«کردتودی» گزارش می‌دهد؛
فرصت سبز بیجار در حصار بی‌برنامگی
در سرزمینی که هر بوته‌اش بوی درمان می‌دهد و هر وجبش سرمایه‌ای سبز در دل خاک نهفته دارد، طلای سبز بیجار همچنان در غبار بی‌برنامگی و نبود حمایت به خاموشی گراییده است؛ فرصتی ناب که بی‌هزینه، می‌تواند نبض تولید و اشتغال کردستان را به تپش اندازد.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از پایگاه خبری تحلیلی «کردتودی»، قریب به یک دهه است که رسانه مردمی کردتودی به مسائل روز شهرستان بیجار پرداخته است و سعی داشته است به نکاتی بپردازد که اگرچه پیش‌پاافتاده است؛ ولی از جایگاه و ظرفیت بزرگی برخوردار است که در صورت توجه مسئولین مربوطه می‌تواند بیشترین بهره‌وری را در کوتاه‌ترین زمان و کمترین هزینه داشته باشد، یکی از همین موارد را امروز با «عنوان گیاهان دارویی یا طلای سبز بیجار» طرح خواهیم کرد.
منطقه کردستان و به‌ویژه کوهستان‌ها و دشت‌های سرسبز بیجار گروس، به دلیل شرایط طبیعی و محیطی، میزبان گونه‌های گیاهی است که فقط در این منطقه رشد می‌کنند و در سایر نقاط استان کردستان و حتی کشور، کیفیت مشابهی ندارد، همین موهبت الهی چرا باید در دستور کار تحقق شعار سال قرار نگیرد و به آن توجه نشود؟
در کوهستان‌های زیبای بیجار گروس هر ساله با آغاز فصل بهار، گیاهانی دارویی خاص و باکیفیت و عطر کم‌نظیری سر از خاک بیرون می‌آورند که تا پیش از این زیر چتر برف خاموش بوده‌اند و امروز با کاهش دمای هوا و بارندگی بهاری، به یک طلای سبز ارزشمند تبدیل شده‌اند.
گیاهان دارویی که مردمان محلی منطقه هر ساله از آن برای روزهای سرد زمستانی و دم‌نوش‌های ویژه سرماخوردگی و سایر بیماری‌های فصلی استفاده می‌کنند که هفت نوع از این نوع گیاهان در هیچ کجای سرزمین ایران رشد نمی‌کند و تنها خاص منطقه گروس است که شامل «های پریکم، جنی خیطیانا، پرانگوس، سالویا، نوعی مرزنجوش، کاج سوزنی و کاکتوس شاخ بزی» است.
مناطق قیصه، سراب، چنگ الماس و منطقه حفاظت شده قمچغای از بزرگ‌ترین ظرفیت کشت و داشت و برداشت گیاهان دارویی خاص برخوردار هستند که تاکنون هیچ مدیری برای آن طرح و برنامه ارائه نکرده است و اگر پیش‌تر به آن توجه می‌شد، امروز بدون شک شهرستان بیجار قطب تولید گیاهان دارویی را به خود اختصاص داده بود و به کشورهای جهان صادرات داشت.
کوهستان‌های بیجار به دلیل وجود رودخانه‌ها، دره‌های سبز، و شرایط آب‌وهوایی متنوع، محیطی مناسب برای رشد گیاهان دارویی ایجاد کرده است، خواص درمانی منحصربه‌فردی که گیاهان دارویی دارند به‌دلیل شرایط محیطی است که در آن رشد و نمو دارند و در سایر مناطق کردستان و حتی کشور نیز یافت نمی‌شوند.
گیاهان داروی که در شهرستان بیجار رشد می‌کنند به دلیل خاک مرغوب و کود حیوانی از خواص بالای ضدالتهابی و مواد فعال موجود در آن در درمان بیماری‌های پوستی، تنفسی و حتی روانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کیفیت گیاهان دارویی بیجار به دلیل شرایط طبیعی و محیطی منحصر به فرد منطقه بسیار بالا است، این گیاهان علاوه بر کاربردهای دارویی، در مصرف عمومی نیز محبوب هستند، به‌عنوان مثال «چای کوهی بیجار» به دلیل محتوای بالای پلی‌فنول‌ها و خواص ضد اکسیدانی، در سراسر کشور مورد توجه قرار گرفته است و امروز بیشترین خام‌فروشی در این خصوص را به خود اختصاص داده است و مهمان نوروزی و تابستانی تمام موجودی دست‌فروشان گیاهان بومی را خریداری می‌کنند.
مردم بیجار از دوران‌های قدیم، با الهام از فرهنگ محلی و دانش سنتی، از این گیاهان در درمان بیماری‌های مختلف استفاده می‌کردند و عرضه رایگان این طلای سبز را به گردشگران و مسافران را سرلوحه زندگی خود قرار داده‌اند و از ارزش واقعی آن بی‌خبر هستند.
وجود گیاهان دارویی باکیفیت بی‌نظیر فرصت‌های اقتصادی بزرگی را برای منطقه بیجار فراهم می‌کند، این گیاهان، به دلیل تقاضای بالای بازار داخلی و خارجی می‌توانند منبع درآمد قابل‌توجهی برای کشاورزان محلی باشند، شاید برای شما هم سؤال باشد که چرا یک سال اراضی کشاورزی گندم در بیجار بدون استفاده رها می‌شوند و کشاورزان تنها به یک دوره کشت گندم اشتغال دارند؟
صادرات به صورت خام به تهران
در حال حاضر این گیاهان دارویی به‌صورت خام به بازارهای تهران و سایر شهرهای بزرگ توسط برخی از افراد آن‌هم به‌صورت محدود فروخته می‌شوند و توسط شرکت‌های دارویی خارجی، فراوری و تبدیل به محصولات نهایی می‌شوند، این وضعیت باعث می‌شود که ارزش افزوده این محصولات به سود مناطق دیگر برسد و بیجار تنها به‌عنوان تأمین‌کننده مواد خام عمل کند.
به طور مشخص و کاملاً علمی گیاهان دارویی علاوه بر کاربردهای دارویی، در سلامت عمومی نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند، مادامی که مردم از خواص گیاهان دارویی مطلع باشند و به کشت و برداشت آن اشتغال داشته باشند، کمتر به امراض مختلف مبتلا می‌شوند و در نتیجه هزینه‌های درمان و سلامتی جامعه کاهش چشمگیری خواهد داشت.
بسیاری از گیاهان مناطق کوهستانی بیجار گروس خواص ضد بازم و پاک‌کننده دارند، برخی در درمان بیماری‌های گوارشی و تنفسی مورد استفاده قرار می‌گیرند و برخی نیز به‌دلیل محتوای بالای مواد مغذی، در سلامت قلبی و عروقی مؤثر هستند.
از مهم‌ترین چالش‌های منطقه گروس در این روزگار، عدم توسعه زنجیره فراوری و بسته‌بندی گیاهان دارویی است، این وضعیت باعث می‌شود که بیجار تنها به‌عنوان تأمین‌کننده مواد خام عمل کند و ارزش افزوده این محصولات به سود مناطق دیگر برسد، علت اصلی این مشکل، کمبود سرمایه‌گذاری و یا عدم ارزش‌گذاری واقعی در این حوزه است، تکنولوژی فراوری این محصول هنوز در شهرستان وجود ندارد و عدم آگاهی مردم به ارزش این گیاهان، باعث شده است که این صنعت به‌صورت کافی توسعه نیابد.
در مقایسه با سایر نقاط استان کردستان، کهن دیار گروس بیجار، به دلیل شرایط منحصربه‌فرد خود، کیفیت بی‌نظیری در گیاهان دارویی دارد، به‌عنوان مثال، در مناطقی مثل سنندج و مهاباد، گیاهان دارویی باکیفیت مشابهی رشد نمی‌کنند، این تفاوت به دلیل شرایط آب‌وهوایی، خاک و نور خورشید به علت ارتفاع بام ایران بیجار است که به‌صورت ترکیبی منحصربه‌فرد عمل می‌کند.
حفاظت از گیاهان دارویی بیجار، از اهمیت بسزایی برخوردار است، این گیاهان، نه‌تنها منبع درآمد برای کشاورزان محلی هستند؛ بلکه نمادی از تاریخ و فرهنگ منطقه هستند، کاهش توجه به این حوزه، باعث شده است که بخشی از این منابع طبیعی تحت تهدید قرار گیرد، لذا نیاز است تا دولت، مؤسسات خصوصی و حتی جامعه مدنی به این موضوع اهمیت بدهند و اقداماتی برای حفاظت و توسعه این گیاهان انجام دهند.
امروزه، صنعت گیاهان دارویی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین حوزه‌های اقتصادی در کشور شناخته می‌شود، باتوجه‌به کیفیت بی‌نظیر گیاهان دارویی بیجار، این منطقه می‌تواند فرصت‌های جدیدی را در این حوزه به کاربرد، تأسیس کارخانه‌های فراوری محلی، آموزش کشاورزان درباره روش‌های پیشرفته تولید و همکاری با شرکت‌های دارویی داخلی و خارجی، می‌تواند به رشد این صنعت کمک کند.
فرهنگ محلی بیجار نیز نقش مهمی در توسعه صنعت گیاهان دارویی دارد، این منطقه به دلیل دانش سنتی و تجربه‌های کشاورزان محلی، امکان‌پذیری‌های بسیاری را در این حوزه دارد، کشاورزان بیجاری از دوران‌های قدیم با دانشی درباره روش‌های تولید و جمع‌آوری این گیاهان آشنا شده‌اند، این دانش می‌تواند به‌عنوان پایه‌ای برای توسعه این صنعت در نظر گرفته شود.
گیاهان دارویی بیجار منحصر به فرد است
محمدرضا کاظمی کارشناس گیاهان دارویی گفت: نوع گیاهان سبز منطقه گروس به دلیل شرایط محیطی و طبیعی منحصر به فرد، کیفیت بی‌نظیری دارند، این منطقه به دلیل وجود رودخانه‌ها، خاک غنی از عناصر معدنی و نور خورشید مناسب، محیطی مناسب برای رشد این گیاهان ایجاد کرده است.
وی افزود: بسیاری از جوامع صنعتی امروز کشور و حتی جهان از بیماری‌های پوستی و التهابی رنج می‌برند، گیاهان داروی سبز شده در لابه‌لای صخره‌های کوهستانی بیجار نسبت بالایی از مواد ضدالتهابی دارند که در مناطق دیگر کردستان یافت نمی‌شود.
این کارشناس تأکید کرد: کیفیت و نوع گیاهان خاص منطقه گروس نشان‌دهنده نقش محیط‌زیست در کیفیت گیاهان دارویی است، شرایط منحصربه‌فرد بیجار باعث شده است که بسیاری از گیاهان منطقه خواص درمانی منحصربه‌فردی داشته باشند که در مقایسه با داروهای شیمیایی هم از سلامت بیشتری برخوردار هستند و هم هزینه زیادی ندارند.
سرمایه‌گذاری در حوزه گیاهان دارویی وجود ندارد
احمد علیزاده فعال طب سنتی گفت: مشکل اصلی کمبود سرمایه و تکنولوژی فراوری گیاهان داروی است، بسیاری از مردم توانایی ترکیب یا فراوری گیاهان دارویی را ندارند و برای راحت‌ترین راه، سراغ داروهایی شیمیایی می‌روند که در یک بسته‌بندی شیک و با یک روش ساده یک لیوان آب مصرف می‌شوند.
وی افزود: در حال حاضر شهرستان بیجار تنها به‌عنوان تأمین‌کننده مواد خام عمل می‌کند و ارزش افزوده این محصولات به سود مناطق دیگر می‌رود، دقیقاً شرکت‌های تولیدکننده داروهای گیاهی از سود این مواد خام و با ارزش بهره می‌برند و ما به دنبال راه‌اندازی کارخانه‌های بزرگ صنعتی هستیم.
علیزاده ادامه داد: کمبود آگاهی مردم به ارزش این گیاهان باعث شده است که این صنعت به‌صورت کافی توسعه نیابد، لذا نیاز است تا دولت و مؤسسات خصوصی به این حوزه حمایت کنند و امکان استفاده از تکنولوژی‌های فراوری را فراهم آورند، همچنین آموزش کشاورزان درباره روش‌های پیشرفته تولید و جمع‌آوری این گیاهان کلید توسعه این صنعت است.
تبلیغات در حوزه گیاهان دارویی وجود ندارد
علیرضا پیران پدر طبیعت بیجار گروس گفت: راهکارهایی مانند تأسیس کارخانه‌های فراوری محلی، آموزش کشاورزان درباره روش‌های افزایش بازدهی اراضی کشاورزی و تبلیغات منظم برای معرفی گیاهان دارویی می‌تواند به توسعه این صنعت کمک کند.
وی افزود: همچنین تشکیل تعاونی‌های کوچک با همکاری شرکت‌های دارویی داخلی و خارجی، به‌عنوان یکی از راهکارهای مؤثر می‌تواند ارزش افزوده این گیاهان را حفظ کند و عملاً در تحقق شعار سال ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ قدمی به جلو بردارد.
پیران با اشاره به ۴۵ سال تجربه در جمع‌آوری گیاهان دارویی و مطالعه در این حوزه، اظهار کرد: امیدواریم با توجه به تلاش‌های مقامات محلی و علاقه‌مندان به این حوزه، فرصت تأسیس کارخانه‌های فراوری محلی، آموزش کشاورزان و تشکیل تعاونی‌های مردمی در حوزه گیاهان دارویی، شاهد شکوفایی این صنعت در توسعه اقتصادی و پیشرفت کردستان گردد، گیاهان دارویی کوهستان‌های بیجار باکیفیت بی‌نظیر و خواص درمانی منحصربه‌فرد، فرصت‌های اقتصادی و سلامتی بزرگی را برای منطقه فراهم می‌کنند.
وی ادامه داد: متأسفانه به دلیل عدم توسعه زنجیره فراوری و بسته‌بندی، این گیاهان به‌صورت خام‌فروش می‌شوند و ارزش افزوده آنها به سود مناطق دیگر می‌رود، نیاز است که با توجه به پیشنهادهای کارشناسان اقتصادی و سرمایه‌داران، اقداماتی مثل تأسیس کارخانه‌های فراوری محلی و آموزش کشاورزان به عمل بیاید تا این طلای سبز منطقه بهینه استفاده شود.
ارسال دیدگاه