گزارش دانا از چهارمین نشست جشنواره مدافعان اقتصاد مردمی؛
نقش تشکل‌های مردمی در مردمی‌سازی اقتصاد/ در چهارمین نشست جشنواره مدافعان اقتصاد مردمی چه گذشت؟
چهارمین دوره نشست باشگاه مدافعان اقتصاد مردمی با موضوع نقش بازیگران مختلف در مردمی‌سازی اقتصاد با تأکید بر نقش تشکل‌های مردمی در سالن کنفرانس دانشگاه شریف با حضور اساتید و فعالان اقتصادی برگزار شد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا؛ چهارمین دوره نشست باشگاه مدافعان اقتصاد مردمی با موضوع نقش بازیگران مختلف در مردمی‌سازی اقتصاد با تأکید بر نقش تشکل‌های مردمی در سالن کنفرانس دانشگاه شریف با حضور اساتید و فعالان اقتصادی برگزار شد.
مسعودیان مدیر باشگاه مدافعان اقتصاد مردمی پس از خوشامدگویی و محکوم‌کردن رژیم کوک کش اسرائیل در نسل کش غزه گفت: جشنواره مدافعان اقتصاد مردمی در سال ۹۹ با ایده اولیه آقای مهندس سجادی در انجمن خیرین علم و فناوری شکل گرفت، در سال ۱۴۰۰ به توسعه مدل پرداخته شد و بررسی جوایز اجتماعی جهان جهت درک تأثیر حرکت‌های فرهنگی بر گسترش الگوهای مشارکت مردمی هدف قرار گرفت.
وی توضیح داد: جشنواره در سال جاری اهتمام خود را بر راه‌اندازی یک کاروان گفتمانی از نخبگان و دغدغه‌مندان و افراد مستعد در حوزه مردمی‌سازی اقتصاد قرارداد.
و افزود: از ابتدای امسال سه نشست برگزار شده که امتداد همه اینها خط گفتمان مردمی‌سازی اقتصاد است. هدف از برگزاری نشست‌های افتتاحیه نیز پررنگ‌کردن همین خط گفتمانی است.
وحید ارشدی، معاون پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم‌انسانی دانشگاه فردوسی مشهد به‌عنوان اولین سخنران این نشست اظهار کرد: روی بنیان‌های نظری مفاهیمی همچون اقتصاد مردمی یا مردمی‌شدن اقتصاد تا کنون کار عمیق و عالمانه که تا حد ممکن اجماع نظری نخبگانی و خبرگانی داشته باشد انجام نشده است.
وی ادامه داد: مفاهیمی مثل اقتصاد مقاومتی هم از این معضل رنج می‌برند و توضیح داد: مقام معظم رهبری می‌گویند (اقتصاد مردمی اقتصادی است که بااراده مردم، سرمایه مردم و حضور مردم شکل می‌گیرد).
وی افزود: ما در دیدگاه اسلامی می‌گوییم مردم یک طیف وسیع دارند، برخی صلاح و فلاح خودشان را می‌فهمند و برخی نمی‌فهمند. پس مردم در اقتصاد مردمی باید طبقه‌بندی شوند. در خود قرآن هم می‌گوید مالت را به آدم سفیه نده! این نشان می‌دهد این طبقه‌بندی در آموزه‌های دینی هم وجود داشته و تصریح شده است.
وی گفت: امروز باید از خود بپریم آیا عرصه‌ها برای حضور مردم در اقتصاد تعریف شده؟ در فضای سیاسی برای ما فقط مهم است که مردم بیایند و رأی بدهند و بروند یا در حوزه تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی هم حضور مردم را لازم می‌دانیم؟ ما با چه ساختاری به مردم اجازه بدهیم که وارد تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی و نظارت بشوند؟ مثلاً تا شفافیت نباشد که مردم نمی‌توانند نظارت کنند. ما چه ساختاری داریم که مردم بیایند در حوزه مطالبه‌گری نقشی داشته باشند. چه ساختاری داریم که مردم در حوزه اجرا بیایند؟
وی پاسخ داد: برای همه اینها باید ساختار تعریف کنیم. مثلاً فرد پول ندارد و نمی‌تواند در حوزه اجرا بیاید اما می‌تواند در حوزه نظارت باشد؛ باید متناسب با بخش‌های مختلف مکانیسم طراحی کنیم.
وی تصریح کرد: اگر واقعاً می‌خواهیم اقتصاد ما مردم بنیان شود و دولت می‌خواهد حکمرانی را به مردم بدهد باید دولت کم‌کم باور کند مردم ابزار نیستند.
حسین عنبرستانی، عضو هیئت‌مدیره انجمن حامیان فرهنگ قرض‌الحسنه و کارآفرینی اجتماعی در این نشست اظهار کرد: فعالیت‌های اقتصادی کشور را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: حاکمیت، بنگاه‌های اقتصادی بزرگ و عامه مردم جامعه که در یک نگاه خاص، فعالیت‌های دسته سوم را اقتصاد مردمی می‌نامیم.
وی افزود: محل ایفای نقش تشکل‌های مردمی هم همین فضاست. حال اینکه در کشور ما ماهیت این تشکل خوب جا نیفتاده است. محدوده تشکل مردمی در ایران طیف گسترده‌ای را تشکیل می‌دهد؛ مثلاً پاسخی به این سؤال نیست که هیئت یک تشکل مردمی است، و یا یک جمع خانوادگی که برای حل مسائل خانواده دور هم جمع می‌شوند یک تشکل مردمی هستند؟
عنبرستانی گفت: قواعد سمن‌ها الزاماً تناسب خوبی با جریان طبیعی فعالیت‌های مردم ندارد درحالی‌که مفهوم سمن می‌تواند ارتقا پیدا کند و تشکل‌های دیگر مردمی هم در کشور به رسمیت شناخته شوند.
وی ادامه داد: موضوع دوم کارکردهایی است که می‌شود برای این تشکل‌های مردمی متصور بود. مثلاً تشکل‌هایی که مأموریت مشترکی برای خودشان با حاکمیت و سیاست‌های کلان کشور تعریف کرده‌اند و به‌نوعی از جنس دغدغه مشترک مردم و حاکمیت هستند.
وی توضیح داد: اولین و مهم‌ترین گام این است که نهاد حاکمیت مجموعه‌های مردمی را که وابسته به بودجه حاکمیتی نیستند به رسمیت بشناسد تا هرکدام در حوزه‌ای که می‌توانند نقش‌آفرین باشند.
وی گفت: در حال حاضر ۲۵ هزار کانون همیاری اجتماعی در کشور داریم که هرکدام ۱۰۰ الی ۱۵۰ نفر عضو دارند و در موضوعات و فعالیت‌های مختلف مشغول به کاستند. ما در کانون‌های همیاری اجتماعی به دنبال ترویج فرهنگی با نگاه اقتصاد مردمی هستیم.
وی با اشاره به اینکه مسئله اشتغال و خانواده نیز می‌تواند هدف مجموعه‌های مردم‌نهاد باشد گفت: خیلی از مسائل اجتماعی که رخ می‌دهد، بنیان خانواده را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. در بحث اشتغال و خانواده تمرکزمان روی تولید در شهرهای کوچک و روستاهاست. در بحث مصرف هم شروع کار با تأمین نیازهای عمومی مردم است.
وی گفت: بانک قرض‌الحسنه رسالت هم یک ساختار جدید بوده که در ابتدا مانع برایش ایجاد شد؛ اما به‌خوبی پا گرفت و در سال ۱۴۰۱ نزدیک یک میلیون و شش صدهزار فقره وام قرض‌الحسنه مجازی را رقم زد. همه این تعداد وام قرض‌الحسنه چیزی بوده که متکی بر منابع مالی مردم بوده و به موضوعات مصرفی قرض‌الحسنه خود آنها رسیده است؛ این اتفاق بزرگی است که ناشی از پیگیری و ثبات قدم مؤسس کار بوده که و واقعاً درخششی در بخش مردمی اتفاق افتاده است.
محمدحسین رضاییان مدیرعامل پلتفرم تأمین مالی جمعی حلال فاند به‌عنوان سخنگوی بعد اظهار کرد: امروزه بخش بزرگی از اقتصاد دنیا در دست شرکت‌های کوچک و متوسط است. اما رتبه ایران در دسترسی این شرکت‌های کوچک به اعتبار، حدود ۱۸۰ است. در دنیا بانک‌ها و مؤسسات مالیاتی دنبال افراد و شرکت‌ها می‌دوند که به آنها تخصیص اعتبار بدهند، اما در کور ما کاملاً برعکس است!
وی توضیح داد: ما تجربه ایجاد یک پلتفرم شبیه الگویی که در بنگاه املاک هست را در کارنامه خود داریم. این پلتفرم برای یک سری معاملات که رویکرد تخصصی و ابعاد و جوانب خاص دارد ساخته شده است.
وی افزود: اگر نهاد واسطی وجود داشته باشد که معتمد فروشنده و خریدار باشد؛ به خریدار بگوید من بهترین قیمت را برایت پیدا می‌کنم، کارشناسی می‌کنم، عیب‌وایراد را می‌گویم، قرارداد و بحث‌های حقوقی و بقیه مسائل را حواسم هست. به فروشنده هم بگوید نمی‌گذارم مالت مفت از چنگت در برود، در قرارداد سرت کلاه برود و...، این نهاد دغدغه‌های چندبعدی فروشنده و خریدار را مرتفع کند.
وی ادامه داد: الان حوزه تأمین مالی جمعی در ایران دارد شکل می‌گیرد و ۲۰ تا رقیب هستند که مجوز دارند و مجموعه ما باسابقه‌ترین آنهاست. ۱۵۰ رقیب هم در صف مجوز هستند. حجم تبادلات مالی مردم در تأمین مالی جمعی در سال ۱۴۰۰ حدود ۲۰۰-۳۰۰ میلیارد بوده، سال ۱۴۰۱ به ۷۰۰-۸۰۰ میلیارد رسیده و امسال یک‌همت می‌شود و این روند نمایی حتماً ادامه پیدا می‌کند.
وی گفت: بانک‌های ما برای خدمات زیر ۲۰۰-۳۰۰ میلیارد تومان وقت نمی‌گذارد. اما کراودفاندینگ‌ها مواجهه‌ای که با سرمایه‌پذیرها و کسب‌وکارها دارد این است که می‌گوید اگر کسب‌وکار کوچک و متوسط باشید خیلی چیزها هست که اعتبار شما را تشکیل می‌دهد.
وی در ادامه گفت: با الگوی کراودفاندینگ می‌شود به جنگ بانک رفت. در واقع ما موجودی جایگزین بعضی از خدمات بانکی هستیم. چند تا جوان هستیم، از بعضی خدمات برون‌سپاری هم استفاده می‌کنیم و مردم اعتماد کردند. الان مردم هر ماه بیش از ۵۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری دارند و این اعتباری است که در یک پروسه شکل‌گرفته است. الگوی کراودفاندینگ نشان می‌دهد که بن‌بستی برای مردم وجود ندارد.
سید محمودرضا سجادی مدیرعامل انجمن خیرین توسعه علم و فناوری ایرانیان به‌عنوان سخنران بعدی نشست اظهار کرد: در دوره دانشجویی اشتباه ما این بود که فکر می‌کردیم کشور صرفاً خلأ تکنولوژی دارد. من ۲۷ سال از عمرم را روی مسئله تکنولوژی و توسعه آن و تحول در اکوسیستم علم و فناوری گذاشتم، ولی این اشتباه بود؛ سیاست‌های اقتصادی بسیار مهم‌تر است و باعث می‌شود علم و فناوری نیز به نتیجه برسد.
وی ادامه داد: باید الگوی رشد و توسعه جامعه اصلاح شود. این سیاست‌ها لازم است تا از این تلاش‌های فناورانه حمایت کند. فضایی که باشگاه مدافعان اقتصاد مردمی دارد آن تصور غلط را می‌شکند و خیلی خوب است که به دنبال سیاست‌گذاری در حوزه اقتصاد هستید.
وی افزود: کشور امروز در حوزه علم و فناوری حرف برای گفتن دارد، اما تدبیرها، منطق‌ها و راهکارهای اقتصادی هم بسیار مهم است تا توفیقات فناورانه را تبدیل به پارامترهای رشد و توسعه ملی کند.
سجادی گفت: راه‌های تولید درآمد و کسب ثروت خیلی پیچیده نیستند و یک جامعه می‌تواند در صورت همکاری مردمش به این اهداف برسد.
وی توضیح داد: برخلاف ذهنیت غلط برخی، در دین ما بر مسئله اقتصاد خیلی تأکید شده است. مثلاً روایت هست؛ «کاد الفقر أن یکون کفرا»، چه‌بسا که نتیجه فقر، کفر باشد. مسئله رشد اقتصادی بسیار مسئله با اهمیتی هست و در هیچ ایدئولوژی چنین تأکیدی نسبت به اقتصاد نمی‌بینید. ما بعد از ۴۰ سال این را متوجه شدیم که اقتصاد نقش بسیار مؤثری در بالندگی جامعه دارد.
وی گفت: متأسفانه بعد از انقلاب در سیستم اقتصادی ما، حاکمیت افراد و گروه‌ها بر مردم شکل گرفت. تحلیل یکی از نخبگان روس که به ایران آمده بود این بود که سیستم اقتصادی ایران شبیه اقتصاد مردود کمونیسم اداره می‌شود و ما در حال پیمودن راه گذشته آنها هستیم و با این روش استعدادها خفه می‌شوند!
وی در ارائه راهکار توضیح داد: ما باید به‌شدت از زیرساخت‌های اقتصاد دولتی پرهیز کنیم. البته منظورمان از عدم دخالت دولت، عدم دخالت دولت در ضوابط بسته اقتصادی و رشد اقتصادی هست تا بخش خصوصی و مردم‌نهاد بتواند کارآفرینی و خلاقیت داشته و اقتصاد را شکوفا کند. در این صورت کشور و انقلاب ما به جایی خواهد رسید که مستحق آن هست.
وی در پایان گفت: در جمهوری اسلامی ایران ظرفیت فعالیت‌های مردم‌نهاد بسیار زیاد است؛ چون تک‌تک مردم احساس وظیفه شرعی برای رفع مشکلات دارند. سازمان مردم‌نهاد سازمانی است که افراد در آن احساس مسئولیت می‌کنند و در مقابل مشکلاتی که جامعه با آنها مواجه می‌شود با حرکت سازمان‌یافته آن مشکل را برطرف می‌سازند.
ارسال دیدگاه