علی قتیل ابن القتیل عبدالله به مسلم بن عقیل". بعضی منابع، او را اولین شهید کربلا دانسته‌اند و برخی نیز گفته‌اند بعد از علی اکبر علیه‌السلام، دومین شهید بوده است. حتی زمانی که امام حسین علیه‌اسلام بیعت خود را از یارانشان برداشتند، یکی از کسانی که به حرف آمد و سخنانی ایراد کرد همه را تکان داد، او بود که گفت: "من جانم را فدای تو می‌کنم، ای حسین!، خون‌ام را به پای تو می‌ریزم، ولی از غیرت و حمیت خود دست برنمی‌دارم!" این جوان در 26 سالگی شهید شد و شهادت جانسوزی نیز داشت؛ زمانی که دستش را بر پیشانی گذاشته بود، تیری آمد و دست او را به پیشانی دوخت و تیر دوم هم به قلب او فرود آمد.

شهادت هر 7 فرزند مسلم (ع) در رکاب امام حسین (ع)

فرزندان دیگر حضرت مسلم علیه‌اسلام، ابراهیم، محمد، عبدالرحمن، عبیدالله، ابوعبدالله و علی بودند. ازآن‌جایی‌که تمام کسانی که در رکاب امام حسین علیه‌السلام بودند تا پای جان ایستادند و دفاع کردند و به شهادت رسیدند، به نظر می‌رسد که هر 7 فرزند مسلم نیز در کربلا به شهادت رسیده باشند.

اما درخصوص دو طفلان مسلم در مورد ماجرای دو طفلان حضرت مسلم اختلاف شدیدی وجود دارد و تنها نقلی که به این ماجرا اشاره دارد، نقل ضعیفی از امالی شیخ صدوق است و در سایر منابع، این دو طفل را فرزندان عبدالله بن جعفر دانسته‌اند.

طوعه؛ زنی که در ماجرای حضرت مسلم (ع) سنگ تمام گذاشت

نکته مهم دیگر در ماجرای حضرت مسلم علیه‌السلام که تاریخ کمتر به آن پرداخته است، حضور زنی با ایمان و فداکار به نام طوعه است؛ زنی که گفته شده است در ابتدا کنیز اشعث بن قیس بوده، ولی چون از او فرزنددار شد، اشعث او را آزاد کرد. طوعه در ماجرای حضرت مسلم علیه‌السلام سنگ تمام گذاشت و تنها کسی که از حضرت دلجویی کرد و در شرایطی که همه شهر بر علیه مسلم بود، او را به خانه‌ خود دعوت کرد و پناه داد، طوعه بود.