واکاوی موانع سرمایه‌گذاری ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی خراسان‌شمالی؛
گره‌هایی که سرمایه‌گذاران را فراری داد
بیش از یک دهه از رویکرد قوه مجریه برای ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی در مناطق مستعد کشور می‌گذرد؛ اما همچنان مسیر پیشروی سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این زمینه ناهموار است و با چالش‌هایی جدی روبرو است.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از پایگاه خبری تحلیلی «عصر اترک»، بیش از یک دهه است در سطح اجرایی کشور درباره مزایا، اهمیت و لزوم ایجاد و راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی صحبت می‌شود.
در دولت دهم که موضوع جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در زمینه تولید برق خورشیدی اهمیت جدی یافت، نمایندگان مجلس نیز با دولت هم‌صدا شدند و عموم مردم را با ارائه بسته تشویقی پرداخت تسهیلات ترغیب می‌کردند.
در همان گام‌های اول بیشترین صحبت درباره ورود مشترکان خانگی به نصب و راه‌اندازی پنل‌های خورشیدی بر پشت‌بام‌هایشان بود که این مشترکان در تأمین برق منازلشان، خود تأمین شوند.
هرچند که در آن دوره همه درباره مزایای آن شنیدند، اما اقدام عملی خاصی را انجام ندادند، شاید؛ چون مطمئن بودند شبکه ملی توزیع برق کشور تا همیشه برق دائم دارد و حتی روزی با ناترازی جدی در تولید و تأمین برق مواجه نمی‌شوند.
در دولت یازدهم، اهمیت سرمایه‌گذاری در راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی و حتی جذب سرمایه‌گذاران خارجی برای سرمایه‌گذاری در این زمینه مطرح شد.
در این زمینه، دولت وقت جدی‌تر از دولت پیشین، نسبت به جانمایی زمین‌ها برای راه‌اندازی مناطق مستعد به‌خصوص در مناطق کویری اقدام کرد.
عملیاتی‌شدن این برنامه تا به حدی جدی بود که استان خراسان شمالی نیز نسبت به جانمایی زمین برای ورود به جذب سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی اقداماتی را انجام داد.
در آن زمان، پس از اینکه اعلام شد مناطق شهرستان‌های گرمه، جاجرم و اسفراین مستعد اجرای این برنامه هستند و قطعاتی از زمین‌های ملی را بابت آن جانمایی کرده‌اند به دنبال آن از جلب نظر یک سرمایه‌گذار خارجی برای ایجاد و راه‌اندازی مزرعه‌ای خورشیدی در شهرستان جاجرم خبر داده شد.
پس از مدتی، رسانه پیگیر روند اجرای این اعلام سرمایه‌گذاری شد، اما پاسخی که دریافت کرد، این بود: تجهیزات و قطعات راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی باید در این شرایط تحریمی وارد شوند، قیمت خرید تضمینی برق خورشیدی نظر سرمایه‌گذاران را جلب نکرده است و تعارضات زمین‌های جانمایی شده، حل نشده‌اند.
زمان که به جلوتر آمد رویکرد جدیدی در دستور کار دولت دوازدهم قرار گرفت، تشویق مددجویان کمیته امداد و بهزیستی به بارگذاری پنل‌های خورشیدی بر پشت‌بام منازل آنان به‌منظور تأمین برق خورشیدی و خرید برق مازاد این پنل‌ها برای درآمدزایی این خانوارها بود.
در استان خراسان شمالی نهاد کمیته امداد از محل پرداخت تسهیلات مصوب به این خانوارها اقدامی جدی را در پیش گرفت و اتفاقاً در این زمینه موفقیت‌آمیز عملکرد.
اما در مقابل، هیچ خبر نتیجه‌بخشی از عملیاتی‌شدن ایجاد مزارع خورشیدی در استان با توان سرمایه بخش خصوصی منعکس نشد.
طی سه سال اخیر که کشور به‌طورجدی با ناترازی انرژی‌های برق و گاز مواجه شده است، دوباره لزوم جلب و جذب سرمایه‌گذاران به‌ویژه سرمایه‌گذاران داخلی برای ایجاد و راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی بزرگ‌مقیاس اهمیت یافته است؛ اما این ضرورت مستلزم آن است که موانع بر سر راه سرمایه‌گذاری در این برنامه از میان برداشته شود.
دولت جدید (دولت چهاردهم) که رفع ناترازی برق را از جمله برنامه‌های مهم خود مطرح کرده است، خوشبختانه در گام نخست نسبت به کوتاه‌کردن روند اداری واگذاری زمین به سرمایه‌گذاران بخش خصوصی، اقدام و آن را ابلاغ کرده است.
بااین‌وجود، این اقدام یک خوان از هفت‌خان بوده و هنوز این مسیر ناهموار نیازمند اصلاحات و هموارسازی است.
باتوجه‌به اینکه ایجاد مزارع خورشیدی سرمایه هنگفتی را نیاز دارد، بدون پرداخت تسهیلات این مسیر هموار نمی‌شود. درصورتی‌که پرداخت تسهیلات به‌موقع تعیین تکلیف نشود، قدم از قدم برداشته نخواهد شد.
چنانچه قیمت خرید تضمینی برق خورشیدی از سرمایه‌گذار منطقی قیمت‌گذاری نشود، رغبتی برای سرمایه‌گذاری در این زمینه ایجاد نمی‌شود.
امید است که دولت چهاردهم این مسیر ناهموار را آسیب‌شناسی و تصمیمات بسیار کارگشایی را در این باره در دستور کار قرار دهد.
جانمایی ۲۱ ساختگاه برای ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی در استان
قائم‌مقام شرکت توزیع برق خراسان شمالی در این باره با اشاره به تولید برق استان در نیروگاه شیروان اظهار کرد: سهم خراسان شمالی در زمینه تولید برق و انتقال آن به شبکه سراسری برق کشور، در زمان اوج مصرف به یک هزار و ۴۳۰ مگاوات می‌رسد.
مجید زاهدی نیا عنوان کرد: طی سال جاری، میزان مصرف برق در خراسان شمالی در زمان اوج مصرف آن از شبکه ملی توزیع برق کشور به ۳۱۷ مگاوات رسید.
وی گفت: در استان، میزان مصرف برق در بخش خانگی ۳۸ درصد، در بخش کشاورزی ۲۶ درصد، در بخش صنعت ۱۸ درصد، در بخش عمومی (اداری‌ها) ۸ درصد و در بخش سایر مصارف از جمله تجاری‌ها نیز ۷٫۵ درصد است.
قائم‌مقام شرکت توزیع برق خراسان شمالی در ادامه با یادآوری این مطلب که طی سال‌های اخیر مسئله ناترازی برق در کشور، شدت یافته است، تصریح کرد: در سال جاری راهبرد تأمین برق از نیروگاه‌های خورشیدی و بادی توسط دولت و وزارت نیرو بسیار اهمیت یافته است.
وی همچنین افزود: البته سرعت راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی برای تولید برق در مقایسه با نیروگاه بادی سریع‌تر است، اما ظرفیت تولید برق با نیروگاه بادی در استان هم وجود دارد.
زاهدی نیا اظهار کرد: در استان خراسان شمالی، تاکنون ۴۶۳ واحد نیروگاه خورشیدی کوچک‌مقیاس در بخش‌های خانگی، اداری و صنعتی با ظرفیت ۴٫۲ مگاوات تولید برق در مدار بهره‌برداری قرار گرفته است که بیشتر این واحدها در بخش خانگی فعال شده‌اند.
وی اعلام کرد: پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال جاری در سطح استان ۷۰۵ واحد نیروگاه خورشیدی دیگر با ظرفیت شش مگاوات فعال و وارد مدار بهره‌برداری شود.
قائم‌مقام شرکت توزیع برق خراسان شمالی افزود: پیش‌بینی می‌شود که در استان تا سال ۱۴۰۴ تعداد واحدهای فعال نیروگاه خورشیدی کوچک‌مقیاس به ۹۷۶ واحد با ظرفیت ۱۸ مگاوات تولید برق برسد.
وی در بخش دیگری از سخن خود با تأکید بر لزوم ایجاد و راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی بزرگ‌مقیاس در استان نیز عنوان کرد: تابه‌حال حاضر ۲۰ مجوز بی‌نام برای راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی صادر شده است تا با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی یک هزار و ۱۲۸ مگاوات برق تولید شود.
زاهدی نیا گفت: این ساختگاه‌ها برای جذب سرمایه‌گذاری به استانداری و وزارت نیرو ارسال شده‌اند.
درعین‌حال، وی اعلام کرد: برای راه‌اندازی ۲۱ مزرعه نیروگاه خورشیدی دیگر در استان به‌منظور تولید ۱۳۶ مگاوات برق، در حال گفتگو با سرمایه‌گذاران متقاضی هستیم که این سرمایه‌گذاران، داخلی هستند.
قائم‌مقام شرکت توزیع برق خراسان شمالی بیان کرد: ساختگاه راه‌اندازی این ۲۱ مزرعه نیروگاه خورشیدی در استان در تمام شهرستان‌های استان شناسایی و جانمایی شده‌اند.
وی افزود: بزرگ‌ترین واحد مزرعه نیروگاه خورشیدی در منطقه قاسم خان شهرستان اسفراین در مساحت ۱۲۰ هکتار با تکنولوژی ردیاب خورشیدی برای تولید ۶۰ مگاوات برق جانمایی شده است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه شرایط برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به‌منظور راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی تسهیل شده است، اعلام کرد: علاوه بر اینکه فرآیند شرایط واگذاری زمین تسهیل شده همچنین مدت زمان عقد قرارداد با سرمایه‌گذار ۲۰ساله خواهد بود و نرخ خرید برق از سرمایه‌گذار نیز تعیین شده است.
افزون بر این، زاهدی نیا خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذار می‌تواند برق تولیدی مزرعه خود را در بورس نیز به فروش برساند.
خود تأمینی برق ۳ صنعت بزرگ استان نیازمند چراغ‌سبز ایمیدرو
معاون امور صنایع سازمان صمت خراسان شمالی اظهار کرد: طی سه سال اخیر، صنایع در نیمه اول سال با مسئله قطعی برق و در نیمه دوم سال نیز با قطعی گاز مواجه بوده‌اند.
مهیار مشایخی گفت: هرچند که در نیمه دوم امسال صنایع استان تجربه قطعی برق داشته‌اند، بااین‌وجود هنوز از سوی کمیته ملی انرژی کشور هیچ مصوبه‌ای برای قطع‌شدن برق صنایع را دریافت نکرده‌ایم.
وی افزود: در نیمه دوم امسال (از مهر تا آبان) هنوز قطعی برق برای صنایع استان اتفاق نیفتاده است.
این مسئول در ادامه با تأکید بر این نکته که صنایع بزرگ و کوچک استان برای عبور از بحران قطعی برق باید به‌سوی خودت امینی برق بروند و در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند، اعلام کرد: این رویکرد در صنایع بزرگ استان وجود دارد که در این راستا، مجتمع پتروشیمی خراسان توانسته است نیروگاه تأمین برق با سوخت گاز را برای چرخه تولید خود ایجاد و فعال کند.
وی به سه صنعت بزرگ دیگر استان شامل مجتمع صنعتی آلومینای جاجرم، مجتمع صنعتی فولاد و کارخانه لوله گستر اسفراین نیز اشاره و عنوان کرد: این سه صنعت نیز از شبکه ملی توزیع برق کشور، تأمین برق خود را انجام می‌دهند.
معاون امور صنایع سازمان صمت خراسان شمالی خاطرنشان کرد: ۵۰ درصد برق مصرفی بخش صنعت استان توسط مجتمع صنعتی آلومینای جاجرم مصرف می‌شود.
وی افزود: برق مصرفی این مجتمع صنعتی ۱۶۰ مگاوات است.
مشایخی بیان کرد: این مجتمع صنعتی درصدد برآمده است که ۱۳۰ مگاوات از برق موردنیاز خود را با ایجاد نیروگاهی با سوخت گاز و ۳۰ مگاوات دیگر از برق موردنیاز خود را با ایجاد نیروگاه خورشیدی مرتفع کند.
وی اعلام کرد: بااین‌وجود، به علت اینکه مجتمع صنعتی آلومینای جاجرم همچنان در فهرست واگذاری به بخش خصوصی است، برای اجرای این دو نیروگاه تولید برق خود باید مجوز سازمان ایمیدرو را دریافت کند تا بتواند برای انجام این طرح تسهیلات دریافت کند.
معاون امور صنایع سازمان صمت خراسان شمالی افزود: اخذ مجوز از ایمیدرو همچنان در حال پیگیری است.
وی یادآور شد: این مسئله برای مجتمع صنعتی فولاد و کارخانه لوله گستر اسفراین که در فهرست واگذاری به بخش خصوصی هستند نیز جاری است.
گفتمان خراسان شمالی برای جذب سرمایه‌گذار خارجی
درعین‌حال، معاون اقتصادی اداره کل اقتصاد و دارایی خراسان شمالی نیز درباره جذب سرمایه‌گذاران خارجی برای ایجاد و راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی در استان اظهار کرد: در حال حاضر هیچ تقاضایی مبنی بر سرمایه‌گذاری خارجی برای ایجاد نیروگاه خورشیدی در استان روی میز سرمایه‌گذاری استان نیست.
برزگر بیان کرد: بااین‌وجود، با رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در زمینه جذب سرمایه‌گذاران خارجی برای ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی گفتگو و اعلام کرده‌ایم که مناطقی در خراسان شمالی مستعد راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی هستند.
وی گفت: در این زمینه فعلاً یک سرمایه‌گذار چینی ابراز تمایل کرده است.
معاون اقتصادی اداره کل اقتصاد و دارایی خراسان شمالی در ادامه با یادآوری این مطلب که سرمایه‌گذاری در بخش تولید برق خورشیدی دیر بازده است به علت اینکه مبلغ سرمایه‌گذاری بابت ایجاد نیروگاه خورشیدی بالا است و دو سال و نیم طول می‌کشد تا سرمایه‌گذاری به سوددهی برسد، تصریح کرد: موانع سرمایه‌گذاری در این زمینه را باید از میان برداشت تا حداقل سرمایه‌گذاران داخلی پا به میدان بگذارند.
وی گفت: واگذاری زمین به سرمایه‌گذار داخلی باید با تخفیف در قیمت انجام شود و مدت‌زمان دوره بازپرداخت تسهیلات بیشتر شود همچنین قیمت خرید تضمینی برق از سرمایه‌گذار نیز منطقی شود.
برزگر همچنین یادآور شد: درصورتی‌که به سرمایه‌گذار داخلی زمین ملی تحویل شود، متأسفانه گزینه خرید تضمینی برق توسط دولت از سرمایه‌گذار از دستور کار خارج می‌شود و فروش برق در بورس لحاظ می‌شود که این موضوع یک عامل بازدارنده در جذب سرمایه‌گذاران داخلی است.
ارسال دیدگاه