روف گاردن یا بام سبز چیست؟ [ اصول طراحی و آبیاری ]

روف گاردن یا بام سبز به فضای سبز ایجاد شده بر روی پشت بام ساختمان‌ها گفته می‌شود. این فضا می‌تواند شامل طیف وسیعی از گیاهان، از جمله چمن، گل‌ ها، درختچه‌ ها و حتی درختان باشد. گیاهان با سایه ‌انداختن و تبخیر آب، به خنک شدن محیط اطراف خود کمک می ‌کنند.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ روف گاردن یا بام سبز به فضای سبز ایجاد شده بر روی پشت بام ساختمان‌ها گفته می‌شود. این فضا می‌تواند شامل طیف وسیعی از گیاهان، از جمله چمن، گل‌ ها، درختچه‌ ها و حتی درختان باشد. گیاهان با سایه ‌انداختن و تبخیر آب، به خنک شدن محیط اطراف خود کمک می ‌کنند. این امر می‌تواند به ویژه در مناطق گرمسیری مفید باشد، جایی که بام‌ های سبز می‌توانند به کاهش مصرف انرژی برای تهویه مطبوع کمک کنند.

گیاهان آلاینده ‌های هوا مانند دی ‌اکسید کربن و ذرات معلق را جذب می‌کنند و اکسیژن آزاد می‌کنند. این امر می‌تواند به بهبود کیفیت هوا، به ویژه در مناطق شهری شلوغ، کمک کند. گیاهان و خاک بام سبز می‌توانند آب باران را جذب و ذخیره کنند، که به کاهش روان‌آب و فرسایش خاک کمک می ‌کند. بام‌ های سبز می‌توانند به ایجاد فضای سبز در مناطق شهری که غالباً فاقد آن هستند، کمک کنند. این فضاها می‌توانند برای تفریح، آرامش و تعامل اجتماعی مورد استفاده قرار گیرند. بام‌های سبز می‌توانند ارزش ملک را افزایش دهند.

انواع بام سبز یا روف گاردن

بام‌های سبز را می‌توان به سه دسته اصلی طبقه‌ بندی کرد:

گسترده: این نوع بام سبز از لایه نازکی از خاک (معمولاً بین 2 تا 6 اینچ) و گیاهان پوشیده شده است. گیاهان مورد استفاده در بام‌های سبز گسترده معمولاً گیاهان کم ‌رشد و مقاوم به خشکی مانند ساکولنت‌ها، خزه‌ها و گیاهان پوششی هستند. بام‌های سبز گسترده به دلیل نگهداری کم و وزن کم، رایج‌ ترین نوع بام سبز هستند.

متمرکز: از لایه ضخیم‌تری از خاک (معمولاً بین 12 تا 24 اینچ) و گیاهان، از جمله درختان و درختچه‌ها تشکیل شده است. بام‌های سبز متمرکز می‌توانند بار بیشتری را تحمل کنند و برای ایجاد باغ‌ها یا حتی مزارع کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال، به دلیل نیاز به نگهداری بیشتر و وزن بیشتر، به اندازه بام‌های سبز گسترده رایج نیستند.

ترکیبی: این نوع بام سبز ترکیبی از بام‌های سبز گسترده و متمرکز است. بام‌های سبز ترکیبی معمولاً شامل مناطقی از بام سبز گسترده و مناطقی از بام سبز متمرکز هستند. این نوع بام سبز انعطاف‌پذیری را برای ایجاد طیف وسیعی از گیاهان و چشم‌اندازها فراهم می‌کند.

روف گاردن یا بام سبز چیست؟

مراحل طراحی و اجرای روف گاردن

قبل از شروع هر کاری، مهم است که با یک متخصص بام سبز یا مهندس عمران مشورت کنید تا از نظر فنی و قانونی بودن ساخت روف گاردن بر روی بام ساختمان خود اطمینان حاصل کنید. هزینه ساخت روف گاردن می‌تواند به طور قابل توجهی بسته به نوع بام سبز، مصالح انتخابی، پیچیدگی طراحی و دستمزد پیمانکار متفاوت باشد. با توجه به نیازها و بودجه خود، نوع بام سبز مناسب را انتخاب کنید (گسترده، متمرکز، ترکیبی، باغ، سقف، فعال).

با یک طراح یا معمار منظره همکاری کنید تا طرحی را برای روف گاردن خود ایجاد کنید که هم زیبا و هم کاربردی باشد. در این مرحله، باید عناصری مانند نوع گیاهان، چیدمان، مسیرها، مبلمان و هرگونه ویژگی خاص دیگری را در نظر بگیرید. مصالح مناسب را برای بام سبز خود انتخاب کنید. این شامل عایق‌بندی، زهکشی، خاک، گیاهان و هرگونه مصالح ساختمانی لازم مانند نرده‌ها یا آلاچیق‌ها می‌شود.

از نظر وجود هرگونه آسیب ساختاری به بام خود را به طور کامل بررسی کنید. یک لایه عایق‌بندی ضد آب روی کل سطح بام نصب کنید تا از نشت آب به داخل ساختمان جلوگیری شود. یک سیستم زهکشی مناسب برای تخلیه آب اضافی از بام نصب کنید. در صورت نیاز، برای اطمینان از زهکشی مناسب، شیب ملایمی به سمت زهکش‌ها ایجاد کنید. لبه‌های بام را با لبه‌های فلزی یا آجری محافظت کنید.

گیاهانی را انتخاب کنید که با شرایط آب و هوایی منطقه شما سازگار باشند و نیاز به نگهداری کمی داشته باشند. خاک مناسب را برای نوع گیاهان انتخابی خود روی بام پخش کنید. گیاهان را مطابق با طرح خود بکارید. یک سیستم آبیاری مناسب برای آبیاری منظم گیاهان خود نصب کنید. مسیرها، پله‌ها، مبلمان و سایر ویژگی‌های دلخواه خود را اضافه کنید.

گیاهان خود را به طور مرتب، به خصوص در طول دوره‌های گرم و خشک آبیاری کنید. گیاهان خود را به طور مرتب با کود مناسب تغذیه کنید. گیاهان خود را به طور مرتب هرس کنید تا شکل خود را حفظ کرده و از رشد بیش از حد آنها جلوگیری کنید. به طور مرتب بام خود را برای علائم آفات و بیماری‌ها بررسی کنید و در صورت نیاز اقدام به درمان کنید. بام خود را به طور مرتب از برگ‌ها، شاخه‌ها تمیز کنید.

قبل از شروع هر کاری، حتما با قوانین و مقررات محلی مربوط به ساخت و ساز بام سبز آشنا شوید. از یک پیمانکار واجد شرایط برای اجرای پروژه خود استفاده کنید. از گیاهان بومی منطقه خود استفاده کنید تا به حفظ محیط زیست کمک کنید. در انتخاب گیاهان، به میزان نور آفتاب، باد و بارش برف در منطقه خود توجه کنید. یک برنامه نگهداری منظم برای بام سبز خود ایجاد کنید تا سال‌ها از آن لذت ببرید. با دنبال کردن این مراحل و نکات، می‌توانید یک روف گاردن زیبا و کاربردی بسازید که از آن برای سال‌ها لذت ببرید.

اصول طراحی و آبیاری بام سبز

بررسی و آماده سازی ساختمان: بام باید تحمل وزن لایه‌های بام سبز، خاک، گیاهان و همچنین بارگذاری برف و افراد را داشته باشد. باید عایق‌بندی بام به طور کامل انجام شده باشد تا از نفوذ آب به داخل ساختمان جلوگیری شود. شیب بام باید برای زهکشی آب مناسب باشد. باید دسترسی مناسبی برای حمل مصالح، تجهیزات و انجام تعمیرات و نگهداری به بام وجود داشته باشد.
انتخاب نوع بام سبز: بام سبز گسترده این نوع بام سبز دارای ضخامت خاک کم (حدود 2 تا 6 سانتی‌متر) و وزن سبک است و برای بام‌هایی با تحمل بار محدود مناسب است. در این نوع بام سبز از گیاهان مقاوم به خشکی مانند سدوم و خزه استفاده می‌شود. بام سبز متمرکز این نوع بام سبز دارای ضخامت خاک بیشتر (حدود 15 تا 30 سانتی‌متر) و وزن سنگین ‌تر است و برای بام‌هایی با تحمل بار بیشتر مناسب است. در این نوع بام سبز می‌توان از طیف وسیع‌تری از گیاهان، از جمله درختچه‌ ها، گل‌ ها و سبزیجات استفاده کرد.
انتخاب گیاهان: گیاهان باید به خشکی و کم آبی مقاوم باشند. گیاهان باید با توجه به میزان نور آفتاب در بام انتخاب شوند. گیاهان باید در برابر باد مقاوم باشند، به خصوص اگر بام در معرض بادهای شدید قرار دارد. گیاهان باید با آب و هوای منطقه سازگار باشند.
انتخاب سیستم آبیاری: آبیاری قطره‌ای این روش آبیاری کمترین میزان تبخیر و هدر رفتن آب را دارد و برای بام سبز ایده آل است. آبیاری بارانی این روش آبیاری ساده‌تر است، اما هدر رفتن آب در آن بیشتر است. آبیاری دستی این روش فقط برای بام‌های کوچک مناسب است.
زهکشی: باید زهکشی مناسبی برای بام سبز در نظر گرفته شود تا از غرقابی شدن خاک و پوسیدن ریشه گیاهان جلوگیری شود.
نگهداری: بام سبز به مراقبت و نگهداری منظم، از جمله آبیاری، وجین کردن علف‌های هرز، کوددهی و هرس کردن گیاهان نیاز دارد.

مزایای روف گاردن یا بام سبز

روف گاردن یا بام سبز فواید متعددی برای ساکنین، ساختمان و محیط زیست دارد. گیاهان بام سبز با جذب دی‌ اکسید کربن و انتشار اکسیژن به تصفیه هوا و با خنک کردن هوا و جذب گرمای خورشید به کاهش دمای محیط اطراف و با جذب آب باران و کاهش روان ‌آب به فاضلاب، به حفظ منابع آب نیز کمک می‌کند. روف گاردن می‌تواند زیستگاه مناسبی برای پرندگان، زنبورها و سایر حشرات مفید باشد. بام سبز با عایق ‌بندی ساختمان، به کاهش مصرف انرژی برای گرمایش و سرمایش کمک می‌کند.

همچنین با محافظت از بام در برابر اشعه UV و تغییرات آب و هوایی، به افزایش عمر مفید آن کمک می‌کند. روف گاردن می‌تواند ارزش ملک را افزایش دهد و مکانی آرام برای استراحت و دور شدن از شلوغی شهر است. گیاهان بام سبز با تصفیه هوا، به بهبود کیفیت هوای داخل و خارج ساختمان کمک می‌کنند و فضای سبز جدیدی به محیط شهری اضافه می‌کند و به زیبایی شهر می‌افزاید. روف گاردن می‌تواند به عنوان فضایی برای تفریح، ورزش و دورهمی‌های خانوادگی و دوستانه مورد استفاده قرار گیرد و یک سرمایه‌گذاری ارزشمند است که فواید متعددی برای ساکنین، ساختمان و محیط زیست دارد.

طراحی و اجرای روف گاردن

تاریخچه روف گاردن

تاریخچه روف گاردن یا بام سبز به هزاران سال قبل برمی‌گردد. اولین نمونه‌های شناخته شده از بام‌های سبز در بین النهرین باستان، حدود 7000 سال پیش از میلاد مسیح یافت شده است. این بام‌ها که به عنوان "باغ‌های معلق بابل" شناخته می‌شوند، از طبقات پلکانی تشکیل شده بودند که با درختان، گیاهان و گل‌ها پوشیده شده بودند. در یونان و روم باستان نیز از بام‌های سبز برای اهداف مختلفی از جمله کشاورزی، تفریح و عبادت استفاده می‌شد. در قرون وسطی، بام‌های سبز بیشتر در صومعه‌ها و سایر بناهای مذهبی یافت می‌شدند.

استفاده از روف گاردن در دوران مدرن در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم آغاز شد. در این زمان، مردم به دنبال راه‌هایی برای بهبود کیفیت زندگی در شهرهای شلوغ و پرجمعیت بودند. بام‌های سبز به عنوان راه حلی برای کاهش آلودگی هوا، گرما و سر و صدا دیده می‌شدند. اولین بام سبز مدرن در سال 1909 در شهر نیویورک ساخته شد. این بام سبز توسط ناطق آسمان‌خراش "پنت هاوس" ساخته شد و برای اهداف تفریحی مورد استفاده قرار می‌گرفت.

در دهه‌های 1960 و 1970، محبوبیت بام‌های سبز به سرعت افزایش یافت. این به دلیل افزایش آگاهی از مزایای زیست محیطی و اقتصادی بام‌های سبز بود. امروزه، بام‌های سبز در سراسر جهان یافت می‌شوند. آنها بر روی انواع مختلف ساختمان‌ها، از جمله خانه‌های مسکونی، آپارتمان‌ها، مدارس، بیمارستان‌ها و ساختمان‌های اداری نصب می‌شوند.

مهمترین معایب روف گاردن

با وجود مزایای متعددی که روف گاردن ها دارند، برخی معایب نیز می‌توانند داشته باشند که باید قبل از احداث آنها مورد توجه قرار گیرد. احداث روف گاردن می‌تواند پرهزینه باشد، زیرا به مواد و تجهیزات خاصی مانند عایق رطوبتی، زهکشی، خاک، گیاهان و سیستم آبیاری نیاز دارد. روف گاردن به مراقبت و نگهداری منظم، از جمله آبیاری، وجین کردن علف‌های هرز، کوددهی و هرس کردن گیاهان نیاز دارد که این امر می‌تواند به هزینه‌های جاری اضافه کند.

وزن خاک، گیاهان، مبلمان و سایر تجهیزات می‌تواند بار اضافی بر روی بام ایجاد کند که ممکن است برای همه ساختمان‌ها مناسب نباشد. در برخی موارد، ممکن است برای تحمل وزن روف گاردن نیاز به تقویت ساختار بام باشد که این امر نیز می‌تواند هزینه بر باشد. اگر زهکشی بام به درستی انجام نشود، ممکن است آب در خاک جمع شود و باعث پوسیدن ریشه گیاهان و نفوذ آب به داخل ساختمان شود. سیستم زهکشی بام سبز باید به طور مرتب بازرسی و تمیز شود تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل شود.

روف گاردن می‌تواند منجر به افزایش رطوبت در محیط داخل ساختمان شود که ممکن است برای افراد مبتلا به مشکلات تنفسی مضر باشد. رطوبت بالا می‌تواند منجر به رشد کپک و قارچ در بام و داخل ساختمان شود. روف گاردن می‌تواند حشرات مختلفی مانند پشه و زنبور را جذب کند. ممکن است نیاز به استفاده از روش‌های کنترل آفات برای جلوگیری از آسیب رساندن حشرات به گیاهان و آزار ساکنین باشد.

در مناطق گرم و خشک، روف گاردن می‌تواند منجر به گرمای بیش از حد داخل ساختمان شود. ممکن است نیاز به ایجاد سایه برای قسمتی از روف گاردن برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد محیط باشد. دسترسی به روف گاردن برای انجام کارهای نگهداری می‌تواند دشوار باشد. در هنگام کار روی روف گاردن باید اقدامات احتیاطی ایمنی رعایت شود تا از افتادن از بلندی جلوگیری شود.

گیاهان مناسب بام سبز یا روف گاردن

انتخاب گیاهان مناسب برای بام سبز به عوامل مختلفی از جمله آب و هوا، میزان نور آفتاب، نوع بام و ترجیحات شما بستگی دارد. گیاهان پوششی این گیاهان رشد کندی دارند و نیاز به مراقبت کمی دارند. برخی از گیاهان پوششی مناسب برای بام سبز عبارتند از سدوم، آویشن و خزه. گیاهان گلدار این گیاهان می‌توانند رنگ و طراوت را به بام سبز شما اضافه کنند. برخی از گیاهان گلدار مناسب برای بام سبز عبارتند از گل طاووسی، روزنه و اسطخدوس.

شما می‌توانید سبزیجات خود را در بام سبز خود رشت دهید. برخی از سبزیجات مناسب برای بام سبز عبارتند از گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای و سبزیجات برگدار. اگر بام شما قدرت تحمل وزن آنها را دارد، می‌توانید از درختچه‌ها و درختان نیز در بام سبز خود استفاده کنید. برخی از درختچه‌ ها و درختان مناسب برای بام سبز عبارتند از زرشک، بید مجعد و سیب درختی.

مزایای روف گاردن یا بام سبز

تصورات غلط درباره ی بام سبز

روف گاردن ها مزایای زیادی برای ساکنین، ساختمان ها و محیط زیست دارند. با این حال، برخی تصورات غلط رایج در مورد آنها وجود دارد که می تواند مردم را از نصب آنها باز دارد. در اینجا به برخی از این تصورات غلط و حقایق مربوط به آنها می پردازیم:

1. روف گاردن ها فقط برای ساختمان های بزرگ و لوکس مناسب هستند.

روف گاردن ها می توانند در انواع ساختمان ها، از جمله خانه های مسکونی، آپارتمان ها، مدارس، بیمارستان ها و ساختمان های اداری نصب شوند. در واقع، بسیاری از روف گاردن ها در ساختمان های مسکونی کوچک یافت می شوند.

2. بام سبز یا روف گاردن ها بسیار گران هستند.

هزینه احداث روف گاردن به عوامل مختلفی از جمله اندازه بام، نوع گیاهان و سیستم آبیاری بستگی دارد. با این حال، روف گاردن ها می توانند یک سرمایه گذاری ارزشمند باشند، زیرا می توانند ارزش ملک را افزایش دهند و هزینه های انرژی را کاهش دهند.

3. روف گاردن ها به نگهداری زیادی نیاز دارند.

در حالی که روف گاردن ها به مراقبت و نگهداری منظم نیاز دارند، اما این کار به اندازه ای که برخی فکر می کنند دشوار نیست. با برنامه ریزی و مراقبت مناسب، می توانید از روف گاردن خود برای سال های آینده لذت ببرید.

4. بام سبزها خیلی سنگین هستند و می توانند به ساختمان آسیب برسانند.

روف گاردن ها به گونه ای طراحی شده اند که وزن آنها را تحمل کنند و به ساختمان آسیب نرسانند. در واقع، روف گاردن ها می توانند با عایق بندی بام و محافظت از آن در برابر اشعه UV، عمر مفید بام را افزایش دهند.

5. روف گاردن ها فقط برای گیاهان خاص مناسب هستند.

طیف گسترده ای از گیاهان وجود دارد که می توانند در روف گاردن ها رشد کنند. در واقع، می توانید از گیاهان برای ایجاد طیف متنوعی از ظاهر و حس ها در روف گاردن خود استفاده کنید.

6. بام سبزها حشرات را جذب می کنند.

در حالی که ممکن است برخی از حشرات به روف گاردن ها جذب شوند، اما می توان با انتخاب گیاهان مناسب و استفاده از روش های کنترل آفات طبیعی، آنها را کنترل کرد.

7. روف گاردن ها باعث نشت آب به داخل ساختمان می شوند.

روف گاردن ها به گونه ای طراحی و ساخته شده اند که از نشت آب به داخل ساختمان جلوگیری شود. در واقع، روف گاردن ها می توانند با جذب آب باران و کاهش روان آب به فاضلاب، به حفظ منابع آب کمک کنند.

8. بام سبزها فقط در آب و هوای معتدل قابل استفاده هستند.

روف گاردن ها می توانند در انواع آب و هوا، از جمله آب و هوای گرم، خشک و سرد نصب شوند. در واقع، روف گاردن ها می توانند با سایه انداختن و خنک کردن هوا، به کاهش گرما در آب و هوای گرم کمک کنند.

با از بین بردن این تصورات غلط، می توانید در مورد مزایای روف گاردن ها و اینکه آیا برای شما مناسب هستند، تصمیم آگاهانه تری بگیرید.

طراحی و اجرای روف گاردن یا بام سبز توسط شرکت سبزپوش

شرکت سبزپوش به آدرس www.sabzpoosh.com یکی از شرکت های پیشرو در زمینه احداث بام سبز و محوطه سازی ویلا در ایران است. این شرکت با سابقه ی درخشان و بهره مندی از متخصصین مجرب، خدمات جامعی در این زمینه ارائه می دهد. این مجموعه سابقه ی درخشانی در زمینه احداث بام سبز دارد و متخصصان مجرب این شرکت با تمام چالش ها و ظرافت های این کار آشنا هستند. شرکت سبزپوش از مصالح و تجهیزات با کیفیت بالا در اجرای روف گاردن ها استفاده می کند و تمامی مراحل کار با دقت و ظرافت انجام می شود.