پیرمرد و کارون
کارون از چشمه سارهای زردکوه بختیاری در رشته کوه زاگرس در ۷۵ کیلومتری جنوب غربی اصفهان و در ارتفاع ۲۵۰۰ متر از سطح دریا سرچشمه می گیرد و با عبور از سد شهید عباسپور (کارون یک) در شمال شهرستان مسجد سلیمان واقع در شمال خوزستان و پس از پیمودن ۴۰۰ کیلومتر در گتونه به سطح ۷۵ متری سطح دریا می رسد و وارد دشت خوزستان می شود[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی دانا در ادامه گزارش خراسان آمده است: کارون پر آب ترین رودخانه ایران است که حوضه آبریز آن در استان های خوزستان، لرستان، چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویر احمد است این رود در مختصات جغرافیایی ۳۰ و ۴۸ الی ۵۰ و ۵۱ طول شرقی و ۲۷ و ۳۰ الی ۴۱ و ۳۳ عرض شمالی گسترده شده و مساحت آن تا مصب رودخانه در خلیج فارس ۶۷۰۰۰ کیلومتر مربع است. عمق کارون در سال های پرآب آن تا ۲۱ متر گزارش شده و کم عمق ترین بخش این رودخانه نیز در برخی مناطق شهری که کارون از آن عبور می کند تا 1.5 متر نیز ثبت شده است.
, شبکه اطلاع رسانی دانا,,
پس از پروازی ۲ ساعته از مشهد به اهواز، پس از آنکه به فضای خوزستان می رسی، آبراهی پرپیچ و خم را در جلگه خوزستان به نظاره خواهی نشست که کارون نام دارد.
,,
به فرودگاه اهواز که می رسم با یک راننده میان سال برای دیدن پل معلق اهواز که نماد خوزستان است توافق می کنم. از جمیل می خواهم که از مسیر جاده ساحلی کیان پارس من را به پل معلق برساند از سه راه فرودگاه که به سوی میدان چهارشیر تغییر مسیر دادیم جمیل پرسید برادر ساکتی؟ و وقتی شنید که برای برنامه مأموریتم در حال برنامه ریزی هستم گفت: مگر اهواز را می شناسی و می دانی کجا باید بروی که آنچه را می خواهی بنویسی، ببینی؟ گفتم ناآشنا نیستم اهواز را خوب می شناسم اما برای دیدنی های گزارشم دقیقاً نمی دانم باید به کجا بروم و ناگهان جمیل گفت که برادر کجا می خواهی بروی که به عنوان یک راهنما کمکت کنم؟ بگو به من، من کمکت می کنم. وقتی به جمیل گفتم که برای تهیه گزارش از کارون به اهواز آمدم آهی کشید و من به خوبی فهمیدم که او همراه خوبی برای من در این سفر خواهد بود.
,,
نگو کارون بگو عباره
, نگو کارون بگو عباره,جمیل که روزگاری ماهیگیری جوان در ساحل کارون بود درد دلش را برای من شروع کرد: ببین کارون اونی نیست که الان من و تو می بینیم، کارون روزگاری ابهتی داشت برای خودش، اصلاً تفریح مردم در روزهای گرم تابستان شنا در کارون بود و شب های خنک اهواز هم در ساحل کارون غوغایی بود، تا همین چند سال پیش همه روز و حتی شب ها تا صبح، صد نفر را می تونستی ببینی که در ساحل کارون قلاب انداخته بودند برای ماهیگیری، تا چند سال پیش بلم سواری تفریح مسافران نوروزی بود اما الان هیچ خبری از آن کارون نیست کارون شده عباره، می دونی عباره چیه؟ و وقتی با جواب منفی من مواجه شد گفت: عباره یعنی آب گنده، عباره یعنی جوی فاضلاب.
,,
جمیل همچنان از بی مهری ها به کارون می گوید تا به پارک ساحلی پل معلق اهواز رسیدیم او به مرغان ماهیخوار آرام نشسته بر تاج پل اشاره می کند و می گوید: ببین اگر کارون کارون بود این ها روی پل نمی خوابیدند اما خوابیدن آن ها روی پل یعنی دیگر کارون ماهی ندارد، بچه قورباغه هم ندارد این ها منتظرند تا یک نفر بیاید و نان در آب بریزد و حمله کنند تا نان ها را بخورند و چه سرنوشت بدی دارند این ماهیخوارها که به جای ماهی خوار باید به آن ها گفت نان خوار!
,,
جمیل باز هم به ساحل آن سوی کارون اشاره می کند و می گوید: ببین نی زار شده ساحل، ببین وسط کارون شهربازی زده اند، ببین فقط نصف پل روی آب است و بقیه آن روی جاده ساحلی است و پارک ساحلی و... وقتی شنید که من برای همین دیدنی ها به اهواز آمدم گفت: من تو را به مسجد سرسکه می برم، می برمت به پیچ ادوکلن، به جاده ساحلی گلستان می برمت تا ببینی اونجا چه خبره، به پارک قوری می برمت به دروازه خزعلیه می برمت که ببینی کارون چه بوده و چه شده الان. با درد دل های جمیل مسیر مأموریت من هم مشخص شد و من از او قول گرفتم که فردا در پارکینگ میدان شهدا که نزدیک ترین پارکینگ به ساحل کارون است او را خواهم دید تا در اولین ایستگاه به پیچ ادوکلن برویم!
,,
پیچ ادوکلن
, پیچ ادوکلن,فردا صبح سر ساعت ۸ صبح جمیل آمد و از همان ابتدای حرکت شروع به صحبت کرد: ببین این جاده ساحلی حدود ۲۰ کیلومتره که از شمال اهواز از ملی راه، این جاده درست شده تا انتهای جاده گلستان ادامه داره. در دو طرف کارون این جاده را زده اند (ساخته اند) الان تا پل پنجم می رویم و از آن جا به میدان دغاغله می رسیم و در آن جا می فهمی که چرا پیچ این میدان را پیچ ادوکلن می گویند، چون واقعاً نفس کشیدن در این میدان سخت است از بس که بوی فاضلاب در آن جا هست از پیچ ادوکلن یک جوی بزرگ زیرزمینی است که همه فاضلاب شهر اهواز را به کارون می ریزه و خلاص.
,,
لایروبی پروژه ناتمام ۵۰ ساله
, لایروبی پروژه ناتمام ۵۰ ساله,از پیچ ادوکلن برگشتیم به ساحل. جمیل پرسید کجا بریم گفتم اگر به آن سوی رودخانه که لجن کش ها مشغول کار هستند برویم می توانیم از لایروبی کارون گزارش تهیه کنیم و عکس بگیریم جمیل گفت: اگر بگذارند گفتم از چی نمی گذارند عکس بگیریم گفت از لایروبی از لجن کش ها و توضیح داد: الان ۵۰ سال است که می گویند کارون لایروبی می شود، کارون لایروبی می خواهد، کارون لایروبی می شود و الان ۵۰ سال گذشته و هیچ کاری نکرده اند. از جاده ساحلی به سوی پارک جزیره که در وسط کارون احداث شده و در کنار ساختمان استانداری است، حرکت می کنیم جمیل به پارک ساحلی اشاره می کند و می گوید: ببین به جای اینکه رودخانه را زهکشی کنند (لایروبی) هزاران جک بادی (کمپرسی) خاک را آورده اند ریخته اند وسط رودخانه و پارک ساحلی ساخته اند از یک طرف خاک می ریزند و از یک طرف، آب رودخانه خاک را می شوید و آن طرف تر با رودخانه مخلوط می شود و رسوب می کند و گل و لای تولید می شود و نتیجه آن باتلاقی شدن ساحل رودخانه است و جالب اینکه همه این کارها بیخ گوش استانداری است و فاصله استانداری تا پارک جزیره فقط چند قدم است.
,,
جمیل این بار با دست به یک دستگاه لجن کش در ساحل نیزار و باتلاق رودخانه اشاره می کند و می گوید: ببین سراسر ساحل باتلاق شده و این دستگاه چندین سال است که مثلاً در حال لایروبی است اما همه می دانند و چرا این مهندس ها نمی دانند که لایروبی فقط با یک دستگاه لجن کش نمی شود و باید چند لنج لایروب و یدک کش همزمان کار کنند تا لایروبی بشه کارون خلاص.
,,
ماهیگیری تعطیل
,در ساحل کارون که قدم می زنی دیگر خبری از ماهیگیران نیست، خبری از قلاب های بسته در ساحل نیست. بر فراز کارون مرغان ماهیخوار پرواز نمی کنند، بچه لاک پشت ها هم غایب اند،از جولان گربه ماهی ها هم دیگر خبری نیست و درختچه های ساحلی جای خود را به انبوه خارهای سیاه آلوده به فاضلاب داده اند.
,,
... از جمیل می پرسم کارون ماهی هم دارد و او جواب می دهد: پدر بیامرز ماهی کجا بود بشلمبو هم نیست! گفتم این بشلمبو چی هست و جمیل توضیح داد: می گن ۴۰ سال پیش چند سال قبل از انقلاب، یک مهندس شرکت نفت رفت آمریکا و ۱۰۰ هزار بچه ماهی آورد و ریخت در کارون به حساب اینکه در کارون ماهی زیاد شود اما بچه ماهی ها که بزرگ شدند سگ ماهی شدند یه جور ماهی که پولک (فلس) نداره و ۷ تا سبیل داره، مهندسای ایرانی به این ها گربه ماهی یا اسبله ماهی می گویند و چون پولک ندارند حرام گوشتند تا مدتی پیش کارون بشلمبو داشت اما آنقدر آب آلوده شد که این جونورها هم مردند.
,,
زیر پل معلق که ساحل صخره ای ایجاد کرده اند چند نفری سیگار به لب به آب رودخانه قلاب زده اند از یکی از ماهیگیران قلاب به دست پرسیدم چند تا ماهی گرفته ای؟ گفت: ۵ تا یعنی اگر این را بگیرم و ۴ تای دیگر می شود پنج تا! کارون ماهی اش کجا بود؟ قورباغه هم ندارد. پرسیدم ماهیان کارون چه شدند گفت: پریدند! گفتم کجا؟ گفت: نمی دانم اما نیستند.
,,
پیرمردی که آن سوتر قلاب ماهی گیری را به سرعت از آب خارج می کند با خوشحالی ماهی ۱۰ سانتی را که گرفته نشانم می دهد و می گوید پا قدم خوبی داری الان ۴ روزه که دست خالی برمی گردم امروز اولین ماهی است که گرفته ام.
,,
او که خود را بازنشسته راه آهن معرفی می کند از خاطرات روزهای اول بازنشستگی در سال ۱۳۶۵ که هر روز ۲۰ ماهی می گرفته، حکایت ها نقل کرده و می گوید: در آن سال ها ماهی در کارون غلبه بود و از بعدازظهر که در ساحل شوص (قلاب ماهیگیری) می انداختیم تا غروب حداقل ۲۰ تا ماهی می گرفتم و بعد از آن قلاب را خمیر می انداختم و به رودخانه می زدم و شوص (نخ قلاب ماهیگیری) را در ساحل به چیزی می بستم و یک ساعت بعد برمی گشتم و یک ماهی بزرگ را از آب می کشیدم اما الان دیگر هیچ خبری نیست.
,,
جاده ساحلی یعنی تجاوز به حریم رودخانه
, جاده ساحلی یعنی تجاوز به حریم رودخانه,با جمیل مسیر جاده ساحلی را طی می کنم او پرسید جاده ساحلی و پارک ساحلی را می بینی؟ می بینی چطور ساحل رودخانه را آسفالت کرده اند و می بینی چطور پارک ساحلی ساخته اند؟ جمیل پیشنهاد داد به ساحل شرقی در مجاورت بقعه علی بن مهزیار و هتل پارس رفته تا تابلویی که نشان از حریم رودخانه دارد را نشانم بدهد. در حاشیه پیاده رو مجاور هتل پارس تابلویی را نشانم داد که روی آن نوشته شده بود «حریم رودخانه» و جالب اینکه تابلو در جایی نصب شده که تا ساحل ۵۹ متر فاصله دارد معنای این تابلو این است که ۵۹ متر از ساحل رودخانه را به مسیر تردد خودرو و پارک ساحلی (فضای سبز) اختصاص داده اند.
,,
جمیل در ادامه می گوید: همه ساکنین مجاور ساحل با این طرح که چهره ساحل و کارون را عوض کرده مخالفند اما بالاخره این راه ساخته شد و شهرداری هم با ایجاد پارک بخش دیگری از حریم ساحل رودخانه را فضای سبز کرد و البته به تازگی گفته شده که قرار است فضای سبز و پارک بار دیگر به حریم رودخانه اضافه شود و...
,,
ساحلی برای نخاله های ساختمانی
, ساحلی برای نخاله های ساختمانی,به پیشنهاد جمیل در مسیر پل چهارم (پل سفید) به طرف جاده گلستان حرکت می کنم در این مسیر که شهرک های تازه تأسیس دانشگاه و مهدیس در آن احداث شده، ساحل کارون از نخاله های ساختمانی، ایرانیت و برزنت های فرسوده پوشیده و ساحل به دپوی این نخاله ها تبدیل شده است و چهره ساحل در این منطقه که همجوار با دانشگاه اهواز نیز هست، به شدت تخریب شده است.
,,
جمیل برایم توضیح می دهد که از سال ها پیش در حد فاصل پل پنجم تا بیمارستان شهید بقایی در انتهای بولوار گلستان ساحل را به محل تخلیه نخاله های ساختمانی اختصاص داده اند و هر از گاهی شهرداری قول پاکسازی منطقه را می دهد و پس از آن، قول و قرارها به فراموشی سپرده می شود.
,,
مجری شهرک های گلستان و شهرک دانشگاه، تخلیه نخاله های ساختمانی در ساحل را موقتی می داند و مدعی است تا کمتر از ۲ ماه دیگر ساحل تخلیه خواهد شد. اهواز را در حالی ترک می کنم که بار دیگر از فضای خوزستان از درون هواپیما به رود پرپیچ و خم کارون می نگرم و نمی توانم تأسف خود را از سرنوشت بدی که در انتظار بزرگ ترین آبراه ایران است، پنهان کنم. امیدوارم کارون به سرنوشت هامون مبتلا نشود و سرنوشت دریاچه ارومیه برای کارون تکرار نشود.
,انتهای پیام/
]
ارسال دیدگاه